Dünyanın en hızlı süper bilgisayarlarını belirleyen TOP500 projesi, Haziran 2025 güncellemesini yayımladı. Listede ilk üç sırayı ABD laboratuvarlarının eksaskalalı makineleri aldı. Avrupa ise güçlü bir sistemle üst sıralara girerken, bulut tabanlı altyapılar ve endüstriyel süper bilgisayarlar da ilk ona girmeyi başardı.
Süper bilgisayarların performansı (Rmax), saniyede yapılan kayan nokta işlemi (FLOPS) cinsinden ölçülüyor. Bu ölçümde kullanılan LINPACK (HPL) testi, en zorlu kıyaslamalardan biri olarak kabul ediliyor. Günümüzün en büyük sistemleri artık exaFLOPS seviyesini destekleyerek klasik bilgisayarların çok ötesine geçmiş durumda.
Uzmanlar, bu tabloyu “süper hesaplama gücünün artık yalnızca ulusal laboratuvarlarda değil, bulut sağlayıcıları ve özel sektör yatırımlarında da yoğunlaşmaya başladığının” işareti olarak yorumluyor.
El Capitan: ABD (Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı)
Rmax: 1.742 exaFLOPS.
Dünyanın 1 numarası, Slingshot-11 ağıyla birbirine bağlı AMD 4. nesil EPYC CPU'lar ve Instinct MI300A hızlandırıcılarla birlikte HPE'nin Cray EX255a tasarımını kullanıyor. El Capitan, daha zorlu HPCG kıyaslamasında da zirvede yer alıyor; bu da onun sadece bir "kıyaslama sprinteri" değil, gerçek bilim için dengeli olduğunun bir göstergesi. Geçen yılın sonlarında tacı ele geçiren ve Haziran 2025'te elinde tutarak, ABD ulusal laboratuvarlarında exascale'in yeni normal haline geldiği bir dönemi başlatıyor.
Frontier: ABD (Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı)
Rmax: 1.353 exaFLOPS.
Frontier hala harika. Slingshot-11'de HPE Cray EX235a kabinleri, AMD EPYC CPU'ları ve Instinct MI250X GPU'ları. 2022-2024 yıllarını 1 numarada geçirdi ve şimdi ikinci sırada yer alıyor; bu, bir düşüşten ziyade, exascale eşiği aşıldığında alanın ne kadar hızlı hareket ettiğinin bir göstergesi. Enerji, malzeme, biyobilim ve astrofizik iş yükleri, öncü sınıfında kalmaya devam ediyor.
Aurora: ABD (Argonne Ulusal Laboratuvarı)
Rmax: 1.012 exaFLOPS.
Aurora, Slingshot-11'de HPE Cray EX'i Intel Xeon CPU Max ve Intel Data Center GPU Max hızlandırıcılarıyla birleştiriyor. Yıllar süren bir artışın ardından, artık HPL'de bir exaflop'u sürdürüyor ve 3. sıraya yerleşiyor. Günlük kullanımda: Aurora, simülasyonu yapay zeka-bilimle harmanlamak, füzyon çalışmaları, iklim ve araştırma ölçeğinde büyük dil modeli deneyleri düşünmek için tasarlandı.
JUPITER Booster: Almanya (EuroHPC / Forschungszentrum Jülich)
Rmax: 793.4 petaFLOPS.
Avrupa'nın yeni amiral gemisi, doğrudan en üst seviyeye çıkıyor. BullSequana XH3000 platformu, NVIDIA GH200 Grace-Hopper Süper Çipleri dört raylı NDR200 InfiniBand ile birleştirerek, daha geniş modüler JUPITER tasarımının "Booster" bileşenini oluşturuyor. Geçen yılki listelerle karşılaştırıldığında, bu büyük Avrupa gelişi, artık kıtanın en üst sıradaki sistemi ve EuroHPC'nin artan ivmesinin bir işareti.
Eagle: ABD (Microsoft Azure, bulut)
Rmax: 561.2 petaFLOPS.
Saatlik kiralayabileceğiniz en iyi beş makineden biri olan Eagle, NDR InfiniBand üzerinden NVIDIA H100 GPU'lar ve Intel Xeon Platinum 8480C ana bilgisayarları çalıştıran dev bir Azure NDv5 dağıtımıdır. JUPITER Booster listeye girdiği için bir sıra geriledi. Donanım ve performans değişmedi ve Eagle bu döngüde yine en yüksek sıradaki bulut süper bilgisayarı oldu.
HPC6: İtalya (Eni Green Veri Merkezi)
Rmax: 477.9 petaFLOPS.
Endüstriyel süper bilgisayarlar artık elit seviyede. Eni'nin AMD EPYC CPU'ları ve Instinct MI250X GPU'larıyla (Slingshot-11) donatılmış HPE Cray EX235a'sı, sismik görüntüleme, rezervuar simülasyonu ve düşük karbonlu enerji araştırmalarını hedefliyor. 2024'ün sonlarında kısa bir süreliğine Avrupa'nın hız tacını taktı. 2025'te JUPITER Booster bu onuru ele geçirerek HPC6'yı 6. sıraya taşıyacak ve petrol ve gazdan enerjiye geçiş iş yüklerini büyük ölçekte sergilemeye devam edecek.
Fugaku: Japonya (Riken R-CCS)
Rmax: 442 petaFLOPS.
Fujitsu'nun ARM tabanlı öncüsü, yüksek bant genişliğine sahip Tofu-D ağında A64FX işlemcilerle çalışıyor. 2020-2021 dönemine damgasını vuran işlemci, 2025 yılında da en üst düzey HPCG performansıyla bilimsel bir iş gücü olmaya devam ediyor; bu da bellek ve iletişim ağırlıklı kodların onu çok sevdiği anlamına geliyor. Sıralaması eski ihtişamlı günlerine göre düşük olabilir, ancak bilimsel çıktılar kesinlikle düşük değil.
ALPS: İsviçre (CSCS)
Rmax: 434.9 petaFLOPS.
CSCS'den Alps, Slingshot-11 üzerinde NVIDIA Grace CPU ve GH200 Süper Çipler üzerine kurulu HPE Cray EX254n düğümleriyle liderlere katılıyor. Yapay zeka eğitimi ve fizik simülasyonunun giderek aynı makineyi paylaştığı bir çağda, Avrupa'nın en çok yönlü platformlarından biri. EuroHPC dönemi sistemleri hızla yaygınlaşırken, Alps 2025'te ilk onda rahatlıkla yer alıyor.
LUMI: Finlandiya (EuroHPC / CSC)
Rmax: 379.7 petaFLOPS.
Bir başka Avrupa devi. Yenilenebilir enerjiyle çalışan AMD EPYC + Instinct MI250X özellikli HPE Cray EX235a. LUMI, 2022-2024 döneminin büyük bölümünde Avrupa'nın en önemli etkinliğiydi; Alpler'in genişlemesi ve JUPITER Booster'ın gelişiyle birlikte, kıta genelinde iklim, malzeme ve veri yoğun araştırmalardaki önemini kaybetmeden 9. sıraya yükseldi.
Leonardo: İtalya (EuroHPC / CINECA)
Rmax: 241.2 petaFLOPS.
İtalya'nın modüler BullSequana XH2000 sistemi, Intel Xeon Platinum 8358 CPU'larını HDR100 InfiniBand üzerinde NVIDIA A100 GPU'larıyla birleştiriyor. Leonardo, 2025'te ilk onda yer almaya devam ediyor; daha yeni Grace-Hopper ve MI300A sistemleri ise onu geride bırakıyor. Bu, sağlam ve iyi kullanılan bir mimarinin birden fazla liste döngüsü boyunca rekabetçi kalabileceğinin kanıtı.
İleriye baktığımızda, yarış eksaskalada bitmiyor. Bir sonraki kilometre taşı, 1.000 eksaFLOPS gibi şaşırtıcı bir hıza ulaşabilen zeta sınıfı süper bilgisayarlar olacak. Japonya, 2030 civarında beklenen ve küresel liderliği yeniden tanımlayabilecek Fugaku Next planlarıyla bu sınıra çoktan gözünü dikti. Ancak tablo henüz tamamlanmış değil. Çin artık TOP500'e veri göndermiyor ve sistemlerinin gerçek ölçeğini bir sır olarak saklıyor. Bu gizlilik perdesi, dünya zeta ölçeğinde bir sonraki sıçramayı hangi ülkenin yapacağını merak ederken, küresel süper bilgisayar rekabetine ekstra bir merak katmanı ekliyor.
