istanbul-ticaret-gazetesi
istanbul-ticaret-gazetesi

10 saniyede sonuç veren nano test

Bilim insanlarının geliştirdiği nano test, yalnızca bir damla kan ile çalışarak kritik durumdaki hastalara hızlı ve hayat kurtarıcı tedavinin yolunu açacak. Üstelik testin sadece 10 saniyede sonuç vermesi öngörülüyor.

Giriş: 06.02.2025 - 11:08
Güncelleme: 06.02.2025 - 11:08

Tramva,sepsis veya kalp durması nedeniyle kritik durumdaki bir hastanın standart tedavisi adrenalin enjeksiyonudur. Ancak araştırmalar, bunun yanlış tedavi olduğunu ortaya koyuyor; çünkü pek çok kişinin kanında zaten kritik düzeyde yüksek adrenalin bulunduğu için söz konusu enjeksiyon hastaların kalplerini aşırı hızlandırarak onları kurtarmak yerine ölümle yüz yüze getiriyor.


Danimarka Teknik Üniversitesi araştırmacıları, bu hayat memat sorununa geliştirdikleri yeni bir hızlı testle çözüm bulmak istiyor. Test, doktorlara hastanın hayatta kalmak için adrenaline mi yoksa adrenalinin etkisini engelleyen, böylece kalp atış hızını düşüren ve kalbin her dakika pompaladığı kan miktarını azaltan beta blokerler gibi başka bir tedaviye mi ihtiyacı olduğunu gösterecek. Bilim insanları, hangi hastaların şoka daha şiddetli tepki verdiğini ve kana özellikle yüksek seviyelerde adrenalin saldığını gösterebilecek. 


Bunun için de kandaki süksinik asit seviyesini ölçecek bu hızlı testi geliştirmek için Rigshospitalet Hastanesi doktorları ile işbirliği yapıyorlar. 


20 ELEKTRONİK DEVRE

Testin yapısında 20 elektronik devre bulunuyor. Bu devreler, araştırmacıların lazer kullanarak poliimid filmde oluşturduğu küçük çipler şeklinde. Poliimid film, çok yüksek mukavemete sahip özel bir plastik türü ve hem uzay araçlarında hem de küçük elektronik cihazlarda kullanılıyor.


Filmin yüzeyinde lazerle yakılarak oluşturulan devreler test yapısında serbest elektronlara sahip karbon grafenden iletken bir desen oluşturuyor. Bu desene patentli bir nano yapı katmanı uygulanarak kandaki süksinik asitten elektrolitleri serbest bırakarak ölçülebilen ve okunabilen bir akım yaratılıyor. Bu da doktora hastanın hangi tedaviyi alması gerektiğini belirleyebilecek bir cevap veriyor. 


Testin özelliği, süksinik aside tepki veren elektronik devreye uygulanan katmanlarda saklı. Söz konusu katmanlar nano boyutta, tek atomlardan daha büyük, ancak çıplak gözle görebildiğimiz parçacıklara kıyasla çok küçük. 


DAHA SAĞLAM VE GÜVENİLİR

Nano yapılar, kan damlasının sadece düz bir yüzey üzerinde kaymaması, bunun yerine sensör yüzeyinde dikey olarak yükselen çok daha büyük bir nano yapı yüzeyinde yukarı ve aşağı gönderilmesi nedeniyle testte sensör yüzeyini genişletme özelliğine sahip. 


Böylece doktorlar kritik cevabı çok hızlı bir şekilde alabilecek. Aksi takdirde test, yaşam ve ölüm arasında gidip gelen, bazen sadece dakikaları olan kritik durumdaki hastalarda kullanılamaz.


Araştırmacılar, nano yapılara dayalı bir testin örneğin enzimlere dayalı örnekler gibi diğer sensör türlerinden daha sağlam ve güvenilir olduğu görüşünde; çünkü enzimler, çip üzerinde ekstra bir katman olarak uygulama gerektirdiğinden ve bu nedenle üretilmeleri daha fazla zaman aldığından çalışmak için daha hassaslar. 


Araştırma ekibinden Winnie E. Svendsen, en iyi sonuçların kan örneği elektrolitleri organik süksinik asitten serbest bırakmak için kimyasal bir katalizör görevi görebilen bir molekülle karşılaştığında ortaya çıktığını belirtiyor. Bu yüzden süksinik asidin nano yapılarla reaksiyona girmesini başardıklarında çok heyecanlandıklarını söylüyor. 


200 HASTA İLE DENEY

Hedef, testin 10 saniye içinde cevap vermesi. Danimarka Teknik Üniversitesi’ndeki araştırma grubu, önümüzdeki iki yıl boyunca test kitini tasarlayacak. Ayrıca test sonucunun okuyucudan bluetooth aracılığıyla iletildiği ve böylece sonucun bir cep telefonunda görüntülenebildiği bir netice bildirimi sistemi üzerinde de çalışıyorlar. 


İlk etapta testin tüm kontrolleri sağlanıp klinik bir deney için onaylandıktan sonra beta blokerler veya plasebo alacak şekilde 200 hastayla yapılacak bir deneyde test edilecek.