Türkiye, içme suyu amacı taşımayan işletme halindeki 944 baraj, 5 bin 300 kilometrekare rezervuar yüzey alanına sahip. Bu alanın yüzde 10’unda yüzer GES kurulması halinde, elektrik enerjisi ihtiyacının dörtte birinin karşılanabileceği belirtiliyor.
Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 11 Mayıs’ta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Değişiklik kapsamında 3621 sayılı Kıyı Kanunu’na yeni fıkralar eklendi. Yeni düzenleme; denizler, baraj gölleri, suni göller ve tabii göllerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak ilan edilen alanlarında imar planı yapılmaksızın yenilenebilir enerji üretim santralleri kurulabilmesine olanak sağlıyor. Söz konusu alanlarda Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne veya sulama birliklerine ait tarımsal sulama amaçlı tesislerin elektrik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisi de kurulabilecek.
TÜRKİYE’NİN POTANSİYELİ
Yüzer güneş enerjisi santralleri (GES), saha tipi güneş enerjisi santralleri kurulumunda yaşanan zorlukları avantaja çevirerek kullanıcılara kolaylık sağlıyor. Yüzer GES’lerin alt tarafında bulunan suyun bu santrallerin periyodik olarak soğumasına yardımcı olması panel verimliliğini artırıyor. Karasal GES’lere göre yüzde 10 daha verimli çalışan yüzer GES’ler, atıl durumdaki rezervuar yüzey alanlarının değerlendirilmesini ve ekonomiye kazandırılmasını sağlıyor. Yüzer GES’ler içme suyu maksatlı barajlar haricinde tüm baraj rezervuarlarında kurulabiliyor. Türkiye’de içme suyu amacı taşımayan işletme halindeki 944 baraj, 5 bin 300 kilometrekare gibi çok geniş bir rezervuar yüzey alanına sahip bulunuyor. Bu yüzey alanının yüzde 10’unda yüzer GES kurulumu yapılması durumunda, 53 bin megavat kurulu güçle yıllık 79 milyar 500 milyon kilovatsaat elektrik enerjisi üretimi yapılabileceği öngörülüyor. Bu da Türkiye’nin elektrik enerjisi ihtiyacının yaklaşık dörtte birine karşılık geliyor.
SU TASARRUFU AVANTAJI
Öte yandan, yüzer GES’ler sayesinde buharlaşması önlenerek tasarruf edilecek su miktarının ise yıllık 540 milyon metreküp düzeyinde olacağı tahmin ediliyor. Söz konusu tesisler sayesinde atmosfere salınacak karbondioksit miktarının da 51 milyon tondan fazla azaltılacağı hesaplanıyor. Türkiye’de bulunan göl ve göletler de dahil edildiğinde yüzer GES potansiyelinin ifade edilen bu miktarların çok daha üstüne çıkacağı tahmin ediliyor. Düzenlemenin enerji sektörünü nasıl etkileyeceği konusunda değerlendirmelerde bulunan Güneydoğu Enerji Araştırmaları Derneği (GEADER) Başkanı Ömer Çelebi, Türkiye’nin yüzer GES potansiyeli açısından iyi bir konumda olduğunu belirterek, “Yüzer GES’ler, Türkiye’nin yenilenebilir enerji politikalarında ve yeşil dönüşümünde yeni bir dönemi başlatacak, aynı zamanda Türkiye’nin milli enerji politikalarına önemli katkı sunacak” dedi.
ENERJİ VERİMLİLİĞİ
Küresel düzeyde yüzer GES’lerin son yıllarda yaygınlaştığına işaret eden Çelebi, Türkiye’de içme-kullanma suyu temin edilen rezervuarlar ve sulak alanlar ile kıyı kanunu kapsamında kalan kıyı ve sahil şeritleri hariç deniz, baraj ve göletlerde santral kurulabilecek yaklaşık 80 gigavatlık yüzer GES potansiyeli bulunduğunu bildirdi. Karasal GES’lerde sıcaklık artışının enerji üretiminde kayıp oranını artırdığına dikkati çeken Çelebi, şunları kaydetti: “Yüzer GES uygulamalarında su, fotovoltaik hücrelerde doğal soğutma yaparak enerji verimliliğine katkı sunacak. Ayrıca, yüzer GES’lerde toz ve kirlenme oranının çok düşük olması enerji üretiminde verimliliğe önemli fayda sağlayacak. Bu santraller, aynı zamanda hidroelektrik santrali üzerinde kurulduğu için hidrolik sisteme yardımcı kaynak olarak önemli katkı sunacak. Gün içerisinde elektriğin yoğun tüketildiği saatlerde, yüzer GES’lerden elektrik üretimi hidroelektrik enerjisinden tasarruf sağlayabilecek.”
BELEDİYELER DE GÖLLERDE LİSANSSIZ YATIRIM YAPABİLECEK
Güneş Enerjisi Yatırımcıları Derneği (GÜNEŞDER) Başkanı Serdar Ekiz, düzenlemeyle ilgili değerlendirmesinde 1 megavat pik kurulu gücündeki güneş enerjisi santralinin yaklaşık 9 bin metrekarelik yüzey alanına kurulacağı varsayıldığında, Türkiye’deki yüzer GES potansiyelinin çok büyük olduğunu ifade etti. Ekiz, söz konusu kanunla belediyelerin göllerde lisanssız yatırım yapabileceğini vurgulayarak, “Belediyelerin bu haktan yararlanması çok önemli. Birçok belediyemizin sınırlarında sulama amaçlı göller mevcut. Mesela Denizli merkezinde sulama amaçlı büyük bir göl bulunuyor. Hem buharlaşmanın önüne geçilmesi hem de enerji iletimindeki kayıplar açısından büyük bir fırsat. Sektör olarak yeni bir alan olacağından şüphemiz yok” dedi. Lisanssız elektrik üretiminde güneş enerjisinden üretimin payının yüzde 90’lara ulaştığını belirten Ekiz, Türkiye’deki yüzer GES’lerin de bu rakamı artıracağını söyledi. Ekiz, yüzer GES’lerin sabitleneceği alanda rüzgar etkisinin iyi hesaplanması gerektiğine dikkat çekerek, “Özellikle şiddetli bir rüzgarda deforme olmadan bütünlüğünü kaybetmemeli. Bu GES’ler, su yüzeyinde durabilme kabiliyeti olan ekipmanlarla kurulacağı için alt yapının çok dikkatli uygulanması gerekir” diye konuştu.
