Güney Koreli bir araştırma ekibi, dünyanın ilk “Piksel Tabanlı Yerel Ses OLED” teknolojisini geliştirerek ekran teknolojilerinde çığır açan bir başarıya imza attı. Bu yenilik, OLED ekranların her bir pikselinin bağımsız bir ses kaynağı olarak çalışmasını sağlayarak ekranları aynı zamanda çok kanallı bir hoparlör dizisine dönüştürüyor. Teknoloji, 13 inçlik bir OLED panelde başarıyla test edildi ve dizüstü bilgisayarlar ile tabletler için uygun olduğu kanıtlandı.
Araştırma, Advanced Science dergisinde yayımlanırken, projeye POSTECH (Pohang Bilim ve Teknoloji Üniversitesi) Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden Profesör Su Seok Choi ve Yarıiletken Malzemeler ve Aygıtlar Yüksek Lisans Programı’ndan doktora adayı Inpyo Hong öncülük etti.
GÖRSEL-SİSTEMLERE YENİ BOYUT
Son yıllarda OLED ve QD destekli ekran teknolojileri, çözünürlük, yüksek dinamik aralık ve renk doğruluğu açısından büyük gelişmeler kaydetti. Ancak sektör artık yalnızca görüntü kalitesini artırmakla yetinmiyor; aynı zamanda kullanıcı deneyimini daha gerçekçi ve sürükleyici kılacak yenilikçi çözümlere yöneliyor.
Görsel teknolojiler olgunlaşma noktasına yaklaşırken, ekranlara görme dışında duyma ve dokunma gibi diğer duyuların da entegre edilmesi önem kazanmaya başladı. Bu bağlamda ekranlar, yalnızca görsel sunum yapan pasif paneller olmaktan çıkıp, kullanıcıyı çevreleyen çok duyulu arayüzlere dönüşüyor. Bu dönüşümde ses, özellikle önemli bir rol üstleniyor. Yapılan araştırmalar, işitsel-görsel senkronizasyonun, algılanan sürükleyiciliğin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturduğunu gösteriyor.
KOMPAKT CİHAZLARDA ZORLUK
Günümüz ekran sistemleri hâlâ harici ses çubuklarına veya çok kanallı hoparlörlere ihtiyaç duyuyor. Bu gereklilik, cihazlarda fazladan hacim yaratıyor ve özellikle araç içi sistemlerde veya kompakt cihazlarda tasarım açısından ciddi zorluklara neden oluyor.
Bu sorunu çözmek için araştırmacılar, ince ve esnek form faktörleriyle tanınan OLED panellere doğrudan ses üretim kabiliyeti kazandırma üzerine yoğunlaştı. Mevcut yöntemlerde, ses uyarıcıları televizyonların arkasına monte edilerek ya da OLED paneller hoparlörlerin etrafına bükülerek ses verilmeye çalışılıyor. Ancak bu çözümler hâlâ hantal donanımlar gerektiriyor ve doğru ses konumlandırmasında yetersiz kalıyor.
PİKSELDE SES DEVRİMİ
Ses üretimi için geleneksel olarak kullanılan uyarıcılar büyük ve ağır olduklarından, birden fazla birimi OLED panellere entegre etmek genellikle mümkün olmuyordu. Ayrıca, bu tür sistemlerde farklı hoparlörlerden çıkan seslerin karışması sonucu yerelleştirilmiş ses üzerinde hassas kontrol sağlanamıyordu.
POSTECH araştırmacıları bu sorunun üstesinden, OLED ekran çerçevesine ultra ince piezoelektrik uyarıcılar entegre ederek geldi. Pikseller gibi dizilen bu piezo uyarıcılar, harici alan kaplamadan elektrik sinyallerini ses titreşimlerine dönüştürebiliyor. Bu yapı, OLED panellerin ince ve hafif tasarımıyla tam uyum sağlıyor.
Yeni teknoloji sayesinde her piksel, bağımsız bir ses kaynağına dönüşebiliyor. Araştırma ekibi ayrıca, ses geçişlerini engelleyen ve ekranın farklı bölgelerinden gelen seslerin birbirine karışmamasını sağlayan özel bir yöntem de geliştirdi. Bu sayede çok kanallı sistemlerde bile başarılamayan net ses ayrımı mümkün hale geldi.
ÇOKLU KULLANICI DENEYİMİ
Bu yenilik, kullanıcılar için yerelleştirilmiş ses deneyimlerini mümkün kılıyor. Örneğin bir otomobilde, sürücü aynı ekrandan navigasyon talimatlarını dinlerken, yolcu müzik dinleyebiliyor. Sanal gerçeklik ve akıllı telefon uygulamalarında ise, ses, kullanıcının baş ya da el hareketlerine göre dinamik olarak uyum sağlayarak deneyimi daha gerçekçi ve etkileyici hale getiriyor.
En önemlisi, bu teknoloji 13 inçlik bir OLED panelde başarıyla uygulanarak ticari ölçeklenebilirliğini ve uygulanabilirliğini kanıtladı. Ekran, harici hoparlörlere gerek kalmadan yüksek kaliteli ses sunarken, OLED'in ince ve hafif avantajlarını da koruyor.
Profesör Choi, ekranların artık yalnızca görsel değil, işitsel çıktılar da sunarak kapsamlı kullanıcı arayüzlerine dönüştüğünü belirtti. Bu teknolojinin, akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar ve otomotiv ekranlarında şık ve hafif tasarımlar sunarken, aynı zamanda sürükleyici ve yüksek kaliteli ses deneyimi sunarak yeni nesil cihazların temel bileşeni haline gelebileceğini ifade etti.
