Uranyum ve altında dünyanın en gelişmiş ülkelerinin tedarikçisi olan bu ülkelerin izleyeceği politika, birçok sektörü de yakından ilgilendiriyor.
HABER: ADEM ORHUN
Küresel uranyum tedarikçilerinden biri olan Nijer, Fransa ve ABD ile olan bağlarını kopararak, kendi rotasını çizmeye girişti. Bir yıl önce yaşanan darbenin ardından yönetimin değiştiği ülkede askeri yönetim, bölgede etkin olan Fransa ile köprüleri tamamen attı. Fransız vatandaşları ve Fransa askerleri ülkeyi terk etti. Bunun yanı sıra ABD de ülkedeki askeri üslerini büyük oranda boşalttı. ABD’nin son askerlerinin de eylül ayı içinde çekileceği açıklandı.
TOPRAKLARI ZENGİN
Nijer’in yeni askeri yönetiminin icraatları eleştirilse de ülkenin doğal kaynaklarının nasıl yönetileceği daha çok tartışılıyor. Çünkü Nijer, uranyum ve altın rezerviyle dikkat çekiyor. Uranyumun en büyük müşterisi ise Fransa. Dünyadaki aktif 440 reaktörden 56’sına sahip olan Fransa, bu reaktörlerde kullanılan uranyumun büyük bölümünü Nijer’deki madenlerden temin ediyor. Nijer, ayrıca önceki yıl 2.7 milyar dolarlık altın ihracatı gerçekleştirdi. Ülkenin toprakları uranyum, petrol ve altın rezervi açısından zengin olmakla birlikte Nijer halkı fakirlik liginde en üst sıralarda yer alıyor. Nijer, 500 dolarlık kişi başına milli gelir ortalamasıyla dünyanın en fakir ülkelerinden biri.
EKONOMİK BİRLİK
Ekonomik anlamda da yeni bir rota arayışında olan Nijer’in yeni yönetimi, iki komşusuyla beraber yeni birliğin ilk adımlarını attı. Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) üyeliğinden ayrılan Nijer, Mali ve Burkina Faso ile birlikte ‘Sahel Devletleri Konfederasyonu’nu kurma yönünde ortak bildiriyi imzaladı. Toplam nüfusu 72 milyonu bulan üç ülkenin, bu ittifak kapsamında başta güvenlik ve ekonomi olmak üzere birçok alanda işbirliği yapması bekleniyor. Eski bağlarından kurtulup, farklı bir rotaya yelken açma çabasındaki fakir ülkelerin geleceği, tedarik ve enerji krizleri yaşayan en zengin ülkeleri daha fazla etkileyecek.
MALİ ALTINDA ÜÇÜNCÜ
Nijer’in batı komşusu Mali de Fransa’dan bağımsızlığını 1960 yılında kazanmış olsa da kalkınmada istenen seviyeye yaklaşamadı. Ülke ekonomisi büyük oranda madencilik ve tarım faaliyetlerine bağlı. En önemli doğal kaynak ise altın. Ülkenin madencilik üretiminin yüzde 95’ini altın madenciliği oluşturuyor. Kıtada Gana ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nden sonra en fazla altın üretilen üçüncü ülke olan Mali’de 2022’de (resmi izinli olarak) 66.2 ton altın üretildi. Ülkede, altın madenciliğinin yanı sıra, ekonomik kırılganlığı azaltmak için diğer madencilik faaliyetlerinde de yatırımlar destekleniyor. Altının yanı sıra Mali’nin boksit, demir cevheri, manganez, uranyum, lityum, fosfat, kalker gibi doğal kaynakları da bulunuyor. Ancak boksit, manganez, uranyum, lityum rezervleri henüz çıkartılmadı. Ticaret Bakanlığı’nın raporuna göre, ülkedeki madencilik faaliyetleri ve tarım makinaları alanı, Türkiye’deki ilgili sektör firmaları için de fırsatlar sunuyor.
BURKİNA FASO ÜRETİP İSVİÇRE’YE SATIYOR
Birleşmiş Milletler insani gelişmişlik endeksine göre, dünyada 191 ülke arasında 184’üncü sırada olan Burkina Faso da Nijer ve Mali ile birlikte yeni hareketin içinde yer alıyor. Ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasının bu yıl 23 milyar dolar olması bekleniyor. Nüfusu 24 milyon olan ülkenin başlıca doğal kaynakları manganez, kireçtaşı, mermer, altın ve fosfat. Ülkenin ihracatında başlıca ürünler mücevher eşyası, pamuk, pamuk ipliği, yağlı tohum ve meyveler. Burkina Faso’nun en çok ihracat yaptığı ülke, yüzde 67 oranla İsviçre. Bu ülkeye önceki yıl 3 milyar dolarlık mal satıldı. İkinci sırada yüzde 9’la Birleşik Arap Emirlikleri geliyor. Ülkenin ithalatında ise Fildişi Sahili, Çin, Rusya ve Fransa ilk sıralarda.
TÜRKİYE KALKINMAYI DESTEKLİYOR
Afrika ülkeleriyle ekonomik ve kültürel ilişkilerini sürekli geliştiren Türkiye, bu kıtada birçok kalkınma projesini hayata geçirdi. Nijer’de sebze bahçeleri kurulması, üretici kadınları destekleme, mobilya eğitim atölyesi gibi projeler, yerel kalkınma için önemli katkılar sağladı. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı’nın (TİKA), Nijer-Dossolu Çiftçilere El Traktörü ve El Mibzeki Desteği Projesi kapsamında önceki ay teslimi yapılan makinalar da üretimi artıracak. Ülkede yeni projelerle Türkiye’den de yeni yatırımların hayata geçmesi bekleniyor.
SEKTÖRLERİN GÖZÜ REZERVLERDE
Nijer, Afrika’nın en yüksek dereceli uranyum cevherine sahip. Önceki yıl 2 bin metrik ton uranyum üreten Nijer, Fransa’nın ve ABD’nin ilk üç tedarikçisinden biri oldu. Küresel arzın yüzde 43’ünü 21 bin 227 metrik ton üretimle Kazakistan karşılıyor. İkinci ülke Kanada 7 bin 300 metrik ton, Namibya ise 5 bin 600 metrik ton üretime sahip. Nijer’de yıllardır Fransız şirketi tarafından çıkarılan uranyum, sadece enerji üretiminde ve askeri alanda değil, denizcilikten sağlığa kadar birçok sektörde kullanılıyor.
