Türklerin zafer ayı: Ağustos

Malazgirt Zaferi, Başkomutanlık Meydan Muharebesi, Kıbrıs’ın fethi… Vatan kuran 1071 Malazgirt Zaferi’nden vatan kurtaran Başkomutanlık Meydan Muharebesi’ne kadar pek çok zafer, ağustos ayı içerisinde kazanıldı.

Mevsimsel olarak zor bir ay olmasına karşın Türk tarihi için pek çok dönüm noktasının yaşandığı ağustos, tarihçiler tarafından ‘Türklerin zafer ayı’ olarak takvimlerde yer alıyor.

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

Bundan yaklaşık bin sene önce Türk ordusu ebedi yurdu olarak kalacak Anadolu’ya Malazgirt Ovası’ndan girdiğinde, takvimler 26 Ağustos’u gösteriyordu. Yine Türk ordusu yurt edindikleri Anadolu’dan düşman ordusunu Dumlupınar’da yenilgiye uğrattığında da aylardan yine tesadüfi bir şekilde ağustostu. Türkler, 1071 yılında vatan kuran Malazgirt Zaferi’nden 1922 yılında vatan kurtaran Başkomutanlık Meydan Muharebesi zaferine kadar ağustos ayına sayısız zafer sığdırdı. Tarihçiler tarafından ‘Türk’ün zafer ayı olarak’ tanımlanan ağustos ayı, Kıbrıs’ın fethi, Belgrad zaferi gibi zaferlerin yanı sıra; Kurtuluş Savaşı için çok önemli kararların alındığı Erzurum Kongresi’nin gerçekleştiği ay olarak da önemli.  

İLK ZAFER 26 AĞUSTOS

Ağustos ayının ilk zaferi, 26 Ağustos 1071’de yaşandı. Anadolu’yu ebedi olarak Türk vatanı haline getirecek ilk adımın atıldığı Malazgirt Meydan Muharebesi, Selçuklu Sultanı Alparslan ve Doğu Roma İmparatoru Romen Diyojen’in orduları arasında gerçekleşti. Hilal taktiği kullanılarak ve üstün bir farkla kazanılan Malazgirt Meydan Muharebesi’nden sonra Türkler akın akın Anadolu’ya sefer düzenlemeye başladı. Böylece, elde edilen bu zaferle Türklere Anadolu’nun kapıları açılmış oldu.

ORTADOĞU SİYASETİ 

Tarihçiler tarafından bugün Türkiye’nin Ortadoğu coğrafyasındaki politikalarını şekillendirdiği düşünülen ilk adımın atıldığı zafer de yine ağustos ayında kazanıldı. 24 Ağustos 1516’da, Yavuz Sultan Selim’in başında bulunduğu Osmanlı Devleti ile Memlük Devleti arasında, Halep şehrinin kuzeyinde gerçekleşen Mercidabık Savaşı’nda büyük bir zafer kazanıldı. Mercidabık’ta kazanılan zafer, Osmanlı Devleti’ne dini, siyasi, askeri, iktisadi pek çok fayda sağladı. Hilafetin Osmanlı hanedanına geçme yolu açıldı. 

KIBRIS’A ATILAN ADIM

Bugün Türkiye’nin Kıbrıs politikalarına yön veren ilk basamak da ağustos ayında çıkıldı. Venediklilerin elindeki Doğu Akdeniz’in en büyük adası olan Kıbrıs, siyasi konumu itibarıyla büyük önem arz ediyordu. Şimdi de Doğu Akdeniz’in en stratejik bölgesi durumunda olan Kıbrıs, 1 Ağustos 1571’te Osmanlı topraklarına katıldı ve ağustos ayı zaferlerine yenisi eklenmiş oldu. 

22 GÜNLÜK MÜCADELE

Türk tarihinin belki de en önemli ağustos zaferlerinin başında 23 Ağustos 1921’de başlayan Sakarya Meydan Muharebesi geliyor. Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktası, Türk ordusunun Yunan ordusu ile Sakarya boylarında yaptığı meydan savaşı olan Sakarya Meydan Muharebesi, 22 gün 22 gece sürdü. Bu savaşta Mustafa Kemal Paşa, yeni bir savaş stratejisi uygulayarak, orduya “Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı, vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz” emrini verdi. Ağustos ayında ilk adımı atılan zafere 13 Eylül’de ulaşıldı ve Sakarya ırmağının doğusunda Yunan kuvvetleri yenildi.  

KESİN TÜRK ZAFERİ 

“Ordular ilk hedefiniz Akdeniz, ileri” tarihi emrinin verildiği ve Anadolu’da Türk varlığını ebediyete kadar perçinleyecek olan zafer de ağustos ayı zaferlerinin başında geliyor. Başkomutanlık Meydan Muharebesi olarak bilinen ve 30 Ağustos 1922’de kesin Türk zaferi ile sonuçlanan zaferin ilk adımı 26 Ağustos’ta atıldı.

30 Ağustos’ta Kütahya’da çember altına alınan düşman ordusu Akdeniz’e kadar takip edildi. Atatürk’ün verdiği emir doğrultusunda üç koldan büyük bir azimle ilerleyen Türk ordusu, 1 Eylül’de Uşak’ı, 2 Eylül’de Eskişehir’i, 6 Eylül’de Balıkesir ve Bilecik’i, 7 Eylül’de Aydın’ı, 8 Eylül’de Manisa’yı geri aldı ve 9 Eylül’de İzmir’i de kurtararak Türk vatanının bağımsızlığını tescilledi.  

TESADÜF DEĞİL 

Ağustos ayında bu kadar çok zaferin bir araya gelmesi tarihçilere göre tesadüf değil. Tarihçi yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya göre, ağustos ayının seçilmesi, zamanın savaş teknolojisi ve Türk ordusu için belirlenen savaş stratejisinin bir sonucu. Osmanlı ordularının özellikle Avrupa seferleri için ağustos ayını seçmesi, mevsime göre konaklama imkanlarının da göz önüne alındığı bir planlamanın gereğiydi. Ortaylı’ya göre, ağustos ayı iklim koşulları gereği taarruzlar için özellikle seçiliyordu.

SEFER VE HARP İÇİN ELVERİŞLİ MEVSİM

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Fatma Ürekli, Türk tarihinde büyük savaşların ve zaferlerin ağustos ayında yoğunlaşmasının tesadüf olmadığını ifade etti. Prof. Dr. Ürekli, “Kış ve bahar karlı ve yağışlı olduğu için yaz ayları Türk orduları için en elverişli dönem. Buna göre orduların seferlere uygun mevsimde başlamaları tercih ediliyor, hedeflenen bölgeye elverişli iklim şartlarında ulaşılması planlanıyordu” diye konuştu.

AĞUSTOS AYI ZAFERLERİNDEN...

* Otlukbeli Zaferi: 11 Ağustos 1473 / Osmanlı Devleti-Akkoyunlu Devleti 

* Çaldıran Zaferi; 23 Ağustos 1514 / Osmanlı Devleti-Safevi Devleti

* Belgrad’ın Fethi: 29 Ağustos 1521 / Osmanlı Devleti-Macaristan

* Mohaç Zaferi: 29 Ağustos 1526 / Osmanlı Devleti-Macaristan

* Erzurum Kongresi: 23 Temmuz-7 Ağustos

28 Ağustos 2023 Pazartesi