Türkiye’nin ilk uzay simülasyonu göreve hazırlanıyor

SOYHAN ALPASLAN

Teknopark İstanbul’da yerleşik Orbyte Havacılık ve Uzay Teknolojileri, yüksek mühendislik çözümleri içeren uzay aracı görev tasarımı ve kontrol yazılım platformu geliştiriyor. Orbiter adlı platform; dünya dışı görevler yapan uyduların ihtiyaçlarının tümüne cevap verebilen, yüksek doğrulukta hesaplamalar yapabilen bir simülasyon.

Modüler yazılım mimarisi farklı görevleri ve protokolleri destekliyor. Anında müdahale, ihtiyaca göre özelleştirme, veri güvenliği, maliyet etkinliği gibi cazip özellikleri ile pazarda yerini almaya hazırlanan platform, 2022 yılı sonunda tümüyle kullanıma hazır hale gelecek.

İstanbul Ticaret’in sorularını, Orbyte Havacılık’ın kurucularından Uzay Mühendisi Emirhan Eser Gül cevapladı.

UYDU GÖREV ÇÖZÜMLERİ

Orbyte nasıl kuruldu?

Uydu görevleri için gerekli olan bütün hesaplamaları ve daha fazlasını tek bir platform içinde toplayan bir çözüm yoktu. Bu açığı giderebilmek için geliştirdiğimiz projeye TÜBİTAK 1512 BIGG Teknogirişim desteği aldık. Firmamızı Uzay Mühendisi Umut Demir, Bilgisayar Mühendisi Ayser Ecem Konu ile birlikte kurduk ve 2021 Ağustos ayında Teknopark İstanbul’da faaliyete geçtik.

Uydu görevlerinde hata oranını asgariye indiren, işlemlerin kolaylıkla yapılmasını sağlayan simülasyon yazılımımızı geliştirmeye başladık.

2009’dan bu yana yörüngeye 6 küp uydu yerleştiren İTÜ Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı, İTÜ Yapay Zeka ve Veri Bilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi ile NOVART Savunma ve Uzay Teknolojileri gibi sektörün öncü kuruluşlarından gelen deneyimli bir ekibe sahibiz. Çeşitli uydu, yer aldığımız İHA ve roket projelerinde sektördeki bu açığı farkettik.

UZAY İÇİN YERLİ TEKNOLOJİ

Orbyte’in faaliyet alanı nedir?

Orbyte, Türkiye’nin uzay görevlerini destekleyecek, derin uzay araştırmalarında kullanılacak yerli, ileri teknolojiler geliştiriyor. ​Uçuş ve yörünge simülasyonlarından uygulamaya özel yer istasyonu kurulumuna kadar havacılık endüstrisinde ortaya çıkan her türlü zorluk için çeşitli çözümler sunuyor.

UYDU ENDÜSTRİSİ BÜYÜYOR

Uzay sektörü hangi alanları kapsıyor?

Uzay endüstrisinin büyük bölümünü uydu endüstrisi oluşturuyor. Bu endüstri; iletişim, savunma, haritacılık, GPS, televizyon, internet, gözlem, meteoroloji gibi çeşitli görevleri yerine getiren uyduları üretiyor. Uzay sektörü hızla büyürken, sektöre yatırım yapan ülke sayısı da artıyor. 2018 yılında faaliyete başlayan Türkiye Cumhuriyeti Uzay Ajansı, ülkemizin bu alanda attığı en büyük adımlardan biri.

GÖREV ODAKLI UYDU ZAMANI

Uydu görevleri tanımı neyi içeriyor?

Bir uydu görevi, uydunun tasarımından operasyonuna kadar uzanan zorlu bir süreç sonucu gerçekleşir. Göreve bağlı olarak, tasarım esnasında göz önünde bulundurulması gereken çoklu kriterler mevcuttur. Son yıllarda başta 180 kilogramın altındaki küçük uydular (SmallSat) ve küp uydular (CubeSat) olmak üzere, maliyeti düşük görev odaklı uydulara talep hızla artıyor.

KRİTİK UYDU TASARIMLARI

Uydu tasarımındaki kritik noktalar neler?

Tasarımı önemli ölçüde etkileyen faktörleri şöyle sıralayabiliriz: Görev için en uygun yörüngeyi belirlemek. Uydunun yörünge üzerinde ne kadar güç üretimi gerçekleştirebileceğinin analizini yapmak. Kullanılacak iletişim sistemlerinin güç ve veri aktarma hızı gereksinimlerini tespit etmek. Atmosfer sürtünmesi ve güneş ışınım basıncı gibi etkenlerin yörünge ömrüne olan etkilerinin hesaplanması. Bu hesaplamalarda göz önünde bulundurulması gereken çok fazla değişken var. Tasarımdaki bir değişiklik, tüm diğer kararları etkilediği için birçok hesabın tekrar yapılması gerekir. Bu süreç hata yapmayı çok olası kılmakla birlikte iş yükünü çok artırıyor. Genellikle uydu tasarımı üzerine çalışılırken bu tarz analizlere yeterince zaman ayrılamıyor.

DIŞA BAĞIMLILIK AZALACAK

Orbiter’in muadilleri var mı?

Orbiter’in yerli bir muadili yok. Yabancı olanlar ise ya aşırı yüksek fiyatta ya ülkelerinin dışına satılmıyor ya da son derece yetersiz. Rakip yazılım üreticisi bir firmanın 700 milyon ABD dolarına satılmış olması, bu tarz yazılımlara olan rağbeti anlamak için önemli bir ipucu. Biz çok daha düşük maliyette, geniş kapsamlı ve yerli bir çözüm sunarak, ithalata bağımlılığı hızla azaltacağız.

İKİ GÜNDE UYDU KONTROL MERKEZİ

“Orbyte olarak, 10 yılın en iddialı görevlerinden biri için Leanspace ile sadece iki günde Cleaspace-1 uydusu için bir yer kontrol merkezi kurduk. Leanspace, uzay için ilk bulut platformunu geliştiren kuruluş.”

YÖRÜNGEYE ÖZEL TASARIM

- Yörünge yayıcıları sayesinde gerçek zamanlı izleme sağlıyor.

- Yörüngeyi yüksek doğrulukla belirliyor.

- Yörünge hareketleri 2D ve 3D olarak görselleştiriliyor.

- İstenilen yörünge için kullanıcıya özel tasarım imkânı veriyor.

YERLİ UYDU PROJELERİ

“İTÜ USTTL, Savunma Bakanlığı, Türkiye Uzay Ajansı, TÜBİTAK, TUSAŞ, ASELSAN, ROKETSAN gibi kurum ve kuruluşlarımızın çalışmaları kapsamında ülkemizde uydu projeleri artıyor. Ayrıca birçok akademik kurum da bu alanda Ar-Ge yapıyor. Orbiter gibi bir ürüne olan ihtiyaç hızla artıyor.”

ORBİTER’İN YETENEKLERİ

- Modüler yazılım mimarisi farklı görevleri ve protokolleri destekliyor.

- Yapay zeka tabanlı modellerle rakiplerine göre daha doğru kestirimler yapıyor.

- İstenilen zaman dilimleri için görevi simüle etme imkânı sağlıyor.

- Sistem ölçümlerini analiz edip, kritik parametreleri belirliyor.

- Çok karmaşık görevleri kolaylıkla yerine getirebiliyor.

- Arayüze birden fazla kullanıcı aynı anda erişebiliyor.

- Uzay için ipuçları ve eğitim kılavuzuna sahip.

- İhtiyaca özel eğitim ve teknik destek sağlayabiliyor.

- Uzay aracına eklenen cihazları analiz edebiliyor.

18 Temmuz 2022 Pazartesi

Etiketler : Teknoloji