Türkiye’nin eşsiz bitkileri 28 ciltte toplanıyor

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

Türkiye’de yaklaşık 11 bin bitki türü bulunuyor. Bunların 3 bini endemik yani yalnızca Türkiye’ye özgü olan bitkiler. Avrupa’nın tamamında ise 2 bin 750 çeşit endemik bitki bulunuyor. Yani yalnızca Türkiye’de bulunan endemik bitki sayısı Avrupa’nın tamamından fazla. Türkiye coğrafyasında bitki florası ise Cumhurbaşkanlığı himayesinde hayata geçirilen “Resimli Türkiye Florası” isimli kitap projesiyle kayıt altına alınıyor. Projede yer alan bilimsel bitki ressamları gece gündüz demeden dolaşarak fotoğrafın anlatamadığı ayrıntıları ince fırça darbeleriyle tanımlayarak Türkiye’nin kaynaklarını dünyaya duyuruyor.

GELİŞEN MESLEK

Avrupa’nın en zengin endemik bitki türüne sahip olan Türkiye’de bilimsel bitki ressamlığı yeni yeni gelişiyor. Meslekte Türkiye’yi en iyi temsil eden ressamlardan bir tanesi de Işık Güner. Cumhurbaşkanlığı himayesinde gerçekleşen Resimli Türkiye Florası projesinin sanat editörlüğünü yapan Güner, bu meslekte en önemli olan noktanın sabır olduğunu söylüyor. Londra ve Edinburgh’ta düzenlenen bitki ressamlığı sergilerinde 3 kez “Altın Madalya”, 2 kez “Serginin En iyi Resmi” ve 2 kez de “Mary Mendum Ödülü”yle Türkiye’yi temsil eden Güner bir bitki için bazen üç yıl çalışmak gerektiğini söylüyor.

KIRK KİŞİLİK EKİP

Dünyada kendini ‘bitki ressamı’ olarak tanımlayan kişilere rastlanabiliyorken Türkiye’de henüz böyle bir meslek tanımı oluşmuş değil. Güner, şu anda Türkiye’de ortalama 40 kişinin bu mesleği profesyonel olarak icra ettiğini söylüyor. Türkiye’de bu mesleğin henüz bir okulu yok. Ancak kurslar bünyesinde bu meslek için sertifikalar veriliyor.

Türkiye’de ortalama her 10 günde bir yeni bitki türü keşfediliyor. Türkiye’de henüz keşfedilmemiş bitkiler de bulunuyor. Bilimsel bitki ressamları da Türkiye’nin bu hazinesini en ince ayrıntılarıyla resmederek kayıt altına alıyor. Sabır isteyen meslek aynı zamanda soyu tükenmekte olan bitkileri koruma altına almak için bilimsel çalışmaların yapılmasına da hizmet ediyor.

DAĞ BAYIR GEZİYORLAR

Bilimsel bitki ressamları çalışmalarını gerçekleştirmek için sürekli geziyorlar. Doğaya çıkarak bitkileri resmeden ressamlar, söz konusu bitkinin mevsimsel farklarını da çizimlere yansıtıyor. Bitkinin her dönemini anlatmak için çiçeklenme dönemi, tohum dönemi gibi dönemler dikkate alınarak çizim gerçekleştiriliyor. Bu da bazen bir bitkinin kayıt altına alınmasının yıllar almasına neden olabiliyor.

OSMANLI’DA VARDI

Türkiye’nin en kıdemli bilimsel bitki ressamlarından biri olan Işık Güner bu mesleğin Osmanlı zamanında da icra edilen bir meslek olduğunu ancak zamanla unutulduğunu söylüyor. Osmanlı minyatürlerinde bir çiçeğin en ince detaylarıyla anlatıldığını söyleyen Güner, ilerleyen dönemlerde bu mesleğin büyük bir ivmeyle gelişeceğini ifade ediyor.

EN YAKINLA FARK 2 BİN 200

Türkiye’de pek çok bitkinin endemik türü bulunuyor. Örneğin salep yapımında kullanılan orkidelere yalnızca Türkiye’de rastlanıyor. Kekik, çavdar, armut, badem, kiraz gibi binlerce bitki çeşidinin de endemik türleri bulunuyor. Avrupa’da lider konumda olan Türkiye’nin en yakın rakibi Yunanistan’la arasında endemik bitki türü açısından 2 bin 200 fark bulunuyor. Türkiye’de 3 bin endemik bitki türü bulunurken Yunanistan’da bu sayı 800. Diğer Avrupa ülkelerinde ise bu rakam gittikçe azalıyor. İsviçre’de yalnızca 1 endemik bitki türü bulunuyor.

ALANINDA İLK

Resimli Türkiye Florası isimli projenin şu ana kadar bir cildi yayınlandı. İkinci cildi bu yılın sonunda çıkması öngörülen projenin 28 cilt olması ve 2023 yılında tamamlanması bekleniyor. Proje aynı zamanda Türkiye sınırları içerisindeki bitkileri kapsayan ilk Türkçe eser olacak.

ENDEMİK BİTKİ NEDİR ?

Endemik bitki ekolojik yapısından dolayı başka yerde yetişme ihtimali olmayan, yalnızca tek yöreye özgü olan bitki türüdür. Endemik alan bazen birkaç metrelik küçük bir yer bile olabilir.

2 BİN ADET BİTKİ PORTRESİ

Resimli Türkiye Florası’nın ilk cildinin hazırlanması toplamda 2 buçuk yıl sürdü. Proje için her biri alanında uzman 102 bilim adamı görev aldı. İlk cilt 1290 sayfadan oluşuyor. Proje ile 2 bin adet sulu boya bitki portresi 9 bin adet de teknik çizim portesi yapılması amaçlanıyor. Projenin sadece ikinci cildinde 35 bilim adamı ve 42 ressam görev alıyor.

EN FAZLA ANTALYA

Türkiye’de en çok endemik bitkinin yetiştiği iller sıralamasında; 578 endemik bitkiyle Antalya, 478 türle Konya ve 366 türle Mersin ilk üç sırayı alıyor.

06 Eylül 2016 Salı

Etiketler : Gündem