Türkiye’nin 524 melek yatırımcısı var

HABER: ADEM ORHUN

Bir iş fikri veya projesi olan girişimci adayları en çok finansman konusunda zorlanıyor. İş planlarına güvenenler bazen yakın çevresinden borç alarak bazen de banka kredisi temin ederek hayallerini hayata geçirmeye çalışıyor. Fakat bu yöntem projenin kendi riskinin üzerine mali riskleri de ekliyor. Diğer taraftan girişimci bireyler veya büyümek isteyen şirketler için riski daha düşük bir yol var. Zira artık iş fikirlerini destekleyen ‘melek yatırımcılar’ mevcut. Finansmana erişimde zorluk yaşayanlara mali destek veya tecrübelerini aktaran melek yatırımcılar, girişimlerin başarıya ulaşmasını ve büyümesini sağlıyor.

HATADAN KORUYOR

Melek yatırımcılar, finansal ve fikri destek sağlamanın yanı sıra fikir sahibi girişimcileri tehlikeli hatalara düşmekten de koruyor. Ayrıca tecrübesiz girişimcilerin, eksik yönlerini görmeleri de sağlanıyor. Finansman arayışında ve sonrasında yatırım harcamalarındaki yanlışlar da iş ve hayat tecrübesi olan melek yatırımcılar tarafından önlenebiliyor.

MEVZUATA GİRDİ

Girişim ve projelere finansal desteğin giderek yaygınlaşması üzerine devlet de bu konuya el atarak, hukuki bir çerçeve çizdi. Bu çerçeveyi vergi avantajları dahilinde kurgulayan Hazine Müsteşarlığı hem girişimciye desteği ‘melek yatırımcılar’ için daha çekici hale getirdi hem de iki taraf için belli bir düzen sağladı. Hazine Müsteşarlığı’nın 15 Şubat 2013’te çıkardığı ‘Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik’ maddi çerçevesini oluşturuyor. Bu yönetmelik dahilinde yatırımcı olanların sayısı da giderek artıyor. 2013’ten bu yana toplam 321 kişi sisteme dahil oldu. Müsteşarlık tarafından lisans verilen melek yatırımcıların yanı sıra akredite edilmiş 7 adet ağda lisansı olmadan faaliyet gösteren 223 melek yatırımcı bulunuyor.

YÜZDE 10 İÇİN 150 BİN TL

Haziran 2013’te bireysel katılım sermayesi sistemi üzerinden ilk yatırım gerçekleşti. Bugüne kadar yapılan yatırımlarda Bireysel Katılım Yatırımcılar (BKY) yüzde 10 hisse bedeli için ortalama 150 bin TL sermaye aktardı. Resmi lisanslı melek yatırımcılar Haziran 2015 itibariyle 16 başvuruda, 5 milyon 143 bin TL yatırım gerçekleştirdi. Yatırım başvurularının sektörlere göre dağılımı üç ana alanda gerçekleşti. Yazılım ve uygulama geliştirme yüzde 53, e-ticaret yüzde 40 ve bilimsel araştırma geliştirme faaliyetleri yüzde 7.

YATIRIMCI ŞARTLARI

Bu arada Müsteşarlık, melek yatırımcı lisansı için iş tecrübesi ve mali yeterlilik kriterleri arıyor. Yüksek gelir veya servete sahip yatırımcıların, lisans almadan önceki iki yılda yıllık gayrisafi gelirinin en az 200 bin TL olması, lisans başvurusu anında toplam varlıklarının da en az bir milyon lira olması gerekiyor.

Mevzuatta ‘Bireysel Katılım Yatırımcısı’ (BKY) olarak geçen melek yatırımcıların lisansları 5 yıl geçerli. Melek yatırımcılar mali destekleri sebebiyle devletten vergi teşviki alıyor. Beş yıl içinde bireysel olarak en fazla 20 farklı anonim şirketine yaptıkları yatırım, vergi desteği dahilinde. Çok tartışılan konulardan biri olan ortaklık meselesi de mevzuatta belirlenmiş. Yönetmeliğe göre bu yatırımcılar, girişim şirketi hisselerinin yüzde 50’sinden fazlasına sahip olamıyor. Bireysel katılım yatırımcısı veya ortakları, girişim şirketinde doğrudan ya da dolaylı olarak yönetici olamıyor. Yani şirketin kontrolünün girişimcide olması gerekiyor. Akrabalık ilişkisi veya yönetici atama konusunda da belirli kısıtlamalar var.

MADDİ MANEVİ SEBEPLER

Melek yatırımcıların, tecrübe ve paralarını paylaşmalarının sebepleri de belirlenmiş. Buna göre yatırımcıların yüzde 38’i büyüme potansiyeli ve yüksek getiri sebebiyle bu konuda adımlar atıyor. Yüzde 31’i de maddi ve manevi destek, yüzde 18’i yenilikçi iş fırsatları ve manevi destek, yüzde 13’ü ise alternatif yatırım imkanlarını değerlendirme fikri sebebiyle yatırımcı olmuş.

ÇOĞU İSTANBUL’DA

Melek yatırımcı lisansı için başvuranların yüzde 84’ü Marmara Bölgesi’nden. İstanbul’dan 252, Bursa’dan 12, İzmir’den 7, Kocaeli’den 5 başvuru yapıldı. Başvuran yatırımcıların 111’i iş tecrübesine, 116’sı da servete sahip olurken 94’ü ise yüksek gelir sahibi gruptan. Servete sahip yatırımcıların ortalama varlık değeri 2.5 milyon TL. Yatırımcı başvurusunda bulunanların 27’si doktora, 138’i yüksek lisans, 133’ü lisans, 9’u lise, 1’i ilköğretim mezunu.

VERGİ TEŞVİKİ İÇİN BUNLARA DİKKAT

Melek yatırımcıların, yatırımları karşılığında vergi teşviki alması için girişimci taraftan istenen şartlar bunlar:

* Türk Ticaret Kanunu’na tabi anonim şirket olmalı.

* Şirketin BKY’nin iştirakinden önceki iki mali yılda net satışı yıllık 5 milyon TL’den fazla olmamalı.

* En fazla 50 çalışanı olmalı.

* Başka bir şirketin kontrolünde bulunmamalı.

* Şirketin, BKY ile akrabalık ilişkisi olmamalı.

* Müsteşarlıkça belirlenen devlet desteği sağlanacak sektörler listesinde olmalı.

* Payları halka arz edilmemiş olmalı.

GİRİŞİMCİ NE YAPMALI

* Yatırımcı arama, girişimci veya fikir sahibi için en sancılı süreçlerden biri.

* Yatırım alındığında ise maddi desteğin ötesinde girişimci ile yatırımcı arasında bir nevi ‘evlilik’ yaşanıyor.

* Uzmanlar ‘para gelsin de nereden gelirse gelsin’ düşüncesinin yanlış olduğunu vurguluyor.

* Yatırım fikrini veya projeyi yatırımcıya e-posta ile göndermektense, referans vasıtasıyla yüz yüze görüşmede anlatmak büyük avantaj sağlıyor.

* Doğru yatırımcıyı bulmak da önemli. Müstakbel yatırımcının iş tecrübesi ve hangi sektörlerle ilgilendiği önemli bir yol gösterici.

* Birkaç sayfalık sunum ile planın ana fikri, sebepleri açık bir şekilde yatırımcıya anlatılmalı.

* Planda beklentiler, muhtemel problemler ve çözüm önerileri, tanımlanmış riskler, hedefler bir bir sıralanmalı.

* Müşterilerin özellikleri ve pazarlama stratejilerinin belirlenmiş olması yatırımcı için önemli.

* Madem bir fikir ve iş büyütme planı var. Dolayısıyla ‘nedeni’ ve ‘nasılı’ düşünülmeli, cevaplanmalı ve yazılı olarak ortaya konulmalı.

BAŞKA MERKEZLER VAR

* İstanbul Ticaret Odası ve İstanbul Kalkınma Ajansı desteğiyle İstanbul Ticaret Üniversitesi’nin düzenlediği ‘Teknoloji Melekleri Proje Pazarı’ gibi uygulamalar da genç kadın girişimcilere Silikon Vadisi’nin kapısını açan fırsatlar sunuyor.

* Birçok kurumun ve üniversitenin de işin başındaki fikirler ve gruplar için destekleri ve kuluçka merkezleri bulunuyor. TÜBİTAK BİGG Programı, bireysel genç girişimleri destekliyor.

* Bu konuda uygulayıcı olan İTÜ Arı Çekirdek Merkezi de mikro girişimcilik eko sistemi sunuyor.

* TBAA Melek Yatırımcılar Derneği’nin, büyük holding vakıflarının ve ticari bankaların girişimci projelerine destek ve hibe uygulamaları bulunuyor.

TURQUALİTY’DEN YÜZDE 50’LİK DESTEK

TURQUALİTY destek programı kapsamına alınan yararlanıcıların danışmanlık faaliyetlerine ilişkin giderleri yüzde 50 desteklenecek.

HER MARKA İÇİN GEÇERLİ

Ekonomi Bakanlığı Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun Döviz Kazandırıcı Hizmet Sektörleri Markalaşma Destekleri Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Kararı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, TURQUALİTY destek programı kapsamına alınan yararlanıcıların uluslararası pazarda rekabet avantajını artırmak üzere alacakları ile aralarında

Ar-Ge ve ürün geliştirme, değer zinciri yönetimi, iş geliştirme, marka stratejisi, satış ve pazarlama yönetiminin de bulunduğu danışmanlık faaliyetlerine yüzde 50 destek verilecek. Desteklere ilişkin limitler, destek kapsamındaki her bir marka için geçerli olacak.

18 Ağustos 2015 Salı

Etiketler : Sektörel