Türkiye, 257 kamu-özel iş birliği projesiyle 80 milyar dolarlık yatırım yaptı

İstanbul Kamu Özel Sektör İş Birliği Mükemmellik Merkezi (PPPCOE) Başkanı Eyüp Vural Aydın, Türkiye'de kamu-özel sektör iş birliği (KÖİ) projelerinin 1990'lı yılların başında başladığını kaydetti. Söz konusu projelerin bugüne kadar çok başarılı bir şekilde uygulandığını belirten Aydın, toplamda 257 projeye ulaşıldığını ve 80 milyar dolara ulaşan yatırım yapıldığını söyledi.


Eyüp Vural Aydın, kamu-özel ortaklı projelerin bir süre sonra tamamen devlete geçtiğini ve buralardan önemli kaynaklar sağlandığını dile getirerek, "Mesela İstanbul'un üçüncü köprüsü Yavuz Sultan Selim Köprüsü 5,5-6 yıldır işletmede. Kamuya geçmesine yaklaşık 4-4,5 yıl kaldı. İstanbul Havalimanı 3 yıldır işletmede 25 yıllık bir işletme süresi var. Bütün bu projeler son derece önemli ve günün sonunda devlete geri dönecek. Hiçbir projenin sahipliği özel sektöre geçmiyor." şeklinde konuştu.


Bu projeler arasında son olarak 1915 Çanakkale Köprüsü'nün tamamlanmak üzere olduğunu ve kısa süre içerisinde hizmete açılacağını aktaran Aydın, 4 yıl gibi kısa sürede yapılan bu projenin sağlayacağı katkılardan bahsetti.


Aydın, bu projelerin çevresel, ekonomik ve vakit tasarrufu sağladığını, kısa süre içerisinde, kamudan bütçe aktarılmadan yapılabildiğini belirterek, "Türkiye'de planlanan zaman dahilinde tüm projelerimizin tamamlandığını ve gerçekten dünyaya baktığınızda proje hazırlığı, inşaatı ve işletmeye alma süreleri açılarından pozitif ayrıştığımızı görebiliyorsunuz." ifadesini kullandı.


İnsanların zamanını artıran projelerin değerinin ölçülemeyeceğini vurgulayan Aydın, "Türkiye'deki KÖİ projelerinin ekonomik kalkınmaya katkı sağladığını, vatandaşa zaman kazandırdığını, ülkedeki zamanın değerini artırdığını görüyoruz. Bu projeler kamuya daha geniş bir perspektiften bir planlama yapma imkanı verir yani kamu önündeki yatırımlarını planlayabilir. Makro ekonomik kalkınmayı artırır. Kamunun sunduğu hizmet kalitesini yukarı çeker." açıklamalarında bulundu.


"TÜRKİYE'NİN KÖİ PROJELERİNE ÇOK CİDDİ İLGİ VAR"


Eyüp Vural Aydın, Türkiye'nin kamu-özel iş birliği projelerinin yurt dışında örnek olarak gösterildiğini kaydederek, aralık ayında 6'ncısını düzenledikleri İstanbul PPP Haftası'na dünyanın hemen her yerinden 42 ülkenin üst düzey bürokratlarının geldiğini, sayıları 100'ü bulan bu konuklara İstanbul Havalimanı, şehir hastaneleri, Avrasya Tüneli, Yavuz Sultan Selim Köprüsü gibi başarılı projeleri anlattıklarını söyledi.


Özellikle Orta Asya ülkelerinin Türkiye'deki şehir hastanesi modelinin birebir kopyalanıp uyguladıklarını dile getiren Aydın, geçen ay Azerbaycan'da bir hastane projesinin hazırlarına başlandığını ve bunu Türk şirketlerin üstleneceğini, Kazakistan'daki hastane ve havalimanının Türk şirketlerce yapıldığını, çok yakında güzel bir haberin de Kırgızistan'dan geleceğini, bu ülkedeki havalimanlarının tamamının Türk şirketleri tarafından KÖİ modeliyle hayata geçirileceğini anlattı.
Aydın, "Türk şirketlerinin Türkiye'deki deneyimleri sayesinde birçok farklı ülke ve bölgede, dünyanın her yerinde bu projeleri üstlenmek gibi bir yetenekleri oluştu." diye konuştu.


"KÖİ PROJELERİ VERGİ ADALETİ SAĞLIYOR"


PPPCOE Başkanı Aydın, KÖİ projelerine, verilen garantiler nedeniyle "kullanmayanların ödediği bir sistem" denildiğinden bahsederek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Oysa ki kamu kendi bütçesinden bunu yapmış olsaydı zaten ana bütçeden bütün yatırımlar yapılacağı için ülkenin tamamındaki insanların ödediği vergilerden ödenen bir yatırım olacaktı. Oysa, bu projeyi kullananın, yani bunu bozanın, bu yatırımı eskitenin, bu yatırımdan fayda sağlayanların ödediği bir sistem KÖİ projeleri. Burada çok ciddi anlamda bir vergi adaleti sağlanıyor. Bizim ulusal bütçemize Hakkari'deki Ayşe teyzemiz de Trabzon'daki Osman amcamız da Samsun'daki Bayram ağabeyimiz de katılıyor. İstanbul'da yapılan projelere bütçede toplanan paraları harcarsanız, onlar kullanmadıkları, kullanma ihtimali düşük olan bu projelere de kendi bütçelerinden bir katkı payında bulunmuş olurlar."

Aydın, KÖİ projelerinde kullanan ödediği için diğer vatandaşlardan alınan katkının daha az olduğunu kaydederek, "Net bir şekilde, doğru bir fizibiliteyle doğru bir veriye ulaştığınızda, proje maliyetinin kullananlarca ödendiği bir altyapı yatırımına, ülkenin toplam bütçesinden daha az pay ayrılması anlamına gelir. O yüzden bu projeler vergi adaleti sağlanan bir sistemdir." şeklinde konuştu.
İngiltere'nin 1990'lı yıllarda kendi bütçesinden yaptığı otoyol yatırımlarına 5-6 yıl sonra diğer bölgelerdeki vatandaşların "bizim vergilerimizle neden sürekli Londra'nın altyapısına yatırım yapılıyor" eleştirileri geldiğini anımsatan Aydın, bu nedenle İngiltere'nin de "kullananın ödediği" sisteme geçtiğini bildirdi.

Aydın, "Ekonomiyi kalkındıran ve kullananın ödediği KÖİ modeli, global anlamda kabul görmüştür. En bilinen, kabul edilen, tercih edilen bir sistemdir." diye konuştu.


Türkiye'deki KÖİ projelerinin tümünün önünün son derece açık olduğunu vurgulayan Aydın, garantiler veya işletme süresi dolunca buralarda kamuya bütçe aktarılacağını bildirdi.


"İHRACATTA KIRILAN REKORLARA BU PROJELERİN ÖNEMLİ KATKISI VAR"


Eyüp Vural Aydın, şu andaki projelerin 2040'a kadar hepsinin kamuya geçeceğini belirterek, "Belki 2040'a kadar 2030'dan sonra buradan elde edeceğimiz bütçelerle yeni yatırımlara gireceğiz. Türkiye üzerinde son 10 yılda çok ciddi altyapı yatırımları yaptık. Yatırımlarımız Avrupa gibi eski değil, yeni yatırımlara sahibiz. Yani önümüzdeki 30-40 yıldaki değişimlere hazırız." açıklamasında bulundu.
Altyapı yatırımlarının geleceğe umutla bakmayı sağladığını aktaran Aydın, salgın sürecinde birçok ülkede problem yaşanmasına karşın Türkiye'deki tedarik zincirinin kırılmadığını bildirdi.


Aydın, Türkiye'nin ihracatta rekorlar kırmasına KÖİ projelerinin önemli katkısının olduğunu kaydederek, "Siz üretebilirsiniz ama ürettiğinizi taşıyamazsanız, ihracat yapamazsınız. Yani dünyanın her yerinde yollara, altyapılara, taşımaya, lojistiğe ihtiyaç vardır. Yani sizin ürettiğinizi en optimum, en hızlı, en ucuz süre içerisinde ulaştırmanız lazım." diye konuştu.


Projelerin garantileri doldukça bir zaman sonra yergilerin övgüye döneceğini düşündüğünü aktaran Aydın, şu andaki fiyat eleştirilerinin yüksek kurdan kaynakladığını söyledi.


"PORTEKİZ ÖRNEĞİNDE CİDDİ BİR DEZENFORMASYON VAR"


PPPCOE Başkanı Aydın, son zamanlarda KÖİ projelerine ilişkin "yeniden müzakere" konusunun gündeme geldiğine değinerek, şu açıklamalarda bulundu: "Yine maalesef bu konudaki tartışmalar da yanlış bilgiler üzerinden yürütülmektedir. Bu projelerin uluslararası sözleşmelerinin çok kati, kesin kuralları vardır. Çünkü siz özel sektörle beraber tabiri caizse bir evlilik yaparsınız ve bu evlilikte birtakım kurallar koyarsınız. Bu sözleşmelerin hukuksal tarafları tüm dünyada nettir. Ülkeler istikrarlı yaklaşımları ve sözleşmelerdeki devamlılık prensibine bağlılıkları ile yabancı yatırımcılara yatırım ortamı yaratır, güven verir, uygun imkanlar tanır. Fakat son dönemde gündemde, bir Portekiz yeniden müzakere örneği konuşuluyor. Bu konuda maalesef, yanlış bilgiler ve konunun özünü kavramayan ciddi bir dezenformasyon var. Çünkü Portekiz örneğinde yeniden müzakereyle bu projelerin kamunun kendi iradesiyle, keyfi olarak yeniden müzakere etme isteği olduğu anlatılıyor. Oysa, Portekiz'deki yeniden müzakere, neredeyse finansal alanda dibe çökmüş bir ülkenin, yani 2008'deki uluslararası krizde borca batmış bir ülkenin, AB, Avrupa Merkez Bankası ve IMF'den talep ettiği 78 milyar avroluk kurtarma paketinin karşılığında, Portekiz hükümetinden talep edilen zorunluluktan kaynaklanmıştır."


Aydın, Portekiz hükümetinin bu projelerin tamamında hizmet kapsamlarını daralttığını, hizmetlerde kısıtlamaya gittiğini ifade ederek, böylece tasarruf edildiğini, hizmet kalitesinden ödün verildiğini anlattı.

"TÜM DÜNYADA KÖİ MODELİ YAYILIYOR"


Eyüp Vural Aydın, düşünülenin aksine, tüm dünyada KÖİ modeliyle hayata geçirilen projelerin sayılarının ve büyüklüklerinin her geçen yıl arttığını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu: "Sadece geçen sene 8 milyar dolar civarında Avrupa'da KÖİ projesi tamamlanmıştır. Dünya genelinde 2021'de 134 ülkede 133 KÖİ projesi 35,6 milyar dolarla kapatılmıştır. Sadece Orta Asya ve Doğu ülkelerinde değil Batı'da da her geçen yıl artan bir KÖİ projesi sayısı görülmektedir. Almanya'da 2018'den bugüne kadar 15 milyar dolarlık KÖİ otoyol projeleri yapılmıştır. ABD Başkanı Joe Biden, 1,5 trilyon dolarlık paketin büyük kısmının bu modelle yapılacağını deklare etmiştir. O yüzden bu sadece gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkelerin kullandığı değil tam tersine gelişmiş ülkelerin de hizmet kalitesini artırmak ve vatandaşa daha hızlı hizmet sunmak için uyguladığı bir modeldir. Dünyada hem KÖİ proje sayıları hem de KÖİ projelerinin hacimler artmaktadır. Bu trend bu şekilde devam edecektir."

Aydın, Türkiye'nin de bu gelişmelere paralel olarak başarıyla uyguladığı projelere dünyanın farklı coğrafyalarında yeni pazarlar, yeni imkanlar bulacağını sözlerine ekledi.

14 Şubat 2022 Pazartesi

Etiketler : Gündem