Reel sektör açısından enflasyon hem maliyetleri hem de fiyatlamaları etkilerken hem de faizler için belirleyici oluyor. Bu çerçevede ocak ayı için açıklanan veriler sonrası enflasyon ve faiz beklentilerini değerlendirelim:

1 - Ocak ayı tüketici enflasyonu geçen yılın üzerinde gerçekleşti
Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1.06 oranında arttı ve yıllık enflasyon 0.05 puan yükselerek yüzde 20.35 oldu. Enerji grubunda elektrik, doğalgaz ve su fiyatlarındaki indirimin yansımaları izlenirken, gıda grubunda taze meyve ve sebze fiyatlarındaki güçlü artışa bağlı olarak yıllık enflasyon yükseldi. Hizmet enflasyonunda alt gruplar genelinde gözlenen artışa rağmen temel mal fiyatlarının ılımlı seyrine bağlı olarak çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonu ve ana eğilimi geriledi.

2 - Girdileri oluşturan hizmet fiyatları artmaya devam ediyor
Reel sektör birçok hizmeti dışarıdan alıyor ve bunlar, firmaların maliyetlerini oluşturuyor. Ocak ayında hizmet fiyatları yüzde 2.09 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu 0.94 puan artarak yüzde 15.40 oldu. Hizmet grubunda yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi. Hizmet fiyatları üzerinde, maliyet unsurlarındaki birikimli artışların gecikmeli etkileri görülmeye devam ediyor. Bu kapsamda ulaştırma hizmetlerinde kara ve havayolu ile yolcu taşımacılığında; haberleşme hizmetlerinde ve diğer hizmetler grubunda yüksek fiyat artışları kaydedildi. Özetle, iç talep koşullarındaki zayıf seyre karşın hizmet grubu enflasyonu bu dönemde maliyet etkilerine bağlı olarak yükseldi. Bu da reel sektör firmalarının girdi maliyetlerinde artış anlamına geliyor.

3 - Önemli bir girdi unsuru olan enerji fiyatları indirimler ile geriledi
Enerji fiyatları ocak ayında yüzde 4.20 oranında azaldı. Bu gelişmede elektrik, doğalgaz ve su fiyatlarında yapılan indirimler belirleyici oldu. Ocak ayında, bu kalemlerde fiyatlar sırasıyla yüzde 10.00, 8.34 ve 5.02 oranlarında geriledi. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 7.76 puanlık düşüşle yüzde 13.06 oldu. Firmaların enerji maliyetleri bir ölçüde rahatladı.

4 - Üretici fiyatları yüksek kalmaya devam etti
Ocak ayı itibariyle girdi fiyatları ve maliyetlerde yaşanan gelişmelere bağlı olarak üretici fiyatları yüksek kalmaya devam etti. Yurtiçi üretici fiyatları ocak ayında yüzde 0.45 oranında yükseldi, yıllık enflasyon 0.71 puan azalarak yüzde 32.93’e geriledi. İmalat sanayi yıllık enflasyonu bu dönemde 1.50 puan düşüşle yüzde 29.61 oldu. Üretici yıllık enflasyonu Türk Lirası ve emtia fiyatlarındaki yakın dönem gelişmelerine bağlı olarak gerileme kaydetti ancak birikimli etkilerle yüksek seviyesini korudu.

5 - Tüketici enflasyonunda en önemli sorun gıda fiyatları
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu ocak ayında 5.86 puan artarak yüzde 30.97 oldu. Bu gelişmede, temelde taze meyve ve sebze grubundaki sert artışa bağlı olarak yükselen işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, yıllık enflasyon işlenmiş gıda grubunda geriledi. Alınan yeni önlemler ile gıda enflasyonu kontrol altına alınmaya çalışılacak.

6 - Merkez Bankası sıkı para politikasını sürdürecek
Enflasyondaki bu gelişmelere Merkez Bankası oldukça temkinli yaklaşıyor. Merkez Bankası’na göre ithal girdi maliyetleri ve iç talep gelişmelerine bağlı olarak enflasyon görünümünde bir miktar iyileşme gözlenmekle birlikte fiyat istikrarına yönelik riskler halen devam ediyor. Bu çerçevede Merkez Bankası enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar sıkı parasal duruşunu koruyacak.

7 - Enflasyon ve faizler bir süre daha yüksek kalacak
Enflasyonda gerileme ve belirgin iyileşme için zamana ihtiyaç bulunuyor. Henüz enflasyonda aşağı yönlü bir ana eğilim görülmüyor. Hatta indirimlerin kalkması ardına yeniden artış olasılığı da bulunuyor. Bu çerçevede Merkez Bankası’nın yüzde 24 olan politika faizi de bir kaç ay daha bu seviyede kalacak. Kredi ve mevduat faizlerinde ise enflasyon beklentileri ile çok daha uyumlu olmayan bir gerileme yaşanıyor. Ancak bu gerilemenin kalıcı olduğu da şüpheli.

Son söz: Firmalar en azından yılın ilk yarısında işlerini yüksek enflasyon ve faizler olacak şekilde yönetmeye devam etmeli.

18 Şubat 2019 Pazartesi