Dünyanın 21. büyük ekonomisi Tayvan’a, Türkiye’nin 195.7 milyon dolar seviyesindeki ihracatının artırılması için çalışmalar hızlandırılıyor. İki ülkenin ticaretinde denge sağlamayı hedefleyen çalışmalara, İTO da destek veriyor.

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Tayvan, 1960’lardan itibaren kaydettiği hızlı kalkınmayla Singapur, Hong Kong ve Güney Kore ile birlikte ‘Asya kaplanları’ olarak adlandırılan, yükselen Asya ekonomileri arasında yer aldı. Süreç içerisinde ileri teknoloji odaklı sanayileşme, kentleşme ve eğitim düzeyiyle dünyanın en gelişmiş bölgelerinden biri haline geldi. Yurttaşlık hakları, sağlık ve insani gelişme endekslerinde de üst sıralara yükseldi. Tayvan, IMF verilerine göre 802.9 milyar dolar gayrisafi yurt içi hasılası (GSYH) ile dünyanın 21. büyük ekonomisi. Kişi başına düşen yıllık gelir ise 34.4 bin dolar seviyesinde.

GEÇİŞ NOKTASINDA

Yüzölçümü 36 bin 137 kilometre olan Tayvan, yüzde 99’u kapsayan ana ada ile çevresindeki 168 adacıktan oluşuyor. Güney Çin Denizi ile Doğu Çin Denizi ve Filipin Denizi arasındaki kritik geçiş noktasında yer alan Ada, dünya ticaretinin yaklaşık üçte birinin güzergahı olan bölgenin merkezinde de bulunuyor. Tayvan, 23.3 milyon nüfusuyla Türkiye için de önemli bir ticaret partneri. 

İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi, 2023 yıl sonu verilerine göre 2.3 milyar dolar seviyesini aşmış durumda. Geçtiğimiz yıl Türkiye’nin Tayvan’a ihracatı 195.7 milyon dolar, Tayvan’dan ithalatı ise 2 milyar 148 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.

İTO’DA TİCARİ DİPLOMASİ

Türkiye ile Tayvan’ın işbirliğini artırmak için ticari diplomasi çalışmaları da devam ediyor. İstanbul Ticaret Odası Başkan Yardımcısı Ahmet Özer, Tayvan’ın New Taipei City Belediye Başkan Yardımcısı Chu Tih-Ju ve beraberindeki iş insanları heyetini konuk etti. Toplantıda, Türkiye’nin Tayvan’a ihracatının artırılması için yapılabilecek yeni çalışmalar değerlendirildi. Tayvan Dış Ticareti Geliştirme Konseyi’nin (TAITRA) işbirliğinin geliştirilmesinde sunduğu katkılara dikkat çekildi. Avrupa ve Ortadoğu pazarlarına erişmede Türkiye’nin merkez ülke olma imkânları da toplantıda gündeme getirilen konular arasında yer aldı.

DAHA FAZLA İHRACAT

Ticari ilişkilerin daha iyi noktalara gelmesinin ortak hedef olduğunu belirten İTO Başkan Yardımcısı Ahmet Özer, “Dış ticaret dengesi için Türk firmaların Tayvan’a ihracatını artırmalıyız. Türkiye, hem doğunun hem batının kapısı. Uzakdoğu için de ticaret üssü olabilecek kapasiteye sahip. Tayvanlı firmalarla ülkemiz firmalarının birbirini daha yakından tanımalarını sağlamalıyız. Dış ticaret dengesinin sağlanmasında, Türkiye’den gıda ürünleri ihracatı da önemli katkılar verebilir” dedi. İki ülkenin özel sektörü arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi için gereken desteği vereceklerini vurgulayan New Taipei City Belediye Başkan Yardımcısı Chu Tih-Ju, “Şehrimizde 30 bin civarında sanayi firması var. Firmalarımızın İTO  üyeleriyle daha yakın olmalarını hedefliyoruz” diye konuştu.

TÜRKİYE TAYVAN DIŞ TİCARET ÜRÜNLERİ

Türkiye’nin en çok ihraç ettiği ürünler: Otomobiller, çimento, demir-çelik yarı mamuller, sentetik filament iplikleri, ağaç ve odunsu maddelerden mamul yonga levha vb. levhalar; boratlar ve bunların konsantreleri; nişastalar ve inülin.

Türkiye’nin en çok ithal ettiği ürünler: Elektronik entegre devreler; metal işleme merkezleri (takım tezgahları); metal işlemeye mahsus torna tezgahları; işlenmiş petrol ürünleri, akrilik polimerleri (ilk şekillerde); telefon cihazları; sentetik kauçuk veya sıvı yağlardan türetilen taklit kauçuk; işlenmemiş veya yarı-işlenmiş gümüş; otomatik bilgi işlem makinaları ve paslanmaz çelikten yassı 

hadde mamulleri.

DÜNYANIN MİKROÇİP ÜRETİM MERKEZİ

Geçtiğimiz yıl yaklaşık 433 milyar dolar değerinde ihracat yapan Tayvan’ın en büyük pazarı Çin ana karası. 2023 yılında Çin ana karasına ihracatı yaklaşık 96 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Çin ana karası, Tayvan’ın özellikle elektronik ürünlerdeki ihracatında önemli bir rol üstleniyor. 

Öte yandan, Tayvanlı ihracatçılar Çin ana karasındaki ucuz maliyetlerden faydalanmak için burada ürettikleri ürünleri re-export yoluyla ABD, AB ülkeleri ve Japonya’ya satıyor. Tayvan’ı son dönemde dünya kamuoyunun gündemine taşıyan bir başka kritik konu da mikroçip üretimi. Bilgisayarlardan akıllı telefonlara, uçaklardan elektrikli araçlara kadar birçok aygıt ve teknolojinin temelini oluşturan mikroçiplerin yüzde 60’ından fazlasını üreten Tayvan, dünya ekonomisi açısından hayati bir işlev üstleniyor. Tayvan şirketi TSMC (Tayvan Yarı İletken İmalat Şirketi), ‘dünyanın en büyük çip üreticisi’ olarak sektörün lokomotifi konumunda.

29 Temmuz 2024 Pazartesi

Geçen yılı yaklaşık 197 milyar lirayla kapatan İşsizlik Sigortası Fonu, bu yılın ocak-eylül döneminde yüzde 55 artışla 307 milyar liralık büyüklüğe ulaştı.

İsteği dışında işsiz kalan sigortalıların uğradıkları gelir kaybını telafi etmeleri için 1999 yılında kurulan İşsizlik Sigortası Fonu, ilk işsizlik sigortası ödemesinin yapıldığı Mart 2002'den itibaren işsizlerin güvencesi olmaya devam ediyor.

Geçen yılı 196 milyar 950 milyon 756 bin lirayla kapatan fon, sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 sigortalı kesintileri ve yüzde 1 devlet payı geliriyle büyümesini sürdürüyor.

Bu yılın ocak-eylül döneminde 115 milyar lirası işçi-işveren primi, 38 milyar lirası devlet katkısı, 66 milyar lirası faiz geliri ve 19 milyar lirası diğer gelirden oluşan fon, 2023 yılı sonuna göre yüzde 55 büyüyerek 307 milyar liralık varlığa ulaştı.

Söz konusu dönemde fondan işsizlere toplam 31 milyar 743 milyon lira ödenirken, teşvik ve desteklere 54 milyar lira aktarıldı.

Mart 2002'den 30 Eylül 2024'e kadar işsizlik ödeneğine toplam 20 milyon 290 bin 834 kişi başvurdu. Bu sürede, ödenek almaya hak kazanan 11 milyon 4 bin 755 kişiye, toplam 94 milyar 945 milyon lirayı aşkın ödeme yapıldı.

SON 4 AYLIK PRİME ESAS KAZANÇ ÖNEMLİ

İşsizlik ödeneği hesaplamasında sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor.

Ödenek miktarı işten ayrılmadan önceki son 4 aylık kazancın yüzde 40'ı olarak hesaplanıyor ancak hesaplanan tutar asgari ücretin yüzde 80'ini aşamıyor. Bu rakamdan, binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılıyor.

Buna göre, 2024 yılında 4 ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için işsizlik ödeneği en düşük 7 bin 940 lira, en yüksek 15 bin 880 lira olarak uygulanıyor.

SİGORTALIK SÜRESİNE GÖRE ÖDEME YAPILIYOR

İşsiz kalanların, işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için belirli şartları sağlaması gerekiyor.

Kişi, kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması, hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemesi ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içerisinde İŞKUR'a şahsen veya elektronik ortamda başvurması halinde bu ödenekten yararlanabiliyor.

Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı çalışıp bu primi ödemiş sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş sigortalı işsizlere 300 gün işsizlik ödeneği veriliyor.

18 Ekim 2024 Cuma

Düzenleyici ve denetleyici kurumların 2025 yılı bütçesinden alacağı pay 68 milyar 362 milyon 485 bin lira olarak belirlendi.

2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nden derlediği bilgiye göre, düzenleyici ve denetleyici kurumlara gelecek yıl için ayrılan pay belli oldu.

Bu kapsamda söz konusu kuruluşlara toplam 68 milyar 362 milyon 485 bin lira ödenek tahsis edildi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 47 milyar 729 milyon liralık ödenekle bütçeden en yüksek payı alacak kurum oldu.

Gelecek yıl bütçesinden Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna (BDDK) 7 milyar 263 milyon 100 bin lira, Sermaye Piyasası Kuruluna (SPK) 2 milyar 500 milyon lira, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (EPDK) 2 milyar 243 milyon 803 bin lira, Nükleer Düzenleme Kurumuna 1 milyar 965 milyon 515 bin lira, Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK) 1 milyar 919 milyon 952 bin lira, Kamu İhale Kurumuna (KİK) 1 milyar 800 milyon lira, Rekabet Kurumuna 1 milyar 278 milyon 253 bin lira, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumuna 625 milyon lira, Kişisel Verileri Koruma Kurumuna 536 milyon 250 bin lira, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna 501 milyon 612 bin lira kaynak sağlanacak.

2025 yılı için düzenleyici ve denetleyici kurumlara bütçeden ayrılan paylar şöyle:

KURUMLAR       TOPLAM (TL)

RTÜK     1.919.952.000

BTK        47.729.000.000

SPK        2.500.000.000

BDDK    7.263.100.000

EPDK     2.243.803.000

KİK         1.800.000.000

Rekabet Kurumu             1.278.253.000

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu      501.612.000

Kişisel Verileri Koruma Kurumu 536.250.000

Nükleer Düzenleme Kurumu      1.965.515.000

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu 625.000.000

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Toplamı      68.362.485.000

18 Ekim 2024 Cuma