Sarı kantaron bitkisi üzerine çalışma yürüten Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (BATEM) ekibi, verimi ve kalitesinin Almanya'nın tescilli bitkisinden daha yüksek olduğunu belirledikleri çeşitleri ıslah ederek ekonomiye kazandıracak.

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nden (BATEM) gıda mühendisi Doç. Dr. Muharrem Gölükcü, önemi hızla artan tıbbi ve aromatik bitkiler arasında yer alan sarı kantaron yağı için Almanya'nın tescilli çeşidi Topaz ile Alanya'nın yüksek kesimlerinden toplanan bitkiden yağ üretti.

Yaklaşık 7 yıl süren çalışmada Alanya'da yetişen çeşidin, Almanya'nın tescilli kantaronundan çok daha kaliteli, yağdaki etken maddesi hiperisin ve hiperforinin yüksek olduğu tespit edildi.

Bunun üzerine Ziraat Yüksek Mühendisi Dr. Fatma Uysal, Türkiye florasında yaygın olan iç tüketimin yanı sıra ihracatı da yapılan sarı kantarondan piyasanın talepleri göz önüne alınarak, pazar taleplerini karşılayabilecek nitelikte, verimli ve etken maddesi yüksek çeşitler elde etmek için iki yıl önce proje hazırlayarak, çalışmalara başladı.

Topaz çeşidinin yanı sıra Antalya, Mersin, Hatay'dan doğal floradan toplanan ve Ulusal Gen Bankası'ndan temin edilen "Hypericum perforatum L." türünün tohumlarını BATEM'in tarlasına eken Uysal, özel alanlarda ıslah çalışmalarına başladı.

İki yıldır yürütülen denemelerde, Türkiye florasından toplanan popülasyonlarda bitki başına çiçek verimi 200-250 gram iken Topaz çeşidinin bitki başına çiçek veriminin 60-70 gram arasında değiştiği tespit edildi. 2027 yılına kadar sürecek çalışmayla farklı rakımlarda, sulak veya kurak bölgelerde yetiştirilebilecek çeşitler geliştirilerek, tescillenecek ve ekonomiye kazandırılacak.

"KALİTE ANALİZLERİNİ YAPIYORUZ"

Dr. Uysal, BATEM Gıda Teknolojisi ve Tıbbi Aromatik Bitkiler Bölümü olarak bitkilerin yetiştiriciliği ve ıslahı konusunda çalışma yürüttüklerini ifade etti.

Sarı kantaronun ıslahı için tüllerle çevresini kapattığı alana tohumları ekerek, başka bitkilerin tozunu almadan saf hatlarda fide elde ettiğini vurgulayan Uysal, şunları kaydetti: "Kantaronun etken maddesi olan hiperisin ve hiperforin değerinin yüksek olması önemli. Çiçeğin çapı, ağırlığı, bitkinin boyu verim için önemli. Üretimin ardından kalite analizlerini yapmak için laboratuvara alıyoruz. Üstün olan kalite parametrelerini yakaladığımız çeşitleri tescil ettireceğiz. Çalışma tamamlanınca Türkiye'de ilk tescilli kantaron çeşidi ortaya çıkacak. Tescillendikten sonra tekrar laboratuvarlarda kuru ekstresi, yağı ya da gıda katkı maddeleri başta olmak üzere çeşitli ürünlere dönüştürülmesi için çalışmalar sürdürülecek. Böylece yüksek getirili ürün çalışması sona erecek."

Çalışmayı 19 teknik personelle yürüttüklerinin altını çizen Uysal, susuzluğa dayanıklı kurak bölgelerde de üretilebilen türler geliştireceklerini bildirdi.

"KARIŞIMI UZUN SÜRE GÜNEŞTE BEKLETMEYİN"

Doç. Dr. Gölükcü de kantaron yağının hangi ortamda yapılması, bitkinin neresinin kullanılması gerektiği konusunda tüm parametreleri belirlemek için laboratuvar ortamında çalıştıklarını söyledi.

Yağ yapımında doğru bitkinin ve doğru kısımlarının kullanılmasının önemine değinen Gölükcü, şunları kaydetti: "Bitki 60-100 santimetre oluyor, çiçekli kısmın 15 santimlik bölümleri kullanılıyor. Küçük parçacıklara ayırarak cam kavanoza koyup zeytinyağı doldurmak gerekiyor. Antalya şartlarında 3-4 gün güneşte bekletip, 30-35 gün oda sıcaklığında gölgede bekletilmeli. Bitkinin etken maddesinin yağa geçmesi için her gün karıştırmak lazım. Yağın kırmızılık özelliği olmalı. Zeytinyağının yapısının bozulmaması için güneşte uzun süre bekletmeyin. Avrupa'da hafif ve orta şiddetli depresyon teravisinde kantaronun etken maddesi kullanılıyor. Savaş dönemlerinde kılıç otu olarak da bilinen kantaron, yanık ve yaraların tedavisinde kullanılıyormuş."

29 Haziran 2023 Perşembe

Dünyanın önde gelen su, atık su, geri dönüşüm ve çevre teknolojileri fuarı IFAT’a, 60 ülkeden 3 bin 200 firma katıldı. İTO’nun 6 ayrı salonda düzenlediği Türkiye milli stantları ise büyük ilgi gördü. Fuara 124 firmayla katılan Türkiye, 6. büyük katılımcı ülke oldu.

Almanya’nın Münih şehrinde 29. kez düzenlenen, dünyanın önde gelen su, atık su, geri dönüşüm ve çevre teknolojileri fuarı IFAT 2024, 13-17 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirildi. IFAT Fuarı’nda; su ve atık su sistemlerinde dijitalleşme, su ve atık su sistemleri yönetimi, su yönetiminde geri dönüşüm, kanalizasyon taşımacılığı ve arıtımı, malzeme akış yönetimi, yenilikçi ve verimli atık ve geri dönüşüm yönetimi, hava tahliyesi ve hava kirliliği kontrolü, hammadde yönetimi, yenilenebilir enerji gibi birçok başlıkta ürün ve hizmetlerle ilgili en güncel teknoloji ve çözümler, dünyanın dört bir yanından gelen ziyaretçilerle paylaşıldı. 

İTO İLE 36 FİRMA

IFAT Fuarı’nın Türkiye milli katılımını İstanbul Ticaret Odası gerçekleştirdi. Fuara 124 Türk firması katılırken, 36 firmanın katılımını da İTO sağladı. İstanbul Ticaret Odası’nın 6 ayrı sektör salonunda düzenlediği Türkiye milli stantları büyük ilgi gördü. Türkiye, böylece sektörde güçlü temsili ile katılımcı ülkeler arasında 6. oldu.  

1966’DAN BERİ 

1966 yılından bu yana düzenlenen, araçların yanı sıra akıllı sistemlerle sürdürülebilir kaynak kullanımı için çözümlerin de sergilendiği fuara, İTO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Yakup Köç, Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Doğan Salman ve Meclis Üyelerinden oluşan İTO heyeti de katıldı. İTO heyeti, T.C. Münih Başkonsolosu Süalp Erdoğan, T.C. Münih Ticaret Ataşeleri Recep Aslan ve Ali Bayraktar ile Türkiye milli iştirak katılımcılarını ziyaret ederek, sektöre dair görüş alışverişinde bulundu.

60 ÜLKE KATILDI 

Fuarda, 60 ülkeden 3 bin 200’den fazla firma ürünlerini sergiledi. Fuardaki katılımcıların yüzde 55’ini uluslararası firmalar oluşturdu. Toplam 18 salona ve geniş bir açık alana sahip olan fuar, yaklaşık 42 futbol sahasına eşdeğer olan toplam 300 bin metrekarelik bir alanda yapıldı. Fuarı, 150 ülkeden, 120 bini aşkın kişi ziyaret etti.

BAŞBAKAN SCHOLZ’DAN ‘İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE ADAPTASYON’ MESAJI

Fuarın açılışında, Almanya Çevre Bakanı Steffi Lemke ve Bavyera Çevre ve Tüketicinin Korunmasından Sorumlu Devlet Bakanı Thorsten Glauber, sürdürülebilirlik ve yeşil teknoloji hakkında konuşma yaptı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise video mesaj ile katılımcılara şu mesajı verdi: “IFAT Fuarı’nın temaları sürdürülebilir ticaret için oldukça önemli. Sektörlerin iklim değişikliğine adapte edilebilmesi için bu yıl da fuarın teması ‘iklim değişikliğine adaptasyon’ olarak belirlendi. Sektörlerin büyümesi için iyi çevre koşulları oluşturmalıyız.” 

20 Mayıs 2024 Pazartesi

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Başkanı Ziya Şahin, balın dışında Türkiye'de yaklaşık 7 bin ton bal mumu, 4 ton arı sütü, 400 ton polen, 10 ton arı ekmeği ve 10 ton propolis üretiminin yapıldığını söyledi.

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) Başkanı Ziya Şahin, açıklamada, Türkiye'nin 9,2 milyon arılı kovan sayısıyla dünyada 3.,115 bin ton bal üretimiyle de Çin'den sonra 2. sırada yer aldığını söyledi.

Türkiye'nin, bal üretimini destekleyecek flora çeşitliliğiyle Avrupa'da 1. sırada olduğunu ifade eden Şahin, ülkede 4 bin 319'u endemik olmak üzere 13 bin 414 bitki türü bulunduğunu dile getirdi.

Şahin, dünya genelinde sağlanan başarıyı temellendirmek, sürekliliği sağlamak ve ihracatı arttırmak için tüm arı ürünlerine bir standart getirilmesinin önemli olduğuna işaret ederek, "Bu kapsamda uluslararası standardizasyon örgütü olan ISO'nun arı ürünleri çalışmalarına 34 ülkeyle 2019'dan itibaren katkı ve katılım sağlıyoruz. Bu zaman zarfında çam, geven, kestane, pamuk, ayçiçeği ve narenciye gibi bal çeşitleri üzerinde çalışma başlattık. İlk adım olarak TSE onayıyla çam balında bir standart getirdik. Ardından lavanta ve meşe balı üzerinde çalışılıyor." diye konuştu.

Söz konusu bal türleriyle ilgili çalışmaları TAGEM ile yürüttüklerini kaydeden Şahin, bal konusunda dünyayla yarışabilmek için artık bilimsel kimliğin ortaya konulmasının elzem olduğunu belirtti.

Ziya Şahin, arı ürünleri ihracatında da önemli bir noktaya gelindiğini vurgulayarak, "Türkiye'de geçen yıl 9 bin 389 ton bal ihraç edildi. Bu ihracattan 32 milyon dolar gelir elde edildi. Yaklaşık 20 ülkeye ihracat yapılırken, başı Almanya, ABD, İspanya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Japonya çekiyor." ifadesini kullandı.

BİR KİLOGRAM BALIN MALİYETİ 216 LİRA

Balın kalitesi üzerinden pek çok spekülasyon yapıldığını dile getiren Şahin, baldaki sahtecilik ve uygunsuzluk konusunda başta merdiven altı üretim yapanlar olmak üzere buna dahil olan her kesimle mücadelenin çok önemli olduğunu vurguladı.

Şahin, sahteciliğin tespiti için balların da kayıt sistemine dahil edilmesi gerektiğine işaret ederek, kovan ve arıcıların yanında üretilen balı da kayıt altına alarak, kimin ne ürettiğinin bilinebileceğini aktardı.

Arıcılığın son yıllardaki fiyat artışlarından da ciddi şekilde etkilendiğini belirten Şahin, şunları kaydetti:

"Arıcılık tarla bitkilerindeki gibi sabit yerde yapılan bir üretim faaliyeti değil. Her gezginci arıcımız yılda 5-6 konaklama bölgesi değiştirerek, yılda ortalama 20 bin kilometre yol kat ediyor. Son yıllardaki akaryakıt, besleme, sarf malzeme, makine/ekipman ve işçilik benzeri giderler bir anda yükseldi. Geçen yılki bal maliyetine güncel enflasyon eklendiğinde, bir kilogram bal maliyeti 216 lira olmaktadır. Arıcıların elinden tutulmalı, desteklenmeli."

ÇİN VE BREZİLYA'NIN TÜRKİYE'DEN PROPOLİS TALEBİ VAR

Şahin, son yıllarda birliklerin kurulmasıyla arıcıların, balın yanında, propolis, bal mumu, arı sütü, polen, arı zehri gibi ürünlerin de üretimini yaptıklarına işaret ederek, "Balın dışında Türkiye'de yaklaşık 7 bin ton bal mumu, 4 ton arı sütü, 400 ton polen, 10 ton arı ekmeği, 10 ton propolis, 600 bin ana arı üretimi yapılıyor. 2020 yılına kadar propolisi yurt dışından ithal ederken şu an için bu ürünlerde ihracatçı konumdayız. Özellikle Çin ve Brezilya'nın Türkiye'den propolis talebi var." diye konuştu.

Şahin, bal dışındaki ince işçilik gerektiren arı ürünlerindeki üretimi arttırmak için özellikle kadın çiftçilere ve girişimcilere daha fazla destek verilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

20 Mayıs 2024 Pazartesi