AB ve ABD’nin Rus petrolüne yönelik yaptırımları pazarda önemli değişikliklere yol açtı. Rusya, 2023 yılında Hindistan’a 90 milyon ton petrol sevk ederek, bu ülkeye petrol sevkiyatını iki kat artırdığını açıkladı.

Bu rakamın aynı zamanda Hindistan’ın toplam petrol ithalatının yüzde 40’ına karşılık geldiği belirtildi.

Ukrayna’daki savaş süreci ve yaptırımlar, petroldeki pazar değişimini de etkiliyor. Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, başkent Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Hindistan Başbakanı Narendra Modi arasındaki görüşmelerin ardından açıklamalarda bulundu. Rusya’nın Hindistan’a 2022’de 45 milyon ton petrol sevk ettiğini belirten Novak, “Geçen yıl ise 90 milyon ton sevk ederek, petrol sevkiyatını iki kat artırdık. Bu, aynı zamanda Hindistan’ın toplam petrol ithalatının yüzde 40’ına tekabül ediyor” dedi. 

HİNDİSTAN FAKTÖRÜ

Hindistan’ın Rus petrol sektöründe önemli yere sahip olduğuna işaret eden Novak, “Hindistan ana pazar haline geldi. Bugün Hindistan, enerjide bizim kilit ortaklarımız arasında yer alıyor. 2021’de yalnız 5 milyon ton petrol sevk etmiştik. O dönemle kıyaslarsak neredeyse 20 katlık artış söz konusu” diye konuştu. Novak, yaptığı açıklamada ayrıca, Rus petrolünün sevkiyatına yönelik Hindistan’la uzun vadeli anlaşma üzerinde çalıştıklarına dikkat çekti. Rusya ile Hindistan’ın ticaret hacmi, özellikle enerji kaynaklarının artan payıyla geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 60 artarak 65 milyar dolara yükselmişti.

AB VE G7 YAPTIRIMLARI

AB ve G7 ülkelerinin, Rusya’dan deniz yoluyla taşınan dizel ve sıvı yakıt (fuel-oil) gibi çeşitli rafineri petrol ürünlerine yönelik ithalat yasağı ve bu ürünlere tavan fiyat uygulaması, 5 Şubat 2023’te devreye girdi. Yasak, Rusya’nın üç ana grupta ihraç ettiği petrol ürünlerini kapsıyor. Bu ürünler dizel, hafif distilatlar (nafta ve bazı benzin bileşenleri) ve artık yakıtlar (akaryakıt ve ikincil rafineri hammaddeleri) olmak üzere gruplanıyor. AB ve G7 ülkeleri, Rusya’nın üçüncü ülkelere yapacağı rafineri petrol ürünleri ihracatına da sınırlamalar getirdi. Bu çerçevede, Batı ülkeleri Rusya’ya yüksek ve düşük değerli rafineri ürünleri olmak üzere iki farklı tavan fiyat uygulama kararı aldı. Burada ham petrolden ucuz ve ham petrolden pahalı rafineri ürünler iki sınıfa ayrıldı.

TAVAN FİYAT 

Söz konusu uygulama, Rusya’nın Ukrayna’da 24 Şubat 2022’de başlattığı savaş sonrası Avrupa’nın Rus ekonomisine yaptırımlarla zarar verme hedefi kapsamında devreye girdi. AB ülkelerinin Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole yönelik ithalat yasağı ve varil başına 60 dolar tavan fiyat kararlarının uygulanmasına da 5 Aralık 2022’de başlanmıştı. Uygulama kapsamında, AB şirketlerinin Rusya’dan üçüncü ülkelere rafineri petrol ürünleri ihracatına ancak söz konusu ürünün belirlenen tavan fiyatın altında satılması halinde taşımacılık, sigorta ve finansman gibi çeşitli hizmetleri sunabilmesi sağlandı.

RUSYA’DAN KARŞI YAPTIRIM

Öte yandan, G7 ve Avrupa Birliği ülkelerinin Aralık 2022’de devreye aldığı, Rusya’dan deniz yoluyla taşınan petrole varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulamasına, Rusya da karşı yaptırım uyguluyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in haziran ayında imzaladığı kararnameyle Batılı ülkelerin Rus petrolüne varil başına 60 dolar tavan fiyat uygulamasına karşı yaptırım kararının süresinin, 31 Aralık 2024’e uzatıldığı duyuruldu. Rusya, 1 Şubat 2023’te yürürlüğe giren kararla tavan fiyat uygulamasına katılan kişi ve şirketlere, 30 Haziran 2024’e kadar petrol ve petrol ürünü satışını yasaklamıştı. Tavan fiyat uygulayanlara petrol sevkiyatı yalnızca Putin’in özel izniyle gerçekleşebiliyor.

KIRGIZ-TÜRK ORTAKLIĞINDA PETROL RAFİNERİSİ KURULUYOR

Kırgızistan Enerji Bakanlığı, ülkenin Batken Bölgesi’nde Kırgız-Türk ortaklığında kurulan günde 500 ton ham petrol işleme kapasiteli rafinerinin eylül sonunda faaliyete geçeceğini duyurdu. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Bakan Taalaybek İbrayev, Batken Bölgesi’nde Kadamcay ilçesine bağlı Kok-Talaa köyündeki rafinerinin inşaatında incelemelerde bulundu ve yetkililerden bilgi aldı. Şirket yetkilileri, Kırgız Petrol Doğal Gaz Devlet Kurumu (Kırgıztransneftegaz) ve Kırgız-Türk K-Petrol Gaz Şirketi’nin günde 500 ton ham petrol işleme kapasiteli rafinerisinin eylül sonunda faaliyete geçmesinin planlandığını ifade etti. Yetkililer, şu anda 41 Kırgız ve 10 Türk uzmanın çalıştığı, yatırımın toplam maliyetinin 91 milyon dolar olduğu, inşaatın yüzde 90’ının tamamlandığı, 4 petrol kuyusunda onarım ve hazırlık çalışmalarının sürdüğü, gerekli izinlerin çıktığı bilgisini paylaştı. Kırgız-Türk K-Petrol Gaz Şirketi, 23 Mart 2023’te ‘Tunduk Soh’ ve ‘Çongara Galça’ petrol sahalarının ortak işletilmesi için kurulmuştu.

16 Temmuz 2024 Salı

Geçen yılı yaklaşık 197 milyar lirayla kapatan İşsizlik Sigortası Fonu, bu yılın ocak-eylül döneminde yüzde 55 artışla 307 milyar liralık büyüklüğe ulaştı.

İsteği dışında işsiz kalan sigortalıların uğradıkları gelir kaybını telafi etmeleri için 1999 yılında kurulan İşsizlik Sigortası Fonu, ilk işsizlik sigortası ödemesinin yapıldığı Mart 2002'den itibaren işsizlerin güvencesi olmaya devam ediyor.

Geçen yılı 196 milyar 950 milyon 756 bin lirayla kapatan fon, sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 sigortalı kesintileri ve yüzde 1 devlet payı geliriyle büyümesini sürdürüyor.

Bu yılın ocak-eylül döneminde 115 milyar lirası işçi-işveren primi, 38 milyar lirası devlet katkısı, 66 milyar lirası faiz geliri ve 19 milyar lirası diğer gelirden oluşan fon, 2023 yılı sonuna göre yüzde 55 büyüyerek 307 milyar liralık varlığa ulaştı.

Söz konusu dönemde fondan işsizlere toplam 31 milyar 743 milyon lira ödenirken, teşvik ve desteklere 54 milyar lira aktarıldı.

Mart 2002'den 30 Eylül 2024'e kadar işsizlik ödeneğine toplam 20 milyon 290 bin 834 kişi başvurdu. Bu sürede, ödenek almaya hak kazanan 11 milyon 4 bin 755 kişiye, toplam 94 milyar 945 milyon lirayı aşkın ödeme yapıldı.

SON 4 AYLIK PRİME ESAS KAZANÇ ÖNEMLİ

İşsizlik ödeneği hesaplamasında sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor.

Ödenek miktarı işten ayrılmadan önceki son 4 aylık kazancın yüzde 40'ı olarak hesaplanıyor ancak hesaplanan tutar asgari ücretin yüzde 80'ini aşamıyor. Bu rakamdan, binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılıyor.

Buna göre, 2024 yılında 4 ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için işsizlik ödeneği en düşük 7 bin 940 lira, en yüksek 15 bin 880 lira olarak uygulanıyor.

SİGORTALIK SÜRESİNE GÖRE ÖDEME YAPILIYOR

İşsiz kalanların, işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için belirli şartları sağlaması gerekiyor.

Kişi, kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması, hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemesi ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içerisinde İŞKUR'a şahsen veya elektronik ortamda başvurması halinde bu ödenekten yararlanabiliyor.

Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı çalışıp bu primi ödemiş sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş sigortalı işsizlere 300 gün işsizlik ödeneği veriliyor.

18 Ekim 2024 Cuma

Düzenleyici ve denetleyici kurumların 2025 yılı bütçesinden alacağı pay 68 milyar 362 milyon 485 bin lira olarak belirlendi.

2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nden derlediği bilgiye göre, düzenleyici ve denetleyici kurumlara gelecek yıl için ayrılan pay belli oldu.

Bu kapsamda söz konusu kuruluşlara toplam 68 milyar 362 milyon 485 bin lira ödenek tahsis edildi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 47 milyar 729 milyon liralık ödenekle bütçeden en yüksek payı alacak kurum oldu.

Gelecek yıl bütçesinden Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna (BDDK) 7 milyar 263 milyon 100 bin lira, Sermaye Piyasası Kuruluna (SPK) 2 milyar 500 milyon lira, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (EPDK) 2 milyar 243 milyon 803 bin lira, Nükleer Düzenleme Kurumuna 1 milyar 965 milyon 515 bin lira, Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK) 1 milyar 919 milyon 952 bin lira, Kamu İhale Kurumuna (KİK) 1 milyar 800 milyon lira, Rekabet Kurumuna 1 milyar 278 milyon 253 bin lira, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumuna 625 milyon lira, Kişisel Verileri Koruma Kurumuna 536 milyon 250 bin lira, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna 501 milyon 612 bin lira kaynak sağlanacak.

2025 yılı için düzenleyici ve denetleyici kurumlara bütçeden ayrılan paylar şöyle:

KURUMLAR       TOPLAM (TL)

RTÜK     1.919.952.000

BTK        47.729.000.000

SPK        2.500.000.000

BDDK    7.263.100.000

EPDK     2.243.803.000

KİK         1.800.000.000

Rekabet Kurumu             1.278.253.000

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu      501.612.000

Kişisel Verileri Koruma Kurumu 536.250.000

Nükleer Düzenleme Kurumu      1.965.515.000

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu 625.000.000

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Toplamı      68.362.485.000

18 Ekim 2024 Cuma