Küresel ölçekte ülkeleri etkisine alan enflasyonu düşürmek için politika üreten merkez bankaları, bu ay yılın son faiz kararlarını açıklayacak.

Kovid-19 salgınının üretim ve tedarik süreçlerinde oluşturduğu olumsuzluklar ile artan jeopolitik riskler, gelişmiş ülkeler dahil dünya genelinde enflasyonun yükselmesine neden oldu.

Özellikle son 2 yıl enflasyonla mücadeleyle geçerken bu kapsamda ülke yönetimleri ve merkez bankaları atılan adımların ekonomileri daha az etkilemesi için alınan kararlara odaklandı.

ABD'DE HEDEF ENFLASYONU YÜZDE 2'YE DÜŞÜRMEK

ABD'de Kovid-19 salgının ardından yükselişe geçen enflasyon, Haziran 2022'de yüzde 9,1 ile 41 yılın zirvesine çıkmıştı.

Buna karşın Mart 2020’den Ocak 2022’ye kadar faizleri yüzde 0,25’te sabit bırakan Fed, temmuz ayında 22 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,5 aralığına kadar yükselti.

Enflasyonu yüzde 2’lik hedefe düşürmek için sözlü yönlendirmelerine devam eden Fed yetkilileri, faizleri kasıma kadar bu seviyede sabit tuttu.

Yılın son faiz kararını 13 Aralık’ta açıklayacak Fed’in, politika faizini aynı aralıkta sabit tutması bekleniyor. Bankanın atacağı adımların fiyatlamalarda etkili olması öngörülürken bu duruşun ocaktaki toplantıda da süreceği tahmin ediliyor.

Bu süreçte, Fed yetkilerinin açıklamaları, kurum tutanakları ve ülkede açıklanacak ekonomik verilerin piyasalara yön vermesi bekleniyor.

AVRUPA ENFLASYON VE RESESYON İKİLEMİNDE

Enflasyon ve resesyon ikilemi denildiğinde ilk akla gelen bölge olan Avrupa'da açıklanan temel ekonomik veriler belirsizliğin sürmesine yol açarken Avrupa Merkez Bankasının (ECB) uzun süre politika faizlerini yüzde 4,50 seviyesinde tutacağına yönelik beklentiler güçlenmeye devam ediyor.

ECB'nin ekim ayı para politikası toplantı tutanaklarını değerlendiren analistler, üyelerin daha fazla sıkılaştırmanın temel politikaları olmasa bile, daha fazla faiz artırımının masada tutulması gerektiğinde ısrar ettiklerini dile getirdi.

Analistler, Avrupa'da yüksek faizlerin etkisiyle ekonomik büyümeye ilişkin görünümün zayıfladığı görüşünü dile getirirken Avrupa Birliği Komisyonunun raporu da dikkati çekti. Raporda, Avro Bölgesi'nde bu yılki ekonomik büyüme beklentisi, yüksek enflasyon, para politikasının sıkılaşması ve talepteki daralma nedeniyle yüzde 0,6'ya çekildi.

İngiltere'de ekim enflasyonu yıllık bazda yüzde 4,6 ile beklentilerin altında kalırken bu durum İngiltere Merkez Bankasının (BoE) faiz artış döngüsünde sona gelindiği beklentilerini kuvvetlendirdi.

Öte yandan, Avrupa'nın önemli ticari ortağı Çin ve Japonya'dan gelecek veriler de bölge yatırımcılarının odağında yer almaya devam ediyor. Japonya Merkez Bankasının (BoJ) 19 Aralık'ta faiz kararını açıklaması bekleniyor. BoJ bir önceki kararında politika faizini yüzde eksi 0,1'de sabit bırakırken yayımlanan toplantı özetinde, bazı yetkililerin düşük faiz politikasını terk etmek için gerekli mesajların verilmeye başlanılması önerisinde bulunduğu belirtilmişti.

Analistler, 14 Aralık'ta ECB ve BoE'nin faiz kararını açıklayacağını anımsatarak, Batı'da faiz artışlarının sona yaklaştığı beklentisinin güçlenmesinin Asya piyasalarını etkilediği görüşünü dile getiriyor.

EKONOMİ YÖNETİMİNİN ATTIĞI ADIMLAR PİYASALARCA OLUMLU KARŞILANDI

Türkiye'de ise haziranda göreve gelen ekonomi yönetimi özellikle enflasyonla mücadele adına birçok para ve maliye politikasını hayata geçirdi.

Bu kapsamda Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) parasal sıkılaşma sürecine girdi. Banka, hazirandan bu yana politika faizini yüzde 8,5'ten yüzde 40'a çıkardı.

Söz konusu politikalarla ülkenin ekonomik verilerinde iyileşme hedefleniyor.

Türkiye'nin CDS'si hazirandan bu yana yaklaşık 240 puan azalarak 332,8 baz puan ile 19 Mart 2021'den bu yana en düşük seviyesine geriledi. TCMB'nin toplam rezerv miktarı 136 milyar 493 milyon dolarla rekor kırarken kur korumalı mevduat (KKM) stoku yaklaşık 31 milyar dolar azalış kaydetti.

Ödemeler dengesi verilerine göre ise Eylül 2023'te cari işlemler hesabı 1 milyar 876 milyon dolar fazla verdi.

Ekonomik verilerdeki iyileşme, Türk lirası varlıkların tekrardan yatırımcıların radarına girmesini sağladı.

Analistler, ekonomi yönetiminin attığı adımların finansal piyasaları olumlu etkilediğini belirterek, 21 Aralık'ta TCMB'nin açıklayacağı son faiz kararının yatırımcıların odağına yerleştiğini kaydetti.

DÜNYA MERKEZ BANKALARINDA "FAİZ ARTIRIMI" TRENDİ

Öte yandan, TCMB verilerine göre, kurumun takip ettiği 12 "gelişmiş ülke" merkez bankası son 21 ayda toplam 160 toplantı gerçekleştirdi. Bu toplantıların 106'sında politika faizlerinin artırılması yönünde karar çıktı. Aynı dönemde izlenen 15 "gelişmekte olan ülke" merkez bankası da toplam 239 toplantı gerçekleştirirken bunların 105'inde politika faizleri artırıldı. Söz konusu toplantıların karar metinlerinde "sıkılaşma" vurguları da öne çıktı. 

01 Aralık 2023 Cuma

Çin’in, Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yatırımı 2023’te yüzde 16 artarak 1.3 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, Asya ülkelerinin Arap ülkelerinde yaptığı yatırımın yüzde 60’ına karşılık geliyor.

NECMİ UYSAL

Çin ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında artan ekonomik ilişkilere paralel olarak Çin’in BAE’deki yatırımları 2023 yılında yüzde 16 artış ile 1.3 milyar dolara yükseldi. 

TOPLAM YATIRIMIN YÜZDE 60’I

Bu rakam tüm Asya ülkelerinin Arap ülkelerinde yaptıkları toplam yatırımın yüzde 60’ına karşılık geliyor.

BAE’NİN ÇİN’DEKİ YATIRIMLARI YÜZDE 120 ARTTI

Diğer taraftan Birleşik Arap Emirlikleri’nin Çin’deki yatırımları ise geçtiğimiz yıl yüzde 120 artış gösterirken, Arap ülkelerinin Çin’de yaptıkları yatırımların yüzde 90’ına karşılı geliyor. 

PETROLE BAĞIMLILIKTAN KURTULMA ÇABASI

Birleşik Arap Emirlikleri de Suudi Arabistan’ın yaptığı gibi ekonomisini petrole bağımlılıktan kurtarıp çeşitlendirmeye çalışıyor. 

Bu kapsamda Çin ile BAE arasındaki karşılıklı ekonomik ilişkiler artış gösterme eğiliminde. 

EN BÜYÜK İHRACAT PAZARI

Nitekim BAE, Çin’in Arap ülkeleri arasındaki en büyük ikinci ticaret ortağı olurken, aynı zamanda en büyük ihracat pazarı konumunda. 

Diğer taraftan BAE, 2023 yılında doğrudan yabancı yatırım pazarında aktif proje bakımından 1.277 proje ve 23 milyar dolarlık yatırım ile dünyada üçüncü sırada bulunuyor.

Geçtiğimiz yıl körfez yatırım fonu ise Çin’de 2.3 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi.

17 Mayıs 2024 Cuma

Merkezi Fransa'nın Strazburg kentinde bulunan Avrupa Konseyi, yapay zekayla ilgili ilk uluslararası sözleşmeyi kabul etti.

Kuruluşunun 75. yılını kutlayan Avrupa Konseyine 46 üye devletin dışişleri bakanları, yıllık toplantıları kapsamında Strazburg'da bir araya geldi.

Avrupa Konseyinden yapılan açıklamaya göre, üye ülkelerin dışişleri bakanları, Konsey'in çevre, göç, insan kaçakçılığı ve gazetecilerin korunması dahil farklı alanlarda gelecekte izleyeceği yolu belirledi.

Bakanlar, yapay zekaya ilişkin ilk uluslararası sözleşmeyi kabul etti. Sözleşmenin imza faslı eylülde Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta başlayacak.

Hukuki bağlayıcılığı olan sözleşme, yapay zekaya başvurulurken uluslararası insan hakları, demokrasi ve hukuk devletine yönelik hukuki düzenlemelere uyulduğunu garanti altına almayı amaçlıyor.

Sözleşmeye üye devletlerin, yapay zeka sistemlerinin kullanımı sırasında insan hakları düzenlemeleriyle aykırı riskleri belirlemeye, ölçmeye ve önlemeye yönelik önlemler alması gerekecek.

Üye devletlerden ayrıca, yapay zeka sistemlerinin eşitlik ilkesine, ayrımcılık yasağına uymasını ve özel hayatı korumasını sağlaması isteniyor.

Bu arada, Ukrayna'nın desteklerini ifade eden bakanlar, toplantıda bu ülke için "Hasar Kaydı" mekanizmasının önemini de kaydetti.

Söz konusu mekanizma kapsamında Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında Ukrayna topraklarında oluşan hasarların tazminat taleplerine ilişkin kanıt ve bilgiler toplanıyor.

Bakanlar, Ukraynalı çocukların korunması ve "kaçırılan Ukraynalı" çocukların geri getirilmesi için atılan adımları memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.

Toplantıda, 2025'te gençlik bakanlarını bir araya getiren bir konferans düzenlenmesi kararlaştırıldı.

BAKANLAR KOMİTESİ BAŞKANLIĞINI LİTVANYA DEVRALDI

Toplantı kapsamında Liechtenstein, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Başkanlığı görevini Litvanya'ya devretti.

Litvanya Başbakanı İngrida Simonyte, ülkesinin Bakanlar Komitesi Başkanlığı dönemindeki öncelikleri hakkında bilgi verdi.

Buna göre, Litvanya'nın öncelikli görevleri arasında Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında Ukrayna'yı desteklemek, Reykjavik Zirvesi'nde alınan kararları uygulamak, otoriterliğe karşı Konsey'in değerlerini korumak, demokrasiyi, insan haklarını ve üye devletlerde hukuk devletini savunmak yer alacak.

17 Mayıs 2024 Cuma