OPEC ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubu, üretim kesintilerini 2025 yılı sonuna kadar sürdürecek. Petrol arzında dengeyi sağlaması beklenen faktör ise ABD başta olmak üzere Guyana, Brezilya ve Kanada’nın bugüne kadarki en yüksek üretim seviyelerine çıkması.

HABER: ŞEREF KILIÇLI 

Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC ile Rusya önderliğindeki OPEC dışı petrol üreticisi ülkelerin oluşturduğu OPEC+ grubunun enerji ve petrol bakanlarının 2 Haziran’daki toplantısından üretim kesintilerinin 2025 yılında da devam etmesi kararı çıktı. OPEC’ten yapılan açıklamaya göre, üye ülkelerin toplam üretim miktarı gelecek yıl için günlük 39 milyon 725 bin varil olacak. Ayrıca anlaşma çerçevesinde Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), günlük petrol üretimini 300 bin varil artıracak. 

Söz konusu artış, gelecek yılın ocak-eylül döneminde kademeli olarak uygulanacak. Yapılan düzenlemelerle grubun üretim kesintisi 31 Aralık 2025’e kadar devam edecek.

SÜRECİN GELİŞİMİ

Sürece bakıldığında, OPEC+ grubu, Çin’in ekonomik yavaşlamasına bağlı olarak zayıflayan talep nedeniyle 5 Ekim 2022’de gerçekleştirdiği 33. OPEC ve OPEC Dışı Bakanlar Toplantısı’nda günlük 2 milyon varillik üretim kesintisi kararı almıştı. Daha sonra, 3 Nisan 2023’te 48. Ortak Bakanlar İzleme Komitesi Toplantısı’nda ise bazı üye ülkelerin mayıs itibarıyla günlük yaklaşık 1.6 milyon varillik gönüllü üretim kesintisine gideceği duyurulmuştu. Grup, 4 Haziran 2023’teki 35. OPEC ve OPEC Dışı Bakanlar Toplantısı’nda günlük yaklaşık 3.6 milyonu varili aşan üretim kesintisine 2024’ün sonuna kadar devam etmek üzere anlaşmıştı.

TOPLAM KESİNTİ

OPEC+ ülkelerinin mevcut durumdaki günlük 5.86 milyon varil arz kesintisi, küresel talebin yaklaşık yüzde 5.7’sine denk geliyor. Söz konusu miktarda, 2024 sonunda sona erecek olan günlük 3.66 milyon varillik kesintiler ve Haziran 2024 sonunda sona erecek olan sekiz üyenin yaptığı günlük 2.2 milyon varillik gönüllü kesintiler yer alıyor. OPEC+ grubu, 3.66 milyon varillik kesintiyi bir yıl süreyle yani 2025 sonuna kadar, 2.2 milyon varillik gönüllü kesintiyi ise üç ay süreyle yani Eylül 2024 sonuna kadar uzatmakta anlaştı. Öte yandan OPEC+, Ekim 2024’ten Eylül 2025’e kadar bir yıl boyunca günlük 2.2 milyon varillik gönüllü kesintileri kademeli olarak kaldıracak. Ancak Suudi Enerji Bakanı Prens Abdulaziz bin Salman, toplantıdan sonra yaptığı açıklamada, talebin yeterince güçlü olmaması durumunda OPEC+ grubunun kesintilerin hafifletilmesini duraklatabileceğini veya tersine çevirebileceğini de söyledi. 

ABD’DE REKOR ÜRETİM

Diğer petrol üreticisi ülkelere bakıldığında, Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) öngörüleri dikkat çekici. IEA, ABD’nin yanı sıra Guyana, Brezilya ve Kanada’da bugüne kadarki en yüksek üretim seviyelerine ulaşılmasını ve OPEC+ grubu dışı söz konusu dört ülkenin günlük küresel petrol arzında bu yıl 1 milyon 300 bin varil eklemesini bekliyor. Öte yandan, ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin raporuna göre, geçen yıl ABD ham petrol üretimi günlük ortalama 12.9 milyon varil ile 2019’daki seviyeyi aşarak küresel çapta rekor kırdı. Yine rapora göre, 2023’ün Aralık ayında günlük 13.3 milyon varil petrolle aylık bazda da rekor üretim gerçekleşti. 

ÇİN FAKTÖRÜ

Uzmanlar değerlendirmelerinde, dünyanın en büyük petrol üreticisi konumundaki ABD’de, 2024’ün ilk çeyreğinde günlük petrol üretimindeki artış miktarının 1.7 milyon varil ile öngörülenin çok üzerinde gerçekleştiğine dikkat çekiyor. ABD’nin rekor seviyedeki üretiminin OPEC+ için pazar payı kaybı anlamına geldiği de kaydediliyor. Diğer taraftan dünyanın en büyük petrol ithalatçısı Çin, 2024-2025 dönemine ilişkin enerji tasarrufu ve karbon azaltımı eylem planını açıkladı. Söz konusu plan kapsamında, 2024 yılında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) birimi başına enerji tüketimini yüzde 2.5 ve karbondioksit emisyonlarını da yüzde 3.9 oranlarında azaltmayı hedefliyor. Uzmanlar, Ortadoğu’daki jeopolitik gelişmelerin yanı sıra Çin’in enerji tasarrufu ve karbon azaltımı eylem planının da petrol piyasalarına etki edeceğini kaydediyor. 

10 Haziran 2024 Pazartesi

ABD'de kişisel tüketim harcamaları, haziranda aylık yüzde 0.3 ile beklentilere paralel artış kaydetti.

ABD Ticaret Bakanlığı, haziran ayına ilişkin kişisel gelir ve tüketim harcamaları verilerini açıkladı.

Buna göre, kişisel gelirler haziranda bir önceki aya kıyasla yüzde 0,2 arttı.

Piyasa beklentisi ülkede kişisel gelirlerin bu dönemde yüzde 0,4 artacağı yönündeydi.

 Amerikalıların kişisel gelirlerindeki artış mayısta yüzde 0,4 olarak hesaplanmıştı.

Kişisel tüketim harcamaları ise haziranda aylık bazda yüzde 0,3 arttı.

Bu dönemde piyasa beklentisine paralel artış kaydeden kişisel tüketim harcamaları, mayıs ayında yüzde 0,4 artış göstermişti.

FED'İN ENFLASYON GÖSTERGESİ BEKLENTİNİN ÜZERİNDE

Kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi de haziranda aylık yüzde 0,1 ve yıllık bazda yüzde 2,5 arttı.

Bu dönemde aylık ve yıllık bazda beklentiler dahilinde artan endeks, mayısta aylık bazda değişim göstermezken, yıllık yüzde 2,6 yükselmişti.

ABD Merkez Bankasının (Fed) enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, gıda ve enerji kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi de haziranda aylık bazda yüzde 0,2, yıllık bazda yüzde 2,6 arttı.

Endeksteki aylık değişim piyasa beklentisine paralel gerçekleşirken, artışın yıllık bazda yüzde 2,5 olacağı tahmin ediliyordu. Çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi, mayısta aylık yüzde 0,1 ve yıllık yüzde 2,6 artmıştı.

26 Temmuz 2024 Cuma

Rusya’da sanayi üretiminin yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.4 arttığı bildirildi.

Rusya Federal İstatistik Kurumu (Rosstat) tarafından açıklanan verilere göre, Rusya'da sanayi üretimi haziranda bir önceki yılın aynı dönemine göre yıllık bazda yüzde 1,9 arttı.

Ülkenin sanayi üretimi yılın ilk yarısında ise 2023’ün aynı dönemine kıyasla yüzde 4,4 yükseldi. Söz konusu dönemde, Rusya’da imalat sanayisi de yüzde 8 artış kaydetti.

Uzmanlar, Rusya’da Ukrayna savaşının ardından özellikle savunma sanayi üretiminde önemli oranda artış yaşandığına işaret ediyor.

Çok sayıda Batılı şirketin Rusya’yı terk etmesinin ve yerlerini yerli firmaların doldurmasının da sanayi üretimindeki artışta rol oynadığı belirtiliyor.

25 Temmuz 2024 Perşembe