HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

“Kadınlar, fotoğrafhanemde çektirdikleri fotoğraflarını, cephede savaşan eşlerine gönderirlerdi” diyordu ilk Türk Müslüman kadın fotoğrafçı Naciye Hanım. Bugün istihdama katkısı yüzde 30’lara ulaşan Türk kadını, yüzyıllar önce iktisadi hayatta çeşitli mücadeleler sonucu yer almaya başlayan Osmanlı kadınına vefa borcunu ödüyor adeta.

CEPHEYE FOTOĞRAF

Osmanlı’nın cesur kadınlarından sadece biriydi Naciye Hanım. Hayat onu farklı nedenlerle para kazanmaya zorlarken, o belki de yüzyıllar sonra bir ilk olarak tarihe geçeceğinin dahi farkında değildi. Osmanlı topraklarına henüz yeni yeni girmeye başlayan fotoğrafçılığa bir kadın olarak girmenin zorluğunu yaşayan Naciye Hanım, 1919 yılında Yıldız’da bulunan Said Paşa Konağı’nın alt katında “Türk Hanımlar Fotoğrafhanesi: Naciye” isimli dükkânını açmıştı. Kocası I. Dünya Savaşı için cepheye giden ve dört çocuğuna bakmak zorunda kalan Naciye Hanım, dükkândaki ilk gününü yıllar sonra şu cümlelerle anlatacaktı: “İlk gün 10 kişi geldi. Kadınlar, fotoğrafhanemde çektirdikleri fotoğraflarını, cephede savaşan eşlerine gönderirlerdi.”

SARAY’DA DERS VERDİ

Yine kızı Nedret Ekşigil’in anılarına göre Naciye Hanım, Sultan 5. Mehmed Reşad’ın torunlarına fotoğrafçılık dersi vermek için haftada iki gün saraya giderdi. Türk kadın fotoğrafçılarının piri sayılan Naciye Hanım’ın arşivinden bugüne kadar ne yazık ki sadece 6 fotoğraf günümüze ulaşmayı başardı.

MEMURELİK İÇİN KAMPANYA

Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı’nın etkileri kadınların o yıllarda iktisadi hayatta yer almalarındaki en büyük etkenlerden biriydi. 1912 yılında Dersaadet Telefon Anonim Şirketi, İstanbul gazetelerine bayan çalışan aradığına dair iş ilanı verir. Bu ilan devrin radikal kadın dergilerinden biri olan “Kadınlar Dünyası”nda yayınlanır. Hatta derginin başyazarlarından Emine Seher Ali Hanım, bu ilanı büyük bir müjde edası ile duyurur ve “Fırsat artık geldi” der. Ne var ki, Osmanlı hanımları bu ilana gereken teveccühü göstermez. Emine Seher Ali Hanım, oldukça sert bir eleştiriyle Osmanlı kadınlarına, “Maksatlarımız, gayelerimiz, şöyle olacak, böyle olacak demekten ibaretmiş. Darılmayalım ama bizde asar-ı hayat (yaşam belirtisi) görünen yalnız çene var. Bundan sonra bize Cenab-ı Hak da merhamet etmez, çünkü çalışmayanı sevmemek emr-i haktır” diye seslenir. Bu ağır yazı üzerine harekete geçmeye başlayan Osmanlı kadınları, iş başvurularını şirkete ulaştırırlar. Ancak şirketten Rumca ve Fransızca bilme şartı aranmaktadır. Bunun üzerine Kadınlar Dünyası bir kamuoyu hareketi başlatır ve şirket geri adım atmak zorunda kalır. Kadınların zaferi başta Bedra Osman Hanım ve 6 memurenin işe alınmasıyla tarih kayıtlarında yerini alır.

SAÇI UZUN AKLI DA UZUN

Osmanlı’nın cesur kadınlarından biri de ilk kadın dergi sahibi Arife Hanım’dı. 1884 yılında yayın hayatına başlayan Şukûfezar, o yıllarda erkek egemen yayın dünyasında tam bir devrimi temsil ediyordu. Zira derginin kadrosu öğretmenlik okulu mezunu bayanlardan oluşuyordu. Derginin yöneticisi Arife Hanım, ilk sayısındaki mukaddimede, “Biz saçı uzun, aklı kısa denilerek erkeklerin alaycı gülüşlerine hedef olan bir tayfayız. Erkekliği kadınlığa, kadınlığı erkekliğe tercih etmeyerek bunun aksini ispat etmeye çalışacağız” diyerek adeta manifestosunu yayınlamıştı.

BANKACI BİR TÜRK KIZI

Türk Müslüman kadın bankacıların ilki olarak bilinen Feride Şevket Hanım, 1921 yılında Osmanlı bankasında işe başlamıştı. Osmanlı Bankası’na ilk kadın bankacının alınması 1911 yılına uzansa da Türk ve Müslüman bir bankacının işe alınması için 1921 yılını beklemek gerekecekti. Müslüman Hanımlar Servisi’ne memure olarak alınan Feride Şevket Hanım, bankada yalnızca Müslüman hanımlara hizmet veren bir birimde gişe memuresi olarak bir süre çalışmıştı. Feride Şevket Hanım’dan sonra bankada 1911-1934 yılına kadar çalışan kadınların yüzde 55’i Türk ve Müslümanlardan oluşuyordu. Üstelik kayıtlara göre bu hanımların yüzde 76’sı da bekârdı.

İLK KADIN OYUNCU

Pek çok meslek Osmanlı zamanında kadınlar tarafından icra edilse de oyunculuk görünür olması nedeniyle belki de en çok cesaret gerektiren mesleklerden biriydi. Türk kadın oyuncularının ayak izlerini takip ettiği Afife Jale, 1919 yılında Hüseyin Suat’ın “Yamalar” adlı oyununda Emel karakteri ile sahneye çıkarak, atılması güç bir adımı atmıştı. Jale, yıllarca farklı oyunlarda sahne alarak, ilk Türk Müslüman kadın oyuncu olarak tarihe geçmeyi başardı.

KADIN KOLCULAR

Kadınlar o yıllarda sadece masa başı işlerde çalışmıyordu.19. yüzyılda asayiş olaylarının çokça artması, kadınların üzerinde kaçak birtakım malların kaçırılması nedeniyle kadın kollukçular görevlendirilmeye başlanmıştı. 1839 yılında Bursa’da “Vezaif-i Bab” başlığı kapsamında 11 kadın çavuş olarak atanmıştı. Yine Trabzon Gümrüğü’ndeki kaçakçılık olaylarına karşı bir kadın kolcu göreve alınmıştı.

RESİMDE KADIN ELİ

Osmanlı’da kadınların pek çoğu resim, müzik gibi farklı sanatlarla ilgilenseler de ressam olarak literatüre geçen ilk isim Mihri Müşfik Hanım oldu. Çağdaş Türk resim sanatının öncü isimlerinden biri olarak kabul edilen Mihri Hanım, sanat çalışmalarının yanı sıra 1914 yılında kız öğrencilerin yüksek öğrenim görmelerine ve güzel sanatlar alanında yaratıcılıklarını değerlendirmelerine imkânvermek üzere açılan İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’ne de öncülük etmesiyle biliniyor.

07 Mart 2016 Pazartesi

Etiketler : Gündem

20 Eylül 2024 Tarihli ve 32668 Sayılı Resmî Gazete

YÜRÜTME VE İDARE BÖLÜMÜ

CUMHURBAŞKANI KARARLARI

–– Polyester Elyaf İthalatında Korunma Önlemi Uygulanmasına İlişkin Karar (Karar Sayısı: 8988)

–– İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulanmasına İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 8989)

–– Anastasiapolis Antik Kenti 1. Derece Arkeolojik Sit Alanında Bulunan Yapı Kalıntılarının Ortaya Çıkarılması ve Restorasyon Çalışmalarının Gerçekleştirilebilmesi Amacıyla Muğla İli, Bodrum İlçesi, Mazı Mahallesinde Bulunan Bazı Taşınmazların Kültür ve Turizm Bakanlığı Tarafından Acele Kamulaştırılması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 8990)

–– Bazı Fakülte ve Enstitülerin Kurulması ile Yüksekokul, Fakülte ve Enstitülerin Kapatılması, Uşak Üniversitesi Rektörlüğüne Bağlı İslami İlimler Fakültesinin Adının İlahiyat Fakültesi Olarak Değiştirilmesi Hakkında Karar (Karar Sayısı: 8991)

YÖNETMELİK

–– Hitit Üniversitesi Önlisans ve Lisans Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

TEBLİĞLER

–– Bazı Elektrikli Araçların İthaline İlişkin Tebliğ (İthalat: 2024/22)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ

–– İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğ (No: 2024/9)

–– Yağlık Ayçiçeği Tohumu ve Ham Ayçiçeği Yağı İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanmasına İlişkin Tebliğ

İLÂN BÖLÜMÜ

a - Artırma, Eksiltme ve İhale İlânları

b - Çeşitli İlânlar

– T.C. Merkez Bankasınca Belirlenen Döviz Kurları ve Devlet İç Borçlanma Senetlerinin Günlük Değerleri

20 Eylül 2024 Cuma

Etiketler : Resmi Gazete yönetmelik kanun tebliğ

20 Eylül 2024 günü Türkiye ve dünyadaki ekonomi, finans, diplomasi, kültür ve sanat programını takip edin…

1- CHP Genel Başkanı Özgür Özel, partisinin İl Başkanlığını, ⁠Menteşe İlçe Başkanlığını, ⁠Büyükşehir Belediye Başkanlığını ve Menteşe Belediye Başkanlığını ziyaret edecek. (Muğla/14.30-17.30)

YASAMA YÜRÜTME SİYASET

1- Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, İstanbul TBF Basketbol Spor Lisesi İşbirliği Protokolü İmza Töreni'ne katılacak. (İstanbul/11.00)

2- Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Tıp ve Sağlık Bilimleri Fakültesi Açılış Dersi'ne katılacak, Kırşehir ve Nevşehir'de valilik, esnaf, aile sağlığı merkezleri, hastane ziyaretlerinde bulunacak, il değerlendirme toplantılarına iştirak edecek. (Kırşehir/Nevşehir/09.00-20.00)

3- İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu, Ferizli Belediye Başkanlığını ziyaret edecek, Ferizli Tarım Fuarı'nın açılışına katılacak. (Sakarya/14.45/16.00)

4- AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, partisinin il başkanlığında basın toplantısı düzenleyecek, Esnaf Odaları Birliğini, Kirazlı Sanayi Sitesi esnafını ve Yalova Şehit ve Gazi Yakınları Derneğini ziyaret edecek. (Yalova/11.00-17.00)

EKONOMİ FİNANS

1- Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Türkiye Buluşmaları Konya Toplantısı'na ve Sektör Paydaşları Toplantısı'na katılacak, STK'lerle buluşacak. (Konya/10.00/15.30/17.30)

2- Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Dünya Gazetesi İklim Ekonomisi Sürdürülebilir Ulaştırma ve Akıllı Altyapı Sistemleri Zirvesi'ne, Tekirdağ İli KGM Projeleri Toplu Açılış Töreni'ne katılacak, Kapaklı ve Ergene belediye başkanlıklarını, Tekirdağ Valiliğini ve AK Parti Tekirdağ İl Başkanlığını ziyaret edecek. (İstanbul/10.00/Tekirdağ/12.00/14.00/15.30/16.15/17.00)

3- Türkiye İstatistik Kurumu, temmuz ayı tarımsal girdi fiyat endeksini, ağustos ayı yurt dışı üretici fiyat endeksini ve eylül ayı tüketici güven endeksini açıklayacak. (Ankara/10.00)

DÜNYA DİPLOMASİ

1- ⁠⁠İsrail'in Gazze Şeridi'ne saldırıları ve İsrail ordusunun Hizbullah'a yönelik Lübnan'a "önleyici saldırı" başlatmasının ardından gelişmeler takip ediliyor. (Gazze/Kudüs/Beyrut)

20 Eylül 2024 Cuma

Etiketler : Gündem ekonomi finans diplomasi kültür sanat