Dünya ekonomisi, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle tarihte benzeri görülmemiş bir krizin eşiğine gelirken, sürecin her alanda olduğu gibi küresel ticaret açısından da önemli sonuçlar doğurması bekleniyor.

AA muhabirinin Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilerinden derlediği bilgilere göre, ülkeler arasındaki ticaret gerilimleri ve yavaşlayan ekonomik büyüme nedeniyle küresel ticaret hacmi, değer bazında, halihazırda 2019'da bir önceki yıla göre yüzde 2,9 azalarak 38,1 trilyon dolara geriledi. Bu dönemde küresel ihracatın 18,9 trilyon dolar, ithalatın ise 19,2 trilyon dolar seviyesinde olduğu hesaplanıyor.

KÜRESEL FİNANSAL KRİZ DÖNEMİNDE YAŞANAN TİCARET KAYBINI AŞACAK

Kovid-19 salgınının küresel ekonomik faaliyette neden olduğu bozulmaların etkisiyle uluslararası ticaretin bu yıl daha da düşeceği tahmin ediliyor.

Küresel ticarete yönelik tahminler, iyimser ve kötümser olmak üzere iki senaryo başlığı altında toplanıyor. Hızlı ve kısa sürede gerçekleşen "V" tipi toparlanmanın beklendiği iyimser senaryo dahilinde, küresel ticaretin bu yıl yüzde 13 ve ekonomik iyileşmenin bir süre gerçekleşmediği "L" tipi toparlanmanın beklendiği kötümser senaryo dahilinde ise yüzde 32 azalacağı öngörülüyor.

WTO ekonomistleri, küresel ticarette bu yıl beklenen düşüşün, 2008-2009 küresel finansal kriz döneminde yaşanan ticaret kaybını aşmasını bekliyor.

ASYA'NIN İHRACATI EN KÖTÜ SENARYODA YÜZDE 36,2 AZALACAK

Bölgeler bazında incelendiğinde, küresel ticarette bu yıl her iki senaryo dahilinde çift haneli düşüşlerin yaşanacağı tahmin ediliyor.

Dünyanın en büyük mal ihracatçısı Çin'in bulunduğu Asya bölgesinden yapılan uluslararası ihracatın bu yıl iyimser senaryoda yüzde 13,5, kötümser senaryoda yüzde 36,2 azalması bekleniyor. Bu bölgenin ithalatının ise aynı dönemde yüzde 11,8 ile yüzde 31,5 arasında düşeceği öngörülüyor.

En büyük ikinci mal ihracatçısı olan ABD'nin bulunduğu Kuzey Amerika bölgesinden yapılan ihracatın da bu yüzde 17,1 ile yüzde 40,9 azalacağı tahmin ediliyor. Bölgenin ithalatının ise bu dönemde yüzde 14,5 ile yüzde 33,8 arasında düşmesi bekleniyor.

Avrupa'nın ihracatının ise bu yıl yüzde 12,2 ile yüzde 32,8 ve ithalatının yüzde 10,3 ile yüzde 28,9 aralığında azalacağı öngörülüyor.

ELEKTRONİK VE OTOMOTİV SEKTÖRLERİNDEKİ TİCARET DAHA ÇOK DARALACAK

Kovid-19 salgının küresel ticarette, hacimsel ve değersel düşüşün yanı sıra yapısal bir değişime de neden olması bekleniyor. Bu değişimin nasıl olacağı henüz net olarak bilinmese de uzmanlar, salgının küresel ticarette korumacı eylemleri artırabileceği konusunda uyarıyor.

WTO Bilgi ve Dış İlişkiler Direktörü Keith Rockwell, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ticaret de dahil olmak üzere Kovid-19 salgınının derin ekonomik etkilerinin olacağını söyledi.

Perakende, konaklama ve ulaşım sektörlerindeki kısıtlamalar nedeniyle hizmet ticaretinin salgından doğrudan etkilendiğini anlatan Rockwell, "Karmaşık değer zincirine sahip sektörlerde, özellikle elektronik ve otomotiv ürünlerindeki ticaret daha sert bir şekilde azalacaktır" dedi.

TİCARETTE 2021'DE YÜZDE 21 İLE YÜZDE 24 ARASINDA TOPARLANMA BEKLENTİSİ

Rockwell, hızlı ve güçlü bir toparlanmanın salgının kontrol altına alınma hızı ve hükümetlerin uyguladığı önlemlerin etkisine bağlı olduğunu vurgulayarak, 2021'de ise ticarette yüzde 21 ile yüzde 24 arasında bir artış beklendiğini kaydetti.

Krizin başladığı günden bu yana ülkelerin aldığı önlemlerin yüzde 55'inin ticareti kolaylaştırıcı önlemler olduğunu belirten Rockwell, ancak özellikle maske, eldiven ve ventilatör gibi tıbbi ekipmanların ihracatını kısıtlayan 80'den fazla önlemin de uygulamaya konduğunu ifade etti.

HÜKÜMETLERİN TEPKİSİ TİCARETİN GELECEĞİNİ ETKİLEYECEK

Kovid-19 salgınının küresel ticaret sistemini gelecekte nasıl değiştireceğine de değinen Rockwell, bunun net olarak bilinmediğini ancak bazı değişimlerin kaçınılmaz olduğunu söyledi.

Rockwell, şöyle devam etti: "Hükümetlerin bu krize verdiği tepki ticaretin gelecekte nasıl olacağını etkileyecektir. İhracat kısıtlamaları ne kadar sürecek? Finansal teşviklerin ticarete etkisi nasıl olacak ve bu teşvikler ne kadar süre uygulamada kalacak? Unutmayın ki küresel ticaretin yapısı pandemiden önce zaten bir önemli bir değişime girmişti. Ticaret gerilimleri, büyümedeki düşüş ve küreselleşme karşı tepki, bazı hükümetlerin daha kısıtlayıcı ticaret politikalarını uygulamaya koymasına neden olmuştu."

İHTİYACIMIZ OLAN SON ŞEY KORUMACI EYLEMLER

Teknolojik gelişmelerin de küresel ticaret sistemini etkilediğine işaret eden Rockwell, "Bir süredir 3D baskı, yapay zeka ve otomasyon gibi teknolojik ilerlemeler nedeniyle küresel tedarik zincirinde büyük değişimlere tanık oluyorduk. Teknolojideki bu gelişmeler ve son yıllarda yaşanan ticaret gerilimleri, üreticileri ürünlerini nereden aldıklarını yeniden gözden geçirmeye yöneltti. İklim değişikliğiyle mücadeleye yönelik ihtiyaçlar da üreticilerin kaynaklarına ilişkin kararlarında etkili oldu" diye konuştu.

Rockwell, ticaret kısıtlamalarıyla işlerin daha da kötü bir hale getirildiğini vurgulayarak, "Ticaret bu krizden kurtulmamıza yardımcı olabilecek vazgeçilmez bir araç olacaktır. Bu aşamada ihtiyacımız olan son şey korumacı eylemlerdir." değerlendirmesinde bulundu.

TERSİNE KÜRESELLEŞME DÖNEMİ

Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü (PIIE) Kıdemli Uzmanı Gary Hufbauer da küresel ticaretin 2020'de geçen yıla kıyasla yüzde 24 azalmasını beklediklerini söyledi. Bu durumun tedarik zincirindeki sıkıntılar, stoklardaki tükenme ve talepteki düşüşü yansıttığına işaret eden Hufbauer, "Uzun vadede, gelecek 2-3 yılda, korumacı tepkilerde muhtemelen bir artış göreceğiz, bu da Kovid-19 salgınının kontrol altına alınmasının ardından ticaretteki toparlanmayı sınırlayacaktır" dedi.

Hufbauer, ülkelerin tıbbi malzeme ve bazı tarımsal ürünlerin ihracatında uyguladığı kısıtlamaları hatırlatarak, "Muhtemelen tersine küreselleşme dönemiyle karşı karşıyayız" diye konuştu.

Kovid-19 salgınının kontrol altına alınmasının ardından ticarette ve doğrudan yabancı yatırımlarda daha yavaş bir büyüme olacağını belirten Hufbauer, ancak e-ticaret ve veri akışı gibi dijital teknolojilerin daha fazla önem kazanacağını dile getirdi.

11 Mayıs 2020 Pazartesi

Etiketler : Gündem

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, güne yüzde 0,18 yükselişle 9.018,59 puandan başladı. Açılışta BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 16,26 puan ve yüzde 0,18 artışla 9.018,59 puana çıktı.

Bankacılık endeksi yüzde 0,14 ve holding endeksi yüzde 0,18 değer kazandı.

Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 1,51 ile menkul kıymet yatırım ortaklığı, en fazla kaybettiren yüzde 0,23 ile sigorta oldu.

Dün alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,52 değer kazanarak 9.002,34 puandan tamamladı.

Küresel piyasalarda, ABD'de açıklanan makroekonomik veriler ve Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz indirimi kararı sonrası artan risk iştahıyla pozitif bir seyir izleniyor.

YURTİÇİ VE YURTDIŞINDA TAKİP EDİLECEK VERİLER

Öte yandan, dün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50'de tuttu.

Bankadan yapılana açıklamada, enflasyondaki iyileşmenin hızına dair belirsizliklerin ise son dönemdeki veri akışı ile arttığı kaydedilirken, üçüncü çeyreğe ilişkin göstergelerin yurt içi talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere yaklaştığını ima ettiği ifade edildi.

Analistler, bugün yurt içinde uluslararası yatırım pozisyonu, yurt dışında ise Avro Bölgesi'nde cari işlemler dengesi, ABD'de inşaat izinleri ve konut başlangıçları verilerinin takip edileceğini dile getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.100 ve 9.200 seviyelerinin direnç, 8.850 ve 8.710 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.

18 Ekim 2024 Cuma

Serbest piyasada dolar 34,2250 liradan, Euro 37,1390 liradan güne başladı.

İstanbul serbest piyasada dolar 34,2250 liradan, avro 37,1390 liradan güne başladı.

Serbest piyasada 34,2230 liradan alınan dolar, 34,2250 liradan satılıyor. 37,1370 liradan alınan avronun satış fiyatı ise 37,1390 lira olarak belirlendi.

Dün doların satış fiyatı 34,1150 lira, avronun satış fiyatı ise 37,0260 lira olmuştu.

18 Ekim 2024 Cuma