Dünya genelinde artan enflasyon baskısıyla mücadelede geçen yıl birçok merkez bankası faiz oranlarını yükseltirken, söz konusu sıkılaşmasının yılın ikinci yarısında birçok ülkede resesyonla sonuçlanması bekleniyor.

Merkez bankalarının tarihin en sert faiz artırım adımlarını attığı, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle bazı emtia fiyatlarının rekor kırdığı ve dünya genelinde enflasyon baskısının tarihi seviyelere çıktığı 2022 sona erdi.

Geçen yıl merkez bankalarınca atılan adımlara karşın, gelişmiş ülke ekonomilerindeki belirsizlikler güçlü kalmaya devam ederken, küresel piyasalarda dalgalı bir seyrin öne çıkabileceği belirtiliyor.

ABD Merkez Bankası (Fed) 2022'de politika faizini yüzde 4,25-4,50 ile son 15 yılın, Avrupa Merkez Bankası (ECB) da refinansman faizini yüzde 2,50 ile son 14 yılın en yüksek seviyesine çıkardı.

Geçen yıl şubatta başlayan Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte Brent petrolün varili fiyatı 131 doları görmesinin ardından geri çekilse de, yılı yüzde 8,4 artışla 84,3 dolardan tamamladı.

Altının ons fiyatı 1.615-2.070 dolar aralığında dalgalı bir seyir izlemesinin ardından yılı yüzde 0,3 azalışla 1.824,6 dolardan tamamladı.

"ARTIK RESESYON ANA KONU OLACAK"

İş Yatırım Uluslararası Sermaye Piyasaları Müdürü Şant Manukyan, Fed'in faiz artırımlarının yılın ikinci yarısında etkisini net bir şekilde göstereceğini ve ABD'de resesyonun ana konu olacağını söyledi.

Geçen yılın başında yaygın görüş olan stagflasyonun, petrol fiyatlarının 130 dolara çıkmasına karşın gerçekleşmediğini hatırlatan Manukyan, yine de enflasyon baskısıyla ABD ve Avrupa'da merkez bankalarının faiz artırımına giriştiğini, Japonya ve Çin tarafında ise bu baskının daha az olması nedeniyle merkez bankalarının gevşek para politikalarını sürdürdüğünü söyledi.

Manukyan, bu açıdan bakıldığında kötü senaryonun gerçekleşmediğini belirterek, "Pay piyasalarındaki kayıpların da görece sınırlı kaldığını söyleyebiliriz. Aynı şey bono piyasası için de geçerli." dedi.

Fed'in faizleri, ülkeyi resesyona sokacak kadar yükselteceği beklentisinin devam ettiğini ve bankanın zaten bunu üstü kapalı olarak ifade ettiğini kaydeden Manukyan, 2023'e geniş anlamda bakıldığında yılın ilk yarısında bir resesyon olacağını zannetmediğini ifade etti.

Manukyan, faiz artışlarının yılın ikinci yarısında çok net bir şekilde etkisini göstereceğini vurgulayarak, "Hem işsizlik oranında yılın ikinci çeyreğinde bozulma hızlı bir şekilde gelecek, hem de enflasyonda bir geri çekilme göreceğiz. Dolayısıyla artık resesyon ana konu olacak." değerlendirmesinde bulundu.

"REEL FAİZ YÜKSELİŞİ BÜYÜK ÖLÇÜDE SONLANDI"

Enflasyonun ne ABD'de ne Avrupa'da yüzde 2'lere inmeyeceğini aktaran Manukyan, enflasyonun yüzde 4-5 seviyelerine düşse bile merkez bankalarının tedbirli davranmayı sürdürebileceğini dile getirdi.

Manukyan, Avrupa'nın Rus doğal gazı yerine ne kullanacağının önemli bir belirsizlik olduğuna dikkati çekerek, Rus doğal gazı haricindeki her seçeneğin Avrupa endüstrisine daha fazla maliyet getirdiği için zorlayıcı olacağını söyledi.

Çin'in bu yıl büyümesinin hızlanacağını belirten Manukyan, ancak bunun emtia fiyatları üzerinde yeni bir trend oluşturmasını beklemediğini ifade etti.

Manukyan, iç ve dış talebin zayıf olacağı bir yılda büyümenin yolunun alt yapı yatırımları olduğunu ancak, 2009'da olduğu gibi büyümeyi etkileyecek bir paketin açıklanmayacağını bildirdi.

Dünya genelinde, resesyonun derinliğinin önemli olduğunu aktaran Manukyan, "Şu anki hisse senedi piyasası fiyatlamasına baktığımızda ben çok derin bir resesyonun fiyatlandığını düşünmüyorum." sözlerini kullandı.

Manukyan, reel faiz yükselişinin büyük ölçüde sonlanmış gibi göründüğünü kaydederek, "Faizlerin yükselişinde sona gelindiyse ki resesyon geliyorsa öyle olması lazım, değerli metaller daha iyi bir performans sergileyecektir." dedi.

"PARA POLİTİKASINDA GEVŞEME KAÇINILMAZ OLACAK"

Stratejist Özgür Hatipoğlu da, yılın ikinci yarısında resesyonun net olarak ortaya çıkabileceğini kaydederek, "Bu noktada önemli bir soru işareti olan nihai faiz konusuna da değinmek gerekir. Swap piyasası yüzde 5’in altına göre fiyatlama yaparken Fed komite üyeleri yüzde 5,25 bekliyorlar. Benim beklentim ise yüzde 5,25-5,50 bandında gerçekleşeceği yönünde." değerlendirmesinde bulundu.

Geçen yıl merkez bankalarının attıkları adımların etkilerinin görülmesi açısından beklentilerin öneminin arttığına dikkati çeken Hatipoğlu, piyasadaki beklentilerin yönetilmesi açısından 2008 krizinden itibaren küresel merkez bankalarının Fed'i bir adım geriden takip ettiğini hatırlattı.

Hatipoğlu, bu açıdan bakıldığında Fed'in faiz artışlarını sonlandırmasının ardından diğer bankalarının onu takip etmesini beklediğini belirterek, "Bunun zamanlaması ise ABD’de enflasyon, istihdam ve büyümenin seyrine bağlı olacaktır." ifadelerini kullandı.

Henüz enflasyondaki gerilemenin merkez bankalarının hedeflerine çok uzak olduğunu ve faizin kayda değer bir süre daha yüksek kalması ile enflasyonun talep tarafını baskılamasıyla anlamlı bir düşüş olabileceğini aktaran Hatipoğlu, yılın ikinci yarısının ise büyük ihtimalle para politikalarında gözle görülür değişimlere sahne olacağını bildirdi.

Hatipoğlu, yılın ikinci yarısında veri akışına bağlı kalmak kaydıyla enflasyonun düştüğü ve şimdilerde kapıda olan resesyonun artık evlerin içine girdiğinin görülebileceğini belirterek, "Bu tür zamanlarda istihdam piyasasının soğuduğunu ve işsizliğin arttığını görmeyi beklemek lazım. Para politikasında ise enflasyonun düşmüş olacağı varsayımıyla gevşeme kaçınılmaz olacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

"ALTINDA HER GERİ ÇEKİLME ALIM FIRSATI OLACAKTIR"

Kasım 2022'den bu yana portföylere kıymetli maden eklenmiş olması gerektiğini vurgulayan Hatipoğlu, "Politika faizlerinin düşmesi altın ve diğer kıymetli metallerin yükselmesine yol açacak en temel faktör. Bundan sonrası için altında her geri çekilme alım fırsatı olacaktır." ifadelerini kullandı.

Hatipoğlu, petrolün ise oldukça tartışmalı bir konu olduğunu kaydederek, petrol piyassının, fiyatı yükseltmek isteyen OPEC ve Arap ülkeleri ile düşürmek isteyen ABD ve mümkün olan en yüksekten petrolünü satmak isteyen Rusya’nın çarpıştığı bir muharebe alanı olduğunu vurguladı.

Bunlara ek olarak, Çin’in açılması ve olası talep artışına karşılık, küresel resesyon nedeniyle talep daralması konularının da eklenebileceğini ifade eden Hatipoğlu, "Bu nedenle petrol piyasasında kısa süreli haber akışına dayalı olarak maksimum 2 haftalık ralliler ve satış dalgaları ile bant hareketinin devam edebileceğini tahmin ediyorum. Bu bant aşağıda 70 dolar, yukarıda ise 95 dolar ile sınırlı olacak gibi gözüküyor." değerlendirmesinde bulundu.

Hatipoğlu, Rusya-Ukrayna savaşının devam edeceğini düşündüğü ancak nükleer silah kullanılmayacağını tahmin ederek, bu kıştan sonra savaşın etkisinin minimize olmasını beklediğini bildirdi.

Çin'deki salgında artan vaka sayılarının piyasa fiyatlamalarına etkisinin sınırlı olacağını ifade eden Hatipoğlu, şunları kaydetti: "Sonuç olarak 2023’te hisse senedi piyasasında hala aşağı yönlü risklerin özellikle büyüme hisseleri için daha yüksek olduğunu düşünmek yerinde olacaktır. Sanayi, sağlık ve petrol hisseleri portföylerde daha ağır basacak gibi görünüyor. Emtia tarafında ise tarım emtiasında dikkate değer fırsatlar olduğunu düşünüyorum. Enerji ise yukarıda bahsettiğim gibi ortada. Kıymetli metaller fırsat sunarken baz metaller resesyon ile ilgili olarak favorim olmaktan uzak."

03 Ocak 2023 Salı

Çin’in, Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yatırımı 2023’te yüzde 16 artarak 1.3 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, Asya ülkelerinin Arap ülkelerinde yaptığı yatırımın yüzde 60’ına karşılık geliyor.

NECMİ UYSAL

Çin ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında artan ekonomik ilişkilere paralel olarak Çin’in BAE’deki yatırımları 2023 yılında yüzde 16 artış ile 1.3 milyar dolara yükseldi. 

TOPLAM YATIRIMIN YÜZDE 60’I

Bu rakam tüm Asya ülkelerinin Arap ülkelerinde yaptıkları toplam yatırımın yüzde 60’ına karşılık geliyor.

BAE’NİN ÇİN’DEKİ YATIRIMLARI YÜZDE 120 ARTTI

Diğer taraftan Birleşik Arap Emirlikleri’nin Çin’deki yatırımları ise geçtiğimiz yıl yüzde 120 artış gösterirken, Arap ülkelerinin Çin’de yaptıkları yatırımların yüzde 90’ına karşılı geliyor. 

PETROLE BAĞIMLILIKTAN KURTULMA ÇABASI

Birleşik Arap Emirlikleri de Suudi Arabistan’ın yaptığı gibi ekonomisini petrole bağımlılıktan kurtarıp çeşitlendirmeye çalışıyor. 

Bu kapsamda Çin ile BAE arasındaki karşılıklı ekonomik ilişkiler artış gösterme eğiliminde. 

EN BÜYÜK İHRACAT PAZARI

Nitekim BAE, Çin’in Arap ülkeleri arasındaki en büyük ikinci ticaret ortağı olurken, aynı zamanda en büyük ihracat pazarı konumunda. 

Diğer taraftan BAE, 2023 yılında doğrudan yabancı yatırım pazarında aktif proje bakımından 1.277 proje ve 23 milyar dolarlık yatırım ile dünyada üçüncü sırada bulunuyor.

Geçtiğimiz yıl körfez yatırım fonu ise Çin’de 2.3 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi.

17 Mayıs 2024 Cuma

Merkezi Fransa'nın Strazburg kentinde bulunan Avrupa Konseyi, yapay zekayla ilgili ilk uluslararası sözleşmeyi kabul etti.

Kuruluşunun 75. yılını kutlayan Avrupa Konseyine 46 üye devletin dışişleri bakanları, yıllık toplantıları kapsamında Strazburg'da bir araya geldi.

Avrupa Konseyinden yapılan açıklamaya göre, üye ülkelerin dışişleri bakanları, Konsey'in çevre, göç, insan kaçakçılığı ve gazetecilerin korunması dahil farklı alanlarda gelecekte izleyeceği yolu belirledi.

Bakanlar, yapay zekaya ilişkin ilk uluslararası sözleşmeyi kabul etti. Sözleşmenin imza faslı eylülde Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta başlayacak.

Hukuki bağlayıcılığı olan sözleşme, yapay zekaya başvurulurken uluslararası insan hakları, demokrasi ve hukuk devletine yönelik hukuki düzenlemelere uyulduğunu garanti altına almayı amaçlıyor.

Sözleşmeye üye devletlerin, yapay zeka sistemlerinin kullanımı sırasında insan hakları düzenlemeleriyle aykırı riskleri belirlemeye, ölçmeye ve önlemeye yönelik önlemler alması gerekecek.

Üye devletlerden ayrıca, yapay zeka sistemlerinin eşitlik ilkesine, ayrımcılık yasağına uymasını ve özel hayatı korumasını sağlaması isteniyor.

Bu arada, Ukrayna'nın desteklerini ifade eden bakanlar, toplantıda bu ülke için "Hasar Kaydı" mekanizmasının önemini de kaydetti.

Söz konusu mekanizma kapsamında Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında Ukrayna topraklarında oluşan hasarların tazminat taleplerine ilişkin kanıt ve bilgiler toplanıyor.

Bakanlar, Ukraynalı çocukların korunması ve "kaçırılan Ukraynalı" çocukların geri getirilmesi için atılan adımları memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.

Toplantıda, 2025'te gençlik bakanlarını bir araya getiren bir konferans düzenlenmesi kararlaştırıldı.

BAKANLAR KOMİTESİ BAŞKANLIĞINI LİTVANYA DEVRALDI

Toplantı kapsamında Liechtenstein, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Başkanlığı görevini Litvanya'ya devretti.

Litvanya Başbakanı İngrida Simonyte, ülkesinin Bakanlar Komitesi Başkanlığı dönemindeki öncelikleri hakkında bilgi verdi.

Buna göre, Litvanya'nın öncelikli görevleri arasında Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında Ukrayna'yı desteklemek, Reykjavik Zirvesi'nde alınan kararları uygulamak, otoriterliğe karşı Konsey'in değerlerini korumak, demokrasiyi, insan haklarını ve üye devletlerde hukuk devletini savunmak yer alacak.

17 Mayıs 2024 Cuma