Emtia piyasasında işlem gören 18 ürünün fiyat hareketlerinden derlenen bilgilere göre, 30 Ekim - 9 Kasım döneminde 16 ürün yatırımcısına kazandırırken, 2 tanesi kaybettirdi. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşı çalışmalarına yönelik olumlu haberler, talebin artacağına yönelik beklentiler, dolar endeksindeki düşüş, kasım ayı içerisinde emtia fiyatlarını etkileyen olumlu faktörler arasında yer aldı. Soya fasülyesi 9 Kasım 2020'de 11,18 dolarla 14 Temmuz 2016 tarihinden bu yana en yüksek seviyesini gördü. Analistler, Çin kaynaklı görülen alımlar ve Güney Amerika'daki kurak hava nedeniyle üretimde beklenen düşüşlerin zaten soya fasülyesi fiyatlarını yukarı yönlü etkilediğini belirtti. Amerikan ilaç şirketi Pfizer ile Alman biyoteknoloji firması BioNTech'in yeni tip Kovid-19'a karşı geliştirmekte olduğu potansiyel aşının virüse karşı yüzde 90’dan fazla etkili olduğunu bildirmesinin ardından piyasalarda artan risk iştahıyla birlikte emtia fiyatlarında da yükselişler görüldüğünü ifade eden analistler, soya fasülyesinde bu ay görülen yükselişlerde şu ana kadar ana faktörlerden bir tanesinin bu aşı haberinin olduğunu aktardı. Emtia piyasasında eylül ayında yatırımcısına en fazla kazandıran soya fasülyesi olmuştu. 30 Ekim - 9 Kasım tarihlerini kapsayan dönemde yatırımcısına en fazla yüzde 13,6 ile Brent petrol kazandırdı. Brent petrolü yüzde 11,6 ile paladyum, yüzde 5,8 ile soya fasülyesi, yüzde 5,2 ile çinko, yüzde 5,1 ile kahve, yüzde 4 ile bakır, yüzde 3,7 ile alüminyum, yüzde 3,4 ile nikel, yüzde 3,2 ile kakao, yüzde 3,1 ile şeker, yüzde 2,9 ile kurşun, yüzde 2,6 ile mısır, yüzde 2,3 ile gümüş, yüzde 2,2 ile platin, yüzde 1,3 ile pamuk, yüzde 0,3 ile buğday izledi. Bu dönemde doğalgaz yüzde 12,2, altın yüzde 0,6 değer kaybetti. FİYATLAR İLERİKİ ÇEYREKLERDE GERİLEYEBİLİR Konuya ilişkin Capital Economics Yardımcı Ekonomisti Nicholas Farr, soya fasülyesine Çin'in talebinin güçlü olduğunu belirtti. Brezilya ve Arjantin'deki kurak hava koşullarından dolayı soya fasülyesi üretimine dair endişeler olduğuna dikkati çeken Farr, yüksek fiyatların soya fasülyesi ekimini teşvik edeceğini ve bu durumunda fiyatların ileriki çeyreklerde gerilemesine sebep olabileceğini aktardı.

10 Kasım 2020 Salı

Arap Para Fonu'nun temmuz ayında yayınladığı rapora göre, turizm sektörü, Arap ülkelerinin Gayrisafi Yurtiçi Hasılasına (GSYİH) yüzde 11,4 oranında katkı sağlıyor. Suudi Arabistan 2019 yılında inanç turizmi de dahil turizm sektöründe 79,5 milyar dolarla en yüksek seviyeyi gördü. Suudi Arabistan'ı 58,2 milyar dolarla Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve 48,3 milyar dolarla Mısır izledi. 2019 yılında 19 milyon umreciye kapılarını açan Suudi Arabistan'da mart ayından itibaren umre ziyaretlerinin iptal edilmesiyle inanç turizminde ciddi bir düşüş yaşandı. Bunun yanı sıra Kovid-19 önlemleri sebebiyle hacıların sayısı da yüzde 95 oranında azaltıldı. Körfez ülkeleri arasında 2019'da 22 milyon turisti karşılayan BAE'de turizm sektörü en çok etkilenenlerden biri oldu. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün (UNWTO) verilerine göre, yılın ilk yarısında turist sayısı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 440 milyon düştü. Bu düşüşün etkisiyle turizm endüstrisinin kaybı da 460 milyar dolar oldu. Dünyada turizm sektörünün 2019 seviyesine dönebilmesi için 2 ila 4 yıl geçmesi gerekeceği belirtiliyor. ÜRDÜN Ürdün Otelciler Birliği Başkanı Abdulhakim el-Hindi, bu yıl Kovid-19 sebebiyle ülkede turizm sektörünün 1.4 milyar kaybı olduğunu belirterek, "En çok zarar gören sektörlerin başında oteller geliyor. Sonrasında restoranlar, ulaşım ve turizm şirketleri de ciddi şekilde etkilenen alanlar." şeklinde konuştu. Ürdün'de otel sektörü GSYİH'nin yüzde 14'ünü oluştururken, kayıtlı olarak toplam 600 otel bulunan ülkede sadece 90'ı karantina için kullanılıyor. Ürdün Merkez Bankası'na göre, 2019'da turizmden 5,8 milyar dolar gelir elde eden ülkede turizm geliri bu yılın ilk sekiz ayında yüzde 70 azalarak, 1.182 milyar dolara geriledi. FİLİSTİN Tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi Filistin'de de salgından en çok etkilenen sektör turizm oldu. Filistin İstatistik Kurumu verilerine göre, bu yıl koronavirüs sebebiyle turizm sektöründe 1.15 milyar dolarlık bir kayıp yaşandı. Turizm sektörünün katma değeri, ülkedeki ekonomi hacminin yaklaşık yüzde 2,5'ini oluşturuyor. Filistin'de turizm sektörü, 2019'da yaklaşık 3,5 milyon yabancı turistin ülkeye gelmesiyle zirve yapmıştı. Filistin'de toplam iş gücünün yüzde 4'ünü oluşturan turizm sektöründe çalışan yaklaşık 40 bin kişi koronavirüs salgınının başlamasıyla işsiz kaldı. FAS Fas Turizm Bakanı Nadiya Fettah el-Alevi, 2 Kasım'da yaptığı basın açıklamasında, yılın ilk 9 ayında ülkeye gelen turist sayısının yüzde 78 azaldığını, turizm sektöründe halen canlanmanın yaşanmadığını ifade etti. Alevi, "Gecelik konaklamalar, 2020'nin ilk dokuz ayında, 2019'un aynı dönemine göre yüzde 69 azaldı" diye konuştu. Geçtiğimiz eylül ayına kadar bu yıl, turizm sektöründen elde edilen gelirler 2019 yılına oranla yüzde 60 azalarak 2,5 milyar dolara geriledi. Fas makamlarının yaptığı açıklamalara göre, 2019 yılında Fas'a gelen turist sayısı bir önceki yıla göre yüzde 5,2 artarak 12,9 milyona ulaşmıştı. Ülkedeki GSYİH'nin yüzde 7'sini oluşturan turizm sektöründe yarım milyondan fazla kişi çalışıyor. TUNUS Tunus Turizm Bakanı Habib Ammar, 26 Ekim'deki parlamento oturumunda yaptığı konuşmada, 2020 yılına turizm gelirlerinin yüzde 66 ve ülkeye gelen kişi sayısının yüzde 79 oranında azaldığını belirtti. Ammar, "Turizm sektöründeki toplam istihdamın yüzde 13'ünü oluşturan yaklaşık 50.000 doğrudan ve dolaylı iş fırsatını kaybettik" ifadelerini kullandı. Ülke GSYİH'nin yüzde 14'ünü oluşturan turizm sektörü gelirlerinde 2019 yılında 2018'e oranla yüzde 35,7'lik bir artış yaşandı. Resmi makamlara göre, Tunus'a 2019 yılında 9,5 milyon turist geldi ve turizm gelirleri 1,99 milyar dolar oldu. LÜBNAN Lübnan Turizm Bakanı Müsteşarı Mazin Ebu Dergam, 2019 yılında 1,61 milyon olan turist sayısının 2020'nin Eylül ayına kadar 288,9 bine gerilediğini aktardı. Lübnan turizm gelirlerinin 7 milyar dolar olduğunu hatırlatan Ebu Dergam, 2020 yılı için resmi rakamların henüz açıklanmadığını ifade etti. Lübnan Turizm Kurumları Sendikalar Birliği üyesi Can Beyruti de genel olarak turizm sektöründe 2020 yılının Eylül ayına kadar yüzde 90'lık bir gerileme yaşandığını ancak iç turizmin yüzde 30 arttığını söyledi. Beyruti, hükümetin turizm sektörüne hiçbir destek sunmadığını kaydetti.

10 Kasım 2020 Salı

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nce hazırlanan 2021 Yılı Fuar Takvimi'nden derlenen bilgilere göre, gelecek yıl düzenlenecek fuarların 143'ü uluslararası düzeyde olacak. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını döneminde önemi iyice artan ve büyümesini sürekli sürdüren tarım ve hayvancılık ile gıda sektörleri, en fazla fuar düzenlenecek alanlar olacak. Bu kapsamda tarım ve hayvancılık sektörüne dair 46, gıda sektörüne ilişkin olarak 32 fuar düzenlenecek. TARIM-HAYVANCILIK VE GIDA FUARLARINDA İSTANBUL ÖNE ÇIKACAK İstanbul, 5 fuar ile tarım ve hayvancılık alanında en fazla etkinliğe ev sahipliği yapacak il olacak. İstanbul'u 4 fuarla Tekirdağ, 3'er fuarla Balıkesir ve Bursa illeri izliyor. Fuar takvimine göre, Adana, Antalya, Kayseri, Kırklareli, Konya, Mersin ve Muğla illerinde 2'şer, Aydın, Batman, Burdur, Çorum, Denizli, Edirne, Eskişehir, Isparta, İzmir, Manisa, Mardin, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Uşak, Ordu ve Yozgat'ta birer tarım ve hayvancılık fuarı yapılacak. Tarım ve hayvancılık alanındaki 46 fuarın 36'sı ihtisas, 10'u ise uluslararası ihtisas türünde olacak. Bu fuarlar özellikle eylül ve kasım aylarında gerçekleştirilecek. GIDA FUARLARINDA DA İSTANBUL ÖNDE Gıda sektöründe de 11 fuarla İstanbul öne çıkıyor. Bu ili, üçer fuarla Antalya, İzmir ve Mersin illeri izlerken Eskişehir'de 2 fuar düzenlenecek. Aydın, Batman, Bursa, Kayseri, Mardin, Manisa, Ordu, Samsun, Şanlıurfa ve Yozgat ise fuar organize edilecek diğer iller olacak. Gıda sektöründeki 32 fuarın 18 tanesi ihtisas, 14 tanesi uluslararası ihtisas türünde olacak. Bu fuarlar şubat, mart ve eylül aylarına yoğunlaşacak.

10 Kasım 2020 Salı

Türkiye'nin hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri ihracatı, bu yılın 10 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,8 artarak 5,9 milyar doları aştı. Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri verilerinden derlenen bilgilere göre, Türkiye ocak-ekim döneminde 7,7 milyon ton hububat sattı. Söz konusu sektörden yapılan dış satım yılın 10 ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 6,8 yükselerek, 5 milyar 915 milyon 534 bin dolar oldu. Sektör ocak-ekim döneminde Türkiye'nin ihracat gerçekleştirdiği 27 sektör arasında, dış satımını yıllık bazda en çok artıran 3'üncü sektör olarak kayıtlara geçti. EN FAZLA SATILAN ÜRÜNLER Hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sektöründe değer bazında en çok buğday unu satıldı. Söz konusu ürünün ihracatı ocak-ekim döneminde yıllık bazda yüzde 8,6 azalmasına karşın, 798,6 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Değer bazında dış satımı en yüksek buğday ununu, 643,4 milyon dolarla makarna, 634,8 milyon dolarla yenilen çeşitli gıda müstahzarları, 567,7 milyon dolarla tatlı bisküvi ve gofretler ve 517,5 milyon dolarla rafine ayçiçek yağı takip etti. SOYA FASULYESİ İHRACATI 2,5 KAT ARTTI Bu dönemde hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar sektöründen ihracatı yıllık bazda en çok artan ürün ise soya fasulyesi oldu. Soya fasulyesinin ihracatı değer bazında 10 ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 249,3 arttı ve 15,7 milyon dolara çıktı. Fasulye ihracatı yüzde 73,2 yükselerek 8,4 milyon dolara, soya yağı ihracatı da yüzde 72,2 artarak 118,9 milyon dolara ulaştı. Söz konusu dönemde mercimek ihracatı yüzde 72 ve rafine ayçiçek yağı ihracatı da yüzde 49 yükseldi. Sektör ürünlerine en çok talep gösteren ülke Irak oldu. Irak'a dış satım söz konusu dönemde yüzde 1,1 artarak 1,1 milyar dolara çıktı. Irak'ı 312,6 milyon dolarla ABD ve 227,7 milyon dolarla Suriye izledi.

10 Kasım 2020 Salı

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerinden derlenen bilgilere göre, Türkiye'de de yıla iyi başlayan ve ocak ve şubat aylarında 11,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren sanayi sektörü, hastalığın ilk ortaya çıktığı mart ayında 10 milyar dolar seviyelerine geriledi. Sektörün ihracatı, Kovid-19'un yayılımının engellenmesi amacıyla tedbirlerin sıkılaştırıldığı nisan ayında ise 6,2 milyar dolarla Mayıs 2009'dan bu yana en düşük seviyeye indi. Bu tarihten itibaren yükselişe geçen sanayi sektörünün ihracatı, mayısta 7,1 milyar dolar, haziranda 10,2 milyar dolar ve temmuzda 11,5 milyar düzeyinde kaydedildi. Ağustos ayında yeniden 10 milyar doların altına inen sektörün dış satımı eylülde 12,3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşirken, ekimde 13,3 milyar dolarla tarihin en yüksek aylık ihracat rakamı kaydedildi. Böylece sektörün 10 aylık dış satım hacmi de 102,2 milyar dolara ulaştı. Sanayi sektörünün geçen yılın tamamında gerçekleştirdiği ihracat 138,2 milyar dolarla Cumhuriyet tarihi rekorunu kırmıştı. Bu da yılın tamamlanmasına 2 ay kala geçen yılki seviyenin yakalanması için sektörün yaklaşık 36 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştirmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Tüm bu sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde, sanayi sektörünün kasım ve aralıkta, ekim ayındakine benzer düzeyde ihracat gerçekleştirmesi halinde 10 milyar doların altında bir kayıpla 2020'yi tamamlayacağı görülüyor. SANAYİNİN LOKOMOTİFİ OTOMOTİV Sanayi sektörü yılın 10 ayında 102,2 milyar dolarlık dış satıma imza atarken, bu rakama alt sektörlerden en çok otomotiv endüstrisi katkı verdi. Otomotiv endüstrisi bu yıl dış satımında her ne kadar ciddi bir kayıp yaşasa da 10 ayda gerçekleştirdiği 20 milyar doların üzerindeki bir ihracat hacmiyle sanayinin lokomotifi olma özelliğini kaybetmedi. Aynı dönemde, sanayi sektörünü kimyevi maddeler ve mamulleri 14 milyar 829,9 milyon dolarlık, hazır giyim ve konfeksiyon 13 milyar 976,6 milyon dolarlık, çelik de 10 milyar 101,1 milyon dolarlık ihracatla besledi. Bu sektörleri 8 milyar 730,1 milyon dolarlık ihracatla elektrik-elektronik ve 6 milyar 674,6 milyon dolarlık dış satımla da demir ve demir dışı metaller takip etti. SEKTÖREL VERİLER YÜKSELİŞİN DEVAMINA İŞARET EDİYOR Sanayi sektörü ve ekonomik büyümenin gidişatına ışık tutan Sanayi Üretim Endeksi, imalat sanayi kapasite kullanım oranı (KKO) ve İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerine bakıldığında, sektörün dipten dönüşü yaşadığı ve toparlanmasını sürdürdüğü görülüyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Sanayi Üretim Endeksi ocak ayına başladığı 108,7 değerinden şubatta 111,5'e, martta 113,9'a yükseldi. Endeks, tedbirlerin artırıldığı nisan ayında ise 78,1 ile Ağustos 2013'ten sonra görülen en düşük seviyeye geriledi. Bu dönemden sonra yükselişe geçen Sanayi Üretim Endeksi ham değeri, mayısta 84,1 ve haziranda 114'e çıktıktan sonra temmuzda 119,5 ile yılın en yüksek değerini aldı. Endeks, ağustosta ise 114,9 ile geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,4 artış kaydetti. Öte yandan sanayi sektöründe üretimin gidişatına dair güçlü sinyal veren imalat sanayi kapasite kullanım oranı verisinin de son 6 aydır yükseliş trendinde olduğu görülüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, yıla yüzde 75,5 ile başlayan imalat sanayi KKO, şubatta yüzde 76'ya ulaştıktan sonra, martta yüzde 75,3'e geriledi. Söz konusu oran nisanda yüzde 61,6 ile Nisan 2009'dan bu yana görülen en düşük seviyeye gerilemesinin ardından sonraki aylarda toparlanma trendine girdi. Mayısta yüzde 62,6, haziranda yüzde 66, temmuzda yüzde 70,7, ağustosta yüzde 73,3 ve eylülde yüzde 74,6'ya ulaşan imalat sanayi kapasite kullanım oranı, ekimde yüzde 75,4 ile art arda yükselişini 6. aya taşımış oldu. İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri de ekimde 53,9'a yükselerek, Kovid-19 salgını nedeniyle yaşanan daralmanın ardından üst üste 5 ay büyüme gerçekleştirdiğini ortaya koydu. SANAYİ TEŞVİKLERİ YÜKSELİŞİNİ SÜRDÜRÜYOR Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, ağustosta 18,3 milyar liralık yatırımı destekleyip 28 bin 411 vatandaşa yeni iş imkanının önünü açtıklarını belirterek "En fazla yatırımı 1. Bölge çekerken 5. Bölge ikinci sırada yer aldı. 8 ayda sabit yatırımlar, geçen seneye göre yüzde 32 daha fazla" açıklamasını yaptı. Varank, ağustosta 911 teşvik belgesi verildiğini, bu yılın 8 aylık verileri ile geçen yılın aynı dönemi kıyaslandığında, belge adedinde yüzde 98, öngörülen istihdamda yüzde 54 artış gerçekleştiğini bildirdi. Öte yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasını taşıyan 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu. Yatırım ve destek bütçesinde büyük artış öngörülen teklifte, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için bütçe giderleri, 2021'de yüzde 50,1 artışla 11,9 milyar lira olarak belirtildi. BORSADA DA SINAİ ENDEKSİ YÜKSELİŞTE Borsa İstanbul'da Sınai Endeksi'nin aylık bazda seyrine bakıldığında, sektörün ihracat performansına yakın bir tablonun ortaya çıktığı görülüyor. Bu yıla iyi başlayan ve 2019'un son iki ayındaki yukarı yönlü seyrini 3'üncü aya taşıyan Sınai Endeksi, ocakta yüzde 4,5 değer kazandı. Kovid-19'un dünya çapında bir risk olduğunun anlaşılmasıyla yatırımcı güven algısında oluşan bozulma, şubat ayında endeksin yüzde 8,2 düşüş kaydetmesine neden oldu. Sınai Endeksi mart ayında da 953,30 puana kadar gerileyerek Nisan 2017'den bu yana görülen en düşük seviyeye indi ve ayı da yüzde 18,9 kayıpla kapattı. Mart ayından sonra Sınai Endeksi hızlı bir toparlanma trendine girdi ve nisan, mayıs ve haziranda sırasıyla kaydettiği yüzde 20, yüzde 3 ve yüzde 12,5'lik artışlarla yıl başındaki tüm kayıplarını telafi etti. Sınai Endeksi, temmuzda yüzde 3,7 yükseliş kaydetmesinin ardından ağustosta yataya yakın bir seyir izlerken, eylülde yüzde 9,7 değer kazandı. Ekimde 1.874,13 puanla tarihi seviyesini gören endeks, ayı da yüzde 1,5 kazançla kapattı. Böylece geçen yılı 1.391,53 puandan tamamlayan Sınai Endeksi, ekim ayını 1.729,44 puandan kapatarak 10 ayda yüzde 24,2 değer kazandı.

09 Kasım 2020 Pazartesi