Avrupa Birliği’nden 31 Ocak 2020 tarihi itibarıyla resmen ayrılan Birleşik Krallık (İngiltere) ile Türkiye arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı. Brexit sebebiyle iki ülke arasındaki ticaret rejiminin yeniden belirlenmesi ihtiyacı bu şekilde karşılık buldu. Geçtiğimiz hafta imzalanan anlaşmayla ülkeler arasında ikili bazda bir tercihli ticaret rejimi tesis edilebilecek. Birleşik Krallık, AB’den ayrılık anlaşmasının ardından ilk STA’yı Türkiye ile gerçekleştirirken, Türkiye böylelikle Gümrük Birliği’nin 25 yıl boyunca getirdiği kazanımları korumuş oldu.
İmza töreninde konuşan Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, “STA, firmalarımızın rekabetçi olduğumuz sektörlerde İngiltere’ye kolay ve sorunsuz bir biçimde ihracat yapabilmelerini garanti altına alacak” dedi.
SANAYİ VE TARIM
STA ile sanayi ürünlerinde gümrük vergileri sıfırlanırken, tarım ve işlenmiş tarım ürünlerinde AB ile mevcut tavizler ölçeklendirilerek yeni ticari ilişkilere yansıtıldı. Eklenen bir hükümle anlaşmanın kapsamının hizmetler, yatırımlar, ileri tarım tavizleri gibi alanları da içerecek şekilde yakın zamanda genişletilmesi üzerinde de mutabık kalındı. 
Anlaşmaya konu taviz yapısıyla ihracatçıların, en önemli ihraç pazarlarından olan Birleşik Krallık’ta mevcut pazara giriş koşullarının korunması ve bu ülkenin diğer STA ortakları karşısında rekabet güçlerinin olumsuz etkilenmemesi sağlandı.
1 OCAK’TA GEÇERLİ
STA’nın imzasını takiben yürürlüğe giriş için gerekli iç onay süreci ivedilikle başlatılacak. Söz konusu sürecin tamamlanmasına kadar geçecek sürede de tavizler, 1 Ocak 2021’den itibaren karşılıklı uygulanacak. Yani Türkiye için anlaşmada öngörülen tavizler Birleşik Krallık tarafında 1 Ocak’ta yürürlüğe girmiş sayılacak.
TİCARETTE İKİNCİ PARTNER
Birleşik Krallık’a geçen sene 11.2 milyar dolarlık ihracat yapılırken, bu ülkeden 5.6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. Birleşik Krallık, Türkiye’nin ihracatında Almanya’nın ardından ikinci sırada. Üstelik, en fazla ticaret fazlası verilen ülkelerden biri.
GÜMRÜK BARİYERİ ÖNLENDİ
Mobilya sektöründe 2020’de ihracat pandemi sebebiyle sınırlı oranda arttı. Sektörün İngiltere’ye ihracatı yaklaşık 150 milyon dolar oldu. STA’nın ardından sektörün hedefi bu ülkeye ihracatı 500 milyon dolar seviyesine çıkarmak. STA sebebiyle endişelerini büyük oranda gideren sektörlerden biri de otomotiv oldu. Sektör, İngiltere’ye gümrük vergisiz ihracat avantajını koruyacak. Anlaşma olmasaydı, İngiltere’ye yönelik tedarik sanayi ihracatında yüzde 5, binek ve ticari araçlarda yüzde 18’lere varan gümrük vergisi uygulaması devreye girecekti. Birleşik Krallık ile Türkiye arasındaki ticaret hacminin yüzde 16’sını otomotiv sektörü ürünleri oluşturuyor. İngiltere, sektörün üçüncü büyük ihraç pazarı. 2018’de İngiltere’ye 3 milyar dolar ihracat gerçekleştiren sektör, 2020’yi 2.2 milyar dolar ile tamamladı.
İNGİLTERE’NİN GÜMRÜK BİRLİĞİ’NDEN ÇIKMASIYLA OLUŞAN DEZAVANTAJLAR
* Taraflar arasındaki tavizli ticarette serbest dolaşım esası değil, menşe belirleyici olacak (ATR artık kullanılmayacak).
* ATR olmayacağı için TAREKS’te risk kriterlerine takılma ihtimali artacak. Fakat Birleşik Krallık özelinde bir çalışma yapıldığı bildirildi. Bu olumlu sonuçlanırsa, ATR’li gibi değerlendirileceği kaydedildi.
* Birleşik Krallık’a ihracatta 2022’den itibaren CE işareti kabul edilmeyecek, UKCA işareti aranacak.
* Kimyasallar için AB’deki REACH kaydı Birleşik Krallık’ta artık kabul görmeyecek, UK REACH kaydının yapılması gerekecek.
Türkiye ile Birleşik Krallık arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı
Türkiye ile Birleşik Krallık arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalanması dolayısıyla düzenlenen tören, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan (sağda) ile Birleşik Krallık Uluslararası Ticaret Bakanı Liz Truss’ın video konferans yöntemiyle katılımıyla gerçekleştirildi. Birleşik Krallık adına Ankara Büyükelçisi Dominick Chilcott (solda) imza törenine katıldı.
ANLAŞMA, AB’Yİ DÜŞÜNMEYE ZORLAYACAK
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, İngiltere ile imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması’na (STA) ilişkin, “Türkiye’nin dış ticaretinde yeni bir dönemin başlangıcıdır. İş dünyası olarak bu anlaşmayı dünyanın en büyük 6’ncı ekonomisi olan İngiltere ile ticaretimizde bir kilometre taşı olarak görüyoruz” ifadesini kullandı.
Avdagiç, anlaşmanın iki ülkenin ticaret hacmini daha ileri bir noktaya taşımak için yeni bir köprü vazifesi göreceğini belirtti.
Birleşik Krallık ile imzalanan anlaşmanın, Türkiye ile AB arasında güncellenmesi zaruri hale gelen Gümrük Birliği’ne de iyi bir örnek oluşturacağına dikkati çeken Avdagiç, “İngiltere ile anlaşma ve sonrasındaki olası gelişmeler, Gümrük Birliği Anlaşması’nı güncellemede ayak direyen AB’yi düşünmeye zorlayacaktır” dedi.
Başkan Avdagiç, Türkiye’nin salgına rağmen 2020’nin ilk 11 ayında İngiltere’ye 10 milyar doları bulan ihracat yaptığını belirterek, şunları söyledi: “Anlaşma sonrasında çok daha büyük ihracat rakamını yakalayacağımızın göstergesidir. Birleşik Krallık, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ikinci ülke. STA sonrasında birinci olması mümkün hale gelecek. Ayrıca bu ticaret anlaşması, iki ülke arasında ticarette mesafeyi çok daha kaldırıp, Ankara ve Londra arasında kopmaz yeni bir bağ tesis edecek.”
STA İLE NELER SAĞLANDI?
* Mevcut gümrüksüz ticaret devam ettirilecek.
* Sanayi ürünlerinde sıfır, tarımda indirimli gümrük vergisi, tarife kontenjanı devam edecek.
* BK menşeli eşyaya, İGV uygulanmayacak.
* Son ihraç ülkesi Birleşik Krallık veya Türkiye olan bir çapraz kümülasyon mümkün olacak.
STA’DAKİ BAŞLIKLAR
* Mal ticaretinde pazara giriş ve menşe kuralları
* Gümrükler ve ticaretin kolaylaştırılması
* Ticarette teknik engeller
* Ticaret politikası önlemleri
* Sağlık ve bitki sağlığı önlemleri
* Rekabet
* Kamu alımları
* Fikri ve mülkiyet hakları
* İdari ve kurumsal hükümler ile anlaşmazlıkların halli
* Gümrük alanında işbirliği
