İklim krizinin giderek artan etkilerinin gelişmekte olan ülkelerde yarattığı hasarı tazmin etmek için oluşturulan Kayıp Zarar Fonu'na ülkelerin taahhüdü 600 milyon dolara ulaşırken, bu rakam ilk etapta fon için hedeflenen 100 milyar dolar büyüklüğün yüzde 1'ini dahi oluşturmuyor.

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) 28. Taraflar Konferansı'nın (COP28) ilk günündeki müzakerelerde taraflar, Kayıp Zarar Fonu'nun kurularak operasyonel hale getirilmesi ve fonun taban çizgisinin 2030 itibarıyla yıllık en az 100 milyar dolar olması konusunda anlaştı.

Anlaşmaya varılmasını takiben COP28'in ev sahibi ülkesi Birleşik Arap Emirlikleri fona 100 milyon dolar katkı sağlamayı taahhüt etti.

Almanya fona 100 milyon dolar, İngiltere 50,6 milyon dolar, ABD 17,5 milyon dolar ve Japonya 10 milyon dolar katkı sağlayacağını açıkladı.

COP28'in ikinci gününde İtalya Kayıp Zarar Fonu'na 109 milyon dolar, Fransa 109 milyon dolar, İspanya 21,8 milyon dolar, Hollanda 16,3 milyon dolar, Kanada 11,8 milyon dolar ve Danimarka 25 milyon dolar taahhüt etti.

Avrupa Birliği ise fona 27,1 milyon dolar katkı sağlayacağını duyurdu.

Böylece, COP28 iklim müzakerelerinde anlaşma sağlanan ilk gündem maddesi olan Kayıp Zarar Fonu'na ülkelerin taahhüdü 600 milyon doları buldu.

İklim krizinin meydana gelmesinde neredeyse hiç payı olmamasına rağmen etkilerinden en fazla etkilenen gelişmekte olan ve en az gelişmiş ülkeler, uzun yıllardır Kayıp Zarar Fonu'nun kurulması ve iklim krizinin etkilerinin yol açtığı zararlarının tazmin edilmesi için mücadele veriyordu.

Fonun operasyonel hale getirilmesi konusunda anlaşmaya varılması ve ülkelerin taahhütleri önemli bir ilerleme olsa da, açıklanan taahhütler fonun 2030'da ulaşması hedeflenen en az 100 milyar dolarlık büyüklüğe ve bu ülkelerin yıllık yaklaşık 400 milyar dolar olduğu hesaplanan adaptasyon yatırımı ihtiyaçlarına göre oldukça düşük kalıyor.

Öte yandan, küresel emisyonlarda tarihsel payı en yüksek olan ülke ABD, Kayıp Zarar Fonu'na sağlamayı taahhüt ettiği 17,5 milyon dolar nedeniyle eleştirilerin odağında yer alıyor.

Afrika, Asya ve Güney Amerika'daki gelişmekte olan ülkeleri kapsayan Küresel Güney'de 2022'de iklim değişikliğinden kaynaklanan kayıp ve zararlar 1,5 trilyon doları buldu. Küresel Güney ülkeleri iklim değişikliğinin etkileri nedeniyle Gayri Safi Yurtiçi Hasılası'nın yüzde 8,3'ünü kaybetti.

KAYIP ZARAR FONU NASIL ÇALIŞACAK?

UNFCCC'nin Kayıp ve Zarar Fonu müzakerelerine ilişkin metnine göre, Dünya Bankası dört yıllık bir süre için fonun geçici ev sahibi olacak.

Fona katkı "gönüllülük esasına dayalı" olarak sağlanacak. Gelişmiş ülkelerden daha fazla katkı beklenirken, gelişmekte olan ülkelerin fona doğrudan erişimi olacak.

Fon, karar alma mekanizması olan 26 üyeli bir kurul tarafından yönetilecek ve denetlenecek.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki COP28 Başkanı Sultan Ahmed Al Jaber ile yaptığı video konferans görüşmesinde Kayıp Zarar Fonu için oluşturulacak 26 üyeli kurulda Türkiye'nin de yer alması gerektiğini söylemişti.

Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semra Cerit Mazlum, konuya ilişkin değerlendirmesinde, Türkiye'nin Kayıp Zarar Fonu kurulunun içinde yer almasının odaklanılması gereken bir konu olduğunu belirterek, "Kurulda yer almak, Türkiye'ye Paris Anlaşması'nın kurumlarında karar verecek bir konum sağlar ve dolayısıyla iklim müzakerelerinde Türkiye'nin pozisyonunu güçlendirir. Türkiye'nin fona katkı sağlama veya fondan yararlanmak yerine, bu karar verici yapıda çeşitli iklim kırılganlıkları olan bir ülke olarak tarafsız biçimde görev alması ülkemiz açısından önemli bir adım olur." diye konuştu.

02 Aralık 2023 Cumartesi

Çin’in, Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yatırımı 2023’te yüzde 16 artarak 1.3 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, Asya ülkelerinin Arap ülkelerinde yaptığı yatırımın yüzde 60’ına karşılık geliyor.

NECMİ UYSAL

Çin ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında artan ekonomik ilişkilere paralel olarak Çin’in BAE’deki yatırımları 2023 yılında yüzde 16 artış ile 1.3 milyar dolara yükseldi. 

TOPLAM YATIRIMIN YÜZDE 60’I

Bu rakam tüm Asya ülkelerinin Arap ülkelerinde yaptıkları toplam yatırımın yüzde 60’ına karşılık geliyor.

BAE’NİN ÇİN’DEKİ YATIRIMLARI YÜZDE 120 ARTTI

Diğer taraftan Birleşik Arap Emirlikleri’nin Çin’deki yatırımları ise geçtiğimiz yıl yüzde 120 artış gösterirken, Arap ülkelerinin Çin’de yaptıkları yatırımların yüzde 90’ına karşılı geliyor. 

PETROLE BAĞIMLILIKTAN KURTULMA ÇABASI

Birleşik Arap Emirlikleri de Suudi Arabistan’ın yaptığı gibi ekonomisini petrole bağımlılıktan kurtarıp çeşitlendirmeye çalışıyor. 

Bu kapsamda Çin ile BAE arasındaki karşılıklı ekonomik ilişkiler artış gösterme eğiliminde. 

EN BÜYÜK İHRACAT PAZARI

Nitekim BAE, Çin’in Arap ülkeleri arasındaki en büyük ikinci ticaret ortağı olurken, aynı zamanda en büyük ihracat pazarı konumunda. 

Diğer taraftan BAE, 2023 yılında doğrudan yabancı yatırım pazarında aktif proje bakımından 1.277 proje ve 23 milyar dolarlık yatırım ile dünyada üçüncü sırada bulunuyor.

Geçtiğimiz yıl körfez yatırım fonu ise Çin’de 2.3 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi.

17 Mayıs 2024 Cuma

Merkezi Fransa'nın Strazburg kentinde bulunan Avrupa Konseyi, yapay zekayla ilgili ilk uluslararası sözleşmeyi kabul etti.

Kuruluşunun 75. yılını kutlayan Avrupa Konseyine 46 üye devletin dışişleri bakanları, yıllık toplantıları kapsamında Strazburg'da bir araya geldi.

Avrupa Konseyinden yapılan açıklamaya göre, üye ülkelerin dışişleri bakanları, Konsey'in çevre, göç, insan kaçakçılığı ve gazetecilerin korunması dahil farklı alanlarda gelecekte izleyeceği yolu belirledi.

Bakanlar, yapay zekaya ilişkin ilk uluslararası sözleşmeyi kabul etti. Sözleşmenin imza faslı eylülde Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta başlayacak.

Hukuki bağlayıcılığı olan sözleşme, yapay zekaya başvurulurken uluslararası insan hakları, demokrasi ve hukuk devletine yönelik hukuki düzenlemelere uyulduğunu garanti altına almayı amaçlıyor.

Sözleşmeye üye devletlerin, yapay zeka sistemlerinin kullanımı sırasında insan hakları düzenlemeleriyle aykırı riskleri belirlemeye, ölçmeye ve önlemeye yönelik önlemler alması gerekecek.

Üye devletlerden ayrıca, yapay zeka sistemlerinin eşitlik ilkesine, ayrımcılık yasağına uymasını ve özel hayatı korumasını sağlaması isteniyor.

Bu arada, Ukrayna'nın desteklerini ifade eden bakanlar, toplantıda bu ülke için "Hasar Kaydı" mekanizmasının önemini de kaydetti.

Söz konusu mekanizma kapsamında Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında Ukrayna topraklarında oluşan hasarların tazminat taleplerine ilişkin kanıt ve bilgiler toplanıyor.

Bakanlar, Ukraynalı çocukların korunması ve "kaçırılan Ukraynalı" çocukların geri getirilmesi için atılan adımları memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.

Toplantıda, 2025'te gençlik bakanlarını bir araya getiren bir konferans düzenlenmesi kararlaştırıldı.

BAKANLAR KOMİTESİ BAŞKANLIĞINI LİTVANYA DEVRALDI

Toplantı kapsamında Liechtenstein, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Başkanlığı görevini Litvanya'ya devretti.

Litvanya Başbakanı İngrida Simonyte, ülkesinin Bakanlar Komitesi Başkanlığı dönemindeki öncelikleri hakkında bilgi verdi.

Buna göre, Litvanya'nın öncelikli görevleri arasında Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında Ukrayna'yı desteklemek, Reykjavik Zirvesi'nde alınan kararları uygulamak, otoriterliğe karşı Konsey'in değerlerini korumak, demokrasiyi, insan haklarını ve üye devletlerde hukuk devletini savunmak yer alacak.

17 Mayıs 2024 Cuma