Pilot uygulaması Ankara Kızılcahamam’da süren Depozito Yönetim Sistemi, 2025’in ilk çeyreğinde tüm Türkiye’de uygulanacak. Sistemle yılda 20 milyar ambalaj geri dönüştürülüp, en az 5 milyar liralık tasarruf sağlanması hedefleniyor.

Depozito iade sistemiyle Türkiye’nin plastik hammaddedeki açığı da azalacak. Depozito makinaları ise tamamen yerli olarak üretildi.

BARIŞ CABACI

Çevresel sürdürülebilirliği artırmak ve geri dönüşüm oranlarını yükseltmek amacıyla dünya genelinde depozito iade sistemleri giderek yaygınlaşıyor. Özellikle plastik, cam ve metal içecek şişeleri ve kutuları için uygulanan bu sistemler, tüketicilerin belirli ürünleri satın alırken ödedikleri depozito ücretini, bu ürünleri iade ettiklerinde geri almalarını sağlıyor. Döngüsel ekonomide öncü olan Avrupa, depozito iade sistemlerinin en yaygın ve etkin kullanıldığı bölgelerden biri. Dünyada 100’den fazla ülkede geri dönüşüm uygulanırken, bunların yaklaşık 70’i depozito sistemini tercih ediyor.

ALMANYA VE ABD

Almanya, İsveç ve Norveç gibi ülkeler, yıllardır bu sistemleri başarıyla uyguluyor. Almanya’da 2003 yılından beri yürürlükte olan sistem sayesinde geri dönüşüm oranları yüzde 90’ın üzerine çıktı. İsveç ve Norveç’te de ortalama yüzde 89 oranında geri dönüşüm sağlandı. ABD’de Oregon, Michigan ve Kaliforniya gibi eyaletler de bu sistemleri başarılı bir şekilde uyguluyor. Tüketicilerin depozito sisteminden 0.35 cent ile en çok kazanç elde ettiği ülke ABD oldu.  

PİLOT BÖLGE ANKARA

Yıllardır yurt dışında yaşayan akraba ve arkadaşlarımızdan duyduğumuz depozito sistemi artık Türkiye’de de uygulanacak.  Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) ve Darphane ortaklığında 2020’de fiilen başlatılan çalışmada pilot bölge Ankara seçilmişti. Depozito Yönetim Sistemi (DYS), yeni yılın ilk çeyreğinde Türkiye genelinde uygulanacak. Bu makinalarla birlikte plastik, cam ve metal içecek ambalajlarının geri dönüşümünün artırılması hedefleniyor. Yeni sistemin, Türkiye’nin çevre politikalarında önemli bir yer tutması ve geri dönüşüm bilincinin yaygınlaşmasını sağlaması bekleniyor.

YENİ YILIN İLK İŞİ

İSO Yeşil Dönüşüm Ödül Töreni’nde, çevreyi korumanın önemine işaret eden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, yeni uygulama hakkında şu bilgiyi verdi: “Arı nasıl ki çiçeklerin üzerinden polenleri toplayarak çiçeğe hiç zarar vermeden dünyanın en faydalı gıdasını yapıyorsa, biz de üreteceğiz ama çevreyi kirletmeyeceğiz. Avrupa Birliği’ne de Yeşil Mutabakat ve 2050 yılına kadar sera gazı emisyonlarını sıfırlayacağımıza dair sözlerimiz var. Döngüsel ekonomi için oldukça önemli olan bu gelişmeyi yeni yıl itibariyle uygulamaya başlayacağız.”

YÜZDE YÜZ YERLİ 

Uzmanlar, Türkiye’de uygulanacak depozito iade sisteminin, dünyadaki başarılı örneklerden ilham alınarak tasarlandığını ve çevresel sürdürülebilirliğe önemli katkılar sağlayacağını belirtiyor. Öte yandan, iki yıl içinde geliştirilen depozito makinaları da yüzde yüz yerli olarak üretildi. 

EN DÜŞÜK İADE 2 LİRA 

Depozito iade bedeliyle ilgili düzenlemeleri, sistemin yürütücüsü olan TÜÇA yapacak. Depozito bedeli uygulanan 70’ten fazla ülkede en düşük depozito bedeli 3.22 Türk Lirası iken Türkiye’de ise bu bedelin 2 TL olması bekleniyor. Tüketiciler depozitolarının iadelerini Depozito Yönetim Sistemi Mobil Uygulamasından kontrol edebilecek. Depozito Mobil Uygulaması, App Store, Huawei Store ve Google Play Store’dan bu aydan itibaren akıllı telefonlara yüklenebilecek. Tüketici e-cüzdanındaki bedeli, başta marketler olmak üzere belirlenen noktalarda kullanabilecek.

SİSTEM NASIL ÇALIŞACAK?

• İçecek ambalajı üreticisi firmalar DYS’ye kaydolacak. Standartları karşılayan, Darphane tarafından yetkilendirilmiş bu firmalar, DYS logolarıyla ürünlerini basacak.
• Üreticiler, ürünün depozito bedelini TÜÇA’ya ödeyecek.
• Firmalar sisteme aktardıkları depozito bedelini market, bakkal gibi satış noktalarından ürün satışı sırasında tahsil edecek. 
• Satış noktaları da depozito ücretlerini, ürünlerin satışı sırasında tüketicilerden tahsil edecek.

AVRUPA’DA DEPOZİTO İLE DÖNÜŞÜM ORANLARI

Almanya:       %98

Danimarka:    %90

Estonya:        %88

Litvanya:        %81

Slovakya:       %79

Letonya:         %54

Türkiye:          %40 

Kaynak: UNESDA ve TÜÇA

HAMMADDE AÇIĞI KAPANACAK 

Depozito sisteminin ülke ekonomisi için önemli olduğunu söyleyen PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, İstanbul Ticaret’e şu açıklamaları yaptı: “Ülkemizde sıfır atık projesi kapsamında çalışmalar hız kazanırken, 2025’te başlayacak Depozito İade Sistemi’nde de şişe veya kutu başına ücret ödenecek. İade için 5 binden fazla nokta oluşturulması bekleniyor. Tek kullanımlık ambalajlı; alkolsüz içecek, içme kaynak suları, doğal mineralli sular, alkollü ve alkolsüz bira, malt içecek, enerji, sporcu içecekleri, şarap, meyve suları, süt ve içilebilir süt ürünlerinin ambalajları geri dönüşecek. Düzenlemenin geri dönüşüm hızını artırması bekleniyor. Yeşil dönüşüm, AB’nin başlattığı bir projedir. Özellikle depozito iadesi sisteminin 2025 yılı itibariyle tüketiciler ayağında da başlayacak olması, geri dönüşüm açısından oldukça olumlu bir adım. Türkiye’de yeşil dönüşüm konusunda faaliyet gösterenler olarak Depozito İade Sistemi’ni destekliyoruz. Bu sistemle daha fazla ürünü geri dönüştürme imkanımız olacak. Geri dönüşüm şunun için de çok önemli: AB, 2030 yılında plastik ürünlerin yüzde 30’unun geri dönüştürülmüş ürünlerden üretilmesini istiyor. Türkiye’de de plastik, cam ve metal ambalajları işlememiz gerekiyor. Türkiye’nin plastik hammaddede cari açığı var. Atıkları dönüştürdüğümüz zaman cari açığımızı da kapatacak yeni bir alanımız ortaya çıkıyor. Ekonomik anlamda da çok büyük bir değer ifade ediyor.”

01 Temmuz 2024 Pazartesi

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, "Kararlılıkla uyguladığımız ekonomik program ve güçlü siyasi iradeyle yılın 2. yarısında enflasyondaki azalmanın hızlanarak sürmesini bekliyoruz" dedi.

03 Temmuz 2024 Çarşamba

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dezenflasyon sürecinin başladığını bildirdi.

Bakan Şimşek, sosyal medya hesabından TÜİK tarafından açıklanan haziran ayı enflasyon verilerine ilişkin paylaşım yaptı.

Enflasyon eğilimindeki gerilemeye işaret eden Şimşek, "Dezenflasyon süreci başladı." ifadesini kullandı.

Şimşek, mevsimsel düzeltilmiş üç aylık hareketli ortalamanın yıllıklandırılmış değerinin ima ettiği enflasyon eğiliminin yıl sonu hedefiyle uyumlu olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti: "Yüzde 1,64'lük aylık haziran verisi ise yüzde 22’lik yıllıklandırılmış enflasyonu işaret ediyor. Finansal istikrar, sürdürülebilir cari açık, rezerv birikimi ve gri listeden çıkış gibi birçok alanda elde ettiğimiz başarıyı, programımızın ana hedefi olan dezenflasyonda da belirgin şekilde göreceğiz. Fiyat istikrarına ulaşana kadar programımızı kararlılıkla uygulayarak kalıcı refah artışını sağlayacağız."

03 Temmuz 2024 Çarşamba