HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19, bazı alışkanlıkların tamamen yok olmasına, bazılarının gözden geçirilmesine, bazılarının da unutulmuş köşelerinden yeniden çıkartılmasına vesile oldu. Dışarıda sosyalleşme imkânından bir süreliğine yoksun kalan insanlar, sanal ortamlarda daha fazla vakit geçirmeye başladı. Bu dönemde sanal sosyalleşmenin yanında ağırlıklı olarak 1970’li yıllardan 90’lara kadar sosyalleşmenin adı olan balkon sosyalleşmesinin de tarihin tozlu sayfalarından çıkması bekleniyor. İşte ‘yalnızca iki dakikalığına hava alınacak’ mekânlar olmaktan çıkması öngörülen balkonların seyr-ü seferi…
ÜSTÜ KAPALI BALKON
Osmanlı zamanında geleneksel Türk evlerinde balkon kültürü cumba kültürü ile eşdeğerdi. Mahremiyete oldukça önem verilen geleneksel Osmanlı evlerinde cumbalar; üç tarafı camla çevrili ve önlerinde kafes bulunan çıkmaları ifade ederdi. Bir nevi üstü ve yanları kapalı balkon konumunda olan bu cumbalar, Osmanlı evlerinin sokakla kurduğu bağın bir sembolüydü. Cumbalar, bazen sokaktan geçenleri rahatça izleyebilmek bazen de içlerinde bulunan sedirlerde çay ve kahve içip vakit geçirmek için birebirdi.
SOKAĞIN SÜSLERİ
Genellikle evin hanımının gündelik kıyafetleriyle sokakla bütünleşebileceği bir alan olan cumbalar, çocuklar için de önemli bir oyun alanı olma özelliği taşıyordu. Osmanlı’nın ilk balkonları konumundaki bu tarihi çıkmalar, aynı zamanda sokakların da bir süsü niteliğindeydi. Zira bu kapalı balkonların pencere kenarlarını çeşit çeşit çiçekler süslerdi. Ancak 1859 yılında yürürlüğe giren ‘Sokaklara Dair Nizamname’ ile sokak üzerine yapılan çıkmalara çiçek saksısı ve sandık konması olası bir kazayı önlemek için yasaklandı. Ayrıca yangınlarla başı sık sık dertte olan İstanbul’da, sokakları daraltacak ölçüde üstü kapalı balkon yapılması da yasaktı.
GELİRİ YÜKSEK AİLELER
O yılların imar kanununa göre üstü kapalı balkonlardan fazladan vergi alındığı için genellikle maddi durumu iyi olan aileler evlerine cumba ekliyordu. Ayrıca bazı konaklarda üstü açık balkonlara da rastlanıyordu. Böyle balkonlar özellikle üst gelir grubuna ait yalı ve konak gibi yapılarda yer alıyordu. İngiltere’nin Osmanlı büyükelçisinin eşi olarak 1716-18 yılları arasında İstanbul’da kalan Mary Wortley Montagu, böyle evleri üst tabakaların evi olarak nitelendirerek, evin dışarıyla bağ kurma mekanını, “Evin birinci bölümünde çepeçevre açık bir balkon var ve bu balkonlardan bütün odalara girilebiliyor” şeklinde anlatıyordu.
İLK TANIŞMA
Balkon kültürü ile ilk tanışma, 19. yüzyıldaki değişim dönemine rastlıyor. Özellikle Tanzimat sonrası batılılaşma ile Osmanlı mimari kültürüne apartmanlar girdi. İlk etapta Galata-Pera civarında ikamet eden Levantenler tarafından inşa edilen apartmanlar, ileriki yıllarda Osmanlı’nın mahremiyet yüzünün de dönüşmesiyle yaygınlaştı. Sokakla iletişimi eski Osmanlı evlerine göre kısıtlı olan bu mimari yapılarda, balkonlar sokağa ulaşmak için bir bağlantı noktası olarak kullanılıyordu.
ZİRVEYİ GÖRDÜ
Köyden kente göçün arttığı 1950’li yıllardan sonra süregiden mimari değişim, 19617de yapı kanununda gerçekleşen düzenleme ile en üst sınıra ulaştı. Zira söz konusu sene, yap-sat modelinin benimsenmesi için yasal bir düzenleme gerçekleşti ki, bu da müteahhitlik anlayışının doğmasına vesile oldu. Daha çok katlı yapılar inşa edildikçe her bir daireye sokakla bağ kurma hakkı olarak balkonlar da yapıldı. Balkon kültürü, özellikle 1970’li yıllarda zirveyi yaşadı. Söz konusu dönemde balkonlar, dostları ağırlayan, içine bir salıncak kurup çocukları eğlendiren, geceleri sıcaktan uyunamadığında içine bir döşek atılıp yatılan, evin hanımı tarafından bir ormana dönüştürülen, karşı apartmandaki komşu ile sohbet edilen bir mekân olarak gündelik yaşam kültürünün bir parçası oldu.
KÜÇÜK DE OLSA
Balkonlar son yıllarda küçük evlerin inşa edilmesiyle yavaş yavaş nitelik değiştirmeye başladı. Balkonlar, Anadolu’nun çeşitli yerlerinde hâlâ çok geniş ölçüde inşa edilmeye devam etse de İstanbul gibi büyük şehirlerde yalnızca küçük bir sandalyenin sığabileceği büyüklüğe indirgendi. Buna rağmen emlak ve pazarlama şirketlerinin yaptığı araştırmaya göre Türk halkının yüzde 80’i “Balkondan vazgeçmem” diyor.
SICAK YERLERDE
Türkbalkon kültürünün başlangıcı sayılan cumbalar, bazen üstü açık olarak tam bir balkon şeklinde inşa ediliyordu. Özellikle sıcak yerlerde üstü açık olarak inşa edilen bu yapılar gezemek olarak da adlandırılıyordu. Çamaşır asmak veya yiyecek kurutmak için de kullanılan bu gezemekler, hava ve güneş ışığını rahatça alabilmeleri için ahşap veya demir parmaklıklarla çevriliyordu.
KONUTLARDA İLK BALKONLAR
Türkmimarisinde ilk balkonun ne zaman yer aldığı hakkında net bir bilgi bulunmasa da konak ve yalıların haricindeki ilk balkonlara toplu yerleşimin başladığı yıllarda rastlandığı söylenebilir. İstanbul’un artan konut ihtiyacını karşılamak için 1875’te Beşiktaş’ta inşa edilen sıra evlerde, üstü açık balkonlar yer alıyordu.
15 Nisan 2020 Çarşamba
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, 12.50 puan azalarak 9.887,75 puandan kapandı. BIST 100 endeksi, güne 58.95 puan ve yüzde 0.60 artışla 9.959,21 puandan başladı.
Gün içinde en düşük 9.857,72 puanı, en yüksek 9.980,91 puanı gören BIST 100 endeksi, günü önceki kapanışa göre yüzde 0,13 azalışla 9.887,75 puandan tamamladı.
Önceki kapanışa göre mali endeks yüzde 0,24 değer kazanırken, hizmetler endeksi yüzde 0,05, sanayi endeksi yüzde 0,94 ve teknoloji endeksi yüzde 0,21 değer kaybetti.
BIST 30 endeksi, önceki kapanışa göre 21,65 puan ve yüzde 0,20 kazançla 10.982,58 puandan kapandı.
BIST 100 endeksine dahil hisselerin 27'si prim yaptı, 70'i geriledi. Türk Hava Yolları, Türkiye İş Bankası (C), Yapı ve Kredi Bankası, Tüpraş ve Ereğli Demir Çelik en çok işlem gören hisse senetleri oldu.
ALTININ ONS FİYATI 2 BİN 630 DOLAR
Altının onsu, uluslararası piyasalarda saat 18.25 itibarıyla 2 bin 630 dolardan işlem görüyor. Borsa İstanbul Altın Piyasası'nda standart altının kilogram fiyatı, önceki kapanışa göre yüzde 2,7 artışla 2 milyon 947 bin liraya yükseldi.
Borsa İstanbul Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım Satım Pazarı'nda işlem gören 12 Ağustos 2026 vadeli tahvilin bugün valörlü işlemlerinin basit getirisi yüzde 36,54'ten, bileşik getirisi de yüzde 39,88'den gerçekleşti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), doların bugünkü efektif kurunu alışta 34,0389 lira, satışta 34,1753 lira olarak açıkladı. TCMB, önceki efektif kurunu alışta 33,9293 lira, satışta 34,0652 lira olarak belirlemişti.
Uluslararası piyasalarda saat 18.25 itibarıyla avro/dolar paritesi 1,1130, sterlin/dolar paritesi 1,3350 ve dolar/yen paritesi 143,90 düzeyinde seyrediyor.
Londra Brent tipi ham petrolün varili, yüzde 0,8 azalışla 73,5 dolardan işlem görüyor.
23 Eylül 2024 Pazartesi
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0.13 değer kaybederek 9.887,75 puandan tamamladı.
BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 12,50 puan azaldı, toplam işlem hacmi 69,5 milyar lira oldu.
Bankacılık endeksi yüzde 1,04 değer kazanırken holding endeksi yüzde 0,66 değer kaybetti.
Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 2,20 ile finansal kiralama faktoring, en çok kaybettiren yüzde 2,30 ile madencilik oldu.
ABD Merkez Bankasının (Fed) geçen hafta 50 baz puanlık faiz indirimine gitmesinin ardından ülkede ekonominin "yumuşak iniş" yapabileceğine yönelik beklentilerin öne çıkması risk iştahını beslemeye devam ediyor.
Analistler, yarın yurt içinde reel kesim güven endeksi ve kapasite kullanım oranı, yurt dışında ise Japonya'da imalat sanayi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri, Almanya'da Ifo iş dünyası güven endeksi, ABD'de konut fiyat endeksi, New York Fed tüketici güven endeksi ve Richmond Fed imalat sanayi endeksinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.800 ve 9.700 puanın destek,10.000 ve 10.150 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
20°C