Eski adıyla "İstanbul Menkul Kıymetler Borsası", yenilenen ismiyle "Borsa İstanbul", 19 hisse senedi ile işleme başlamasının üzerinden geçen 37 yılda, 449 hisse senedinin yanı sıra opsiyonlar ve varantların işlem gördüğü dev bir pazara dönüştü.

"İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)" olarak işleme başlayan borsa, 2013 yılında değişen Sermaye Piyasası Kanunu ile farklı bir yapıya büründü ve son yıllarda gelişen teknolojisi ve birçok yeni enstrümanla gelişimini sürdürüyor.

Resmi olarak Aralık 1985'te açılan İMKB, 3 Ocak 1986'da 19 hisse senedi ile Cağaloğlu'ndaki binasında işleme başladı.

1987'de daha önce haftalık olarak hesaplanan borsa endeksleri günlük hesaplanmaya başladı.

1993'te ise 50 şirketle bilgisayarlı alım-satım işlemine geçildi. İMKB, 1993 yılının sonlarında ABD Menkul Kıymetler ve Borsalar Federasyonu tarafından "kabul görmüş menkul kıymetler borsası" olarak tanımlandı. Bu unvanı alan gelişmekte olan borsalar arasında İMKB üçüncü oldu.

1996'da Uluslararası Pazar bünyesinde Uluslararası Tahvil ve Bono Piyasası'nın kurulmasının ardından 1997'de bu piyasada Hazine tarafından yurt dışında satılmak üzere çıkarılan 40 adet uluslararası tahvilin kota alınmasıyla işlemlere başlandı. Böylece Hazine'nin yurt dışı finansmana erişimi için farklı bir kanal açılmış oldu.

İMKB, 2000 yılında, Kırgız Borsası'nın sermayesine yüzde 27,4 iştirak oranı ile, Bakü Borsası'na da yüzde 5,26 iştirak ile ortak oldu.

2004'te katılma belgelerinin organize ve şeffaf bir piyasada işlem görmesini sağlamak amacıyla Borsa Yatırım Fonu Pazarı kuruldu ve takip eden yıl Hisse Senetleri Piyasası Fon Pazarı'nda Borsa Yatırım Fonları işlem görmeye başladı.

2007'de Hisse Senetleri Piyasası'nda açılış seansı uygulamasına başlanırken, yıl sonuna doğru seans kapanış saati 17.00'ye uzatıldı. Mayıs 2009'da Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) devreye alınarak piyasanın şeffaf ve zamanında aydınlatılması için önemli bir adım atıldı.

Yapılandırılmış ürünler sınıfında yer alan ve menkul kıymetleştirilmiş opsiyon özelliklerini taşıyan ürün anlamına gelen varantlar, 2010'da borsada işlem görmeye başladı.

2011'de Bankalararası Repo-Ters Repo Pazarı'nın kurulmasıyla bankaların kendi aralarında likidite problemlerini halledebilmesinin önü açıldı. 2012'de İMKB bünyesinde faaliyete geçen Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP), 2019'da işlem hacmi ortalama 5 milyar liraya ulaştı.

VARLIK FİYATLAMADA TLREF KULLANILMAYA BAŞLADI

İMKB, 5 Nisan 2013'te özel hukuk hükümlerine göre çalışan bir işletme olan Borsa İstanbul AŞ'ye dönüştü. Endeks adlarında yer alan "İMKB" kısaltması, "BIST" olarak değiştirildi.

Aynı yıl pay piyasası birinci seansı başlangıcı 15 dakika öne çekilerek saat 09.15'e alındı.

VİOP'ta 2014'te Dolar/TL Opsiyon Sözleşmeleri işleme açıldı.

30 Kasım 2015'te Borsa İstanbul ile Nasdaq arasındaki ortaklık kapsamında geliştirilen BISTECH'in ilk fazı devreye alındı. BISTECH olarak adlandırılan iki aşamadan oluşan Teknoloji ile Dönüşüm Programı'nın ilk aşamasında Borsa İstanbul, 22 yıldır uyguladığı iki seans uygulamasından tek seans uygulamasına geçti.

Borsa İstanbul AŞ ve bağlı ortaklığı İstanbul Takas ve Saklama Bankası AŞ, Swap Piyasası kurulmasına ilişkin yapılan çalışmaları Eylül 2018'de tamamladı. Borsa düzenlemeleri uyarınca işlem yapma yetkisi verilmiş bankalar ve TCMB'nin işlem gerçekleştirebildiği Swap Piyasası'nda, 2019'da TL-dolar ve TL-avro işlemleri günlük 3 milyar doları bulan işlem hacmine ulaştı.

Borsa İstanbul, 17 Haziran 2019'da finansal türev ürünlerde, borçlanma araçlarında ve çeşitli finansal sözleşmelerde değişken faiz göstergesi olarak TLREF Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı'nı hesaplamaya ve yayımlamaya başladı. Türk lirası kısa vadeli referans faiz oranı ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak oluşturulan TLREF'in, dayanak varlık veya karşılaştırma ölçütü olarak kullanılması da amaçlanıyor.

4 Ekim 2019'dan itibaren Borsa İstanbul'da dünya borsaları ile uyum sağlanması ve etkileşimin artırılması amacıyla 10.00 ila 18.00 saatlerinde kesintisiz sürekli işlem yöntemine geçiş yapıldı. Buna göre, pay piyasasında sürekli işlem yöntemi ile işlem gören kıymetlerde 13.00 ila 14.00 saatleri arasında uygulanan "gün ortası tek fiyat" ve gün ortası "ara" bölümleri kaldırıldı.

2019'un son günlerinde ise Türkiye Varlık Fonu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'na (EBRD) ait yüzde 10'luk payı satın alarak Borsa İstanbul'daki ortaklık oranını yüzde 90,6'ya çıkarttı. Son durumda, Borsa İstanbul'un diğer ortakları ise yüzde 1,3 ile Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), yüzde 2,27 ile Borsa İstanbul AŞ ve yüzde 5,83 ile "diğer" adı altında aracı kurumlar, bankalar, kıymetli maden ve döviz şirketleri ile diğer şirketler oldu.

BORSA İSTANBUL'DA GEÇEN YIL HALKA ARZLAR HIZLA DEVAM ETTİ

Borsa İstanbul'da 2022'de 42 şirket halka arz edilerek borsada işlem gören şirket sayısı 449'a çıktı.

Geçen yıl Sürdürülebilirlik 25 endeksi, Katılım Temettü endeksi ve Türk lirası kısa vadeli referans getiri oranı ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak oluşturulan TLREFK Türk Lirası Gecelik Katılım Referans Getiri Oranı hesaplanmaya başlandı.

VİOP'un açılış ve kapanış saatlerinde ise değişikliğe gidildi. Buna göre, VİOP'ta 6 Mayıs 2022'den itibaren saat 09.20-09.25 arasında emir toplama ve saat 09.25-09.30 arasında eşleştirme yapılarak açılıştaki oynaklıkların önüne geçmek adına adım atıldı. VİOP'ta daha önce pay vadeli sözleşmelerde 18.10 olan kapanış saati de 18.15'e çekildi.

Borsa İstanbul'da emtia sertifikaları, pay piyasalarında işleme açılırken, 21 Kasım 2022'de 0,01 gram altının pay piyasalarında alınıp satılmasını sağlayan altın sertifikaları "ALTINS1" koduyla borsaya kote edildi.

03 Ocak 2023 Salı

KOSGEB’in yeniden kurgulanan Girişimcilik Destek Programı’nın ayrıntıları açıklandı. Program, iş kurma desteği ve iş geliştirme desteğinden oluşuyor. Buna göre, iş geliştirme için 1.5 milyon lira üst limit dahilinde geri ödemeli destek veriliyor.

KOSGEB, girişimcilik desteğinde ise üst limiti 2 milyon liraya çıkardı.

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı’nın (KOSGEB) yeniden kurgulanan Girişimcilik Destek Programı’nın ayrıntıları belli oldu.

Bugüne kadar girişimcilik alanındaki destekleriyle hizmet, ticaret, imalat ve bilişim alanlarında yeni işletmelerin kurulmasına, geliştirilmesine ve sürdürülebilirliklerine katkı sağlayan KOSGEB, girişimcilik desteklerini güncelleyerek, üst limitini 375 bin liradan 2 milyon liraya çıkardı.

TAMAMI GERİ ÖDEMESİZ 

İş Kurma Desteği kapsamında girişimcilere tamamı geri ödemesiz kuruluş ve personel desteği sağlanıyor. Gerçek kişi statüsünde kurulmuş olan işletmeye 10 bin lira, sermaye şirketi statüsünde kurulmuş olan işletmeye 20 bin lira kuruluş desteği veriliyor.

Girişimcinin genç, kadın, engelli, gazi veya birinci derece şehit yakını olması durumunda kuruluş desteğine 10 bin lira daha ilave ediliyor.

Destek kapsamında personel giderlerine de işletmenin vergi mükellefiyetinin devam etmesi şartıyla 3 yıl boyunca çalışanı olduğu her yıl için 1 aylık brüt asgari ücretin işverene toplam maliyeti kadar destek sağlanıyor.

İş Kurma Desteği’ne, destek programına başvuru tarihi itibarıyla işletmesini en fazla 1 yıl önce kurmuş olan girişimciler müracaat edebilecek.

İŞ GELİŞTİRME DESTEĞİ

İş Geliştirme Desteği kapsamında ise girişimcilere 1.5 milyon lira üst limit dahilinde yüzde 80 destek oranıyla geri ödemeli destek sağlanıyor. Girişimcinin genç, kadın, engelli, gazi veya birinci derece şehit yakını olması durumunda destek üst limitine 150 bin lira daha ilave ediliyor.

İş Geliştirme Desteği’ne, destek programına başvuru tarihi itibarıyla işletmesini en fazla 3 yıl önce kurmuş girişimciler başvurabilecek.

FAYDALANACAK SEKTÖRLER

İmalat, telekomünikasyon, bilgisayar programlama, danışmanlık, bilgi hizmet, bilimsel araştırma ve geliştirme alanlarında faaliyet gösteren işletmeler bu destekten yararlanabilecek.

Geri ödemeli destekler için herhangi bir faiz ve komisyon uygulanmayacak. İşletmelerin geri ödemeleri 36 aylık program süresi sonunda başlayacak.

BAŞVURU TAKVİMİ

İş Kurma Desteği’ne başvurular sürekli olacak. İş Geliştirme Desteği’ne ise yılın belirli dönemlerinde başvuru yapılabilecek. İlk dönem başvuruları, 28 Haziran 2024’e kadar alınacak.

20 Mayıs 2024 Pazartesi

Lojistik sektörü için çözüm üreten BTM girişimlerinden ‘KamyondaPOS’, bireysel kamyon sahiplerinin vade beklemeden kredi kartı ile tahsilat yapmalarını sağlıyor. Yapılan tahsilatlardan komisyon alan girişim, gelir modeliyle de sermaye bulma güçlüğü yaşayan diğer girişimlerden ayrılıyor.

TUĞÇE ÖZKUŞ

Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM) girişimlerinden biri olan ‘KamyondaPOS’, bireysel kamyon sahiplerine, nakliye organizatörü firmalara ve nakliye komisyoncularına önemli bir kolaylık sunuyor. KamyondaPOS, Türkiye’de lojistik taşımaların yüzde 80 gibi büyük bir bölümünü gerçekleştiren ve sayısı 1 milyonu bulan bireysel kamyon sahiplerinin vade beklemeden kredi kartı ile tahsilat yapmalarını sağlıyor. Kişilerin uygulama üzerinden üretilen link sayesinde dünyanın herhangi bir yerinde olan müşterisinden tahsilat yapabilmesine olanak tanıyan KamyondaPOS, böylelikle operasyon ve sermaye gereksinimini minimumda tutuyor.

KamyondaPOS, kamyon sahiplerinin erken ödeme talebini karşılarken, ödemeyi yapan tarafa ise kredi kartının hesap kesim gününe bağlı olarak 40 güne kadar vade imkanı sağlıyor. KamyondaPOS’un kurucusu Burak Şerbetçi, iş modellerini ve sektör için çözümlerini, İstanbul Ticaret Gazetesi okurları için anlattı.

Ödeme ve vade imkanı dışında da çözümleri olduğunu belirten Şerbetçi, “KamyondaPOS’u; sistem üzerinden uygun fiyatlı sigorta teklifi alabilecekleri, lastik satın alabilecekleri, akaryakıtta indirim alabilecekleri, sektörün önemli ihtiyaçlarına cevap veren ‘lojistik superapp’ diye tanımlayabiliriz. Uygulamamız üzerinden üretilen link sayesinde dünyanın herhangi bir yerinde olan müşteriden tahsilat yapabilmesini sağlıyoruz” dedi.

GELİR MODELİ

Gelir modellerinin yapılan tahsilatlardan komisyon alma üzerine kurulu olduğundan bahseden Şerbetçi, sektörel anlamda finansman sorununu çözmeye çalışan girişimler olduğuna, ancak bunların çok ciddi sermaye gerektiren ve operasyon yükü olan işletmeler olduğuna değindi. Şerbetçi, “Bizi onlardan ayıran en önemli özelliğimiz, kredi kartı ile ödeme olanağıyla operasyon ve sermaye gereksinimini minimumda tutmamız” diye konuştu.

SEKTÖR TECRÜBESİ

KamyondaPOS’u hayata geçirirken ve ekibi oluştururken yaşadıklarına dair bazı bilgileri paylaşan Burak Şerbetçi, şunları söyledi: “Herkesin temel problemi olan kalifiye birilerini bulmak çok zor ama biz bu konuda şanslı bir girişimiz.

İlk günden ne istediğimizi bilen, ne istediğini bilen bir yönetim ekibini ciddi emekle oluşturduk. Bu da sektör içerisinden geliyor olmanın avantajı olsa gerek. Sektörün ve ticaretin içerisinden geliyor olmak, bu anlamda bizi daha avantajlı konuma getiriyor. Ailemizin ticarette üçüncü, lojistik sektöründe ise ikinci kuşak temsilcisiyiz. Dolayısıyla zorlukların içinde büyümüş, tecrübeli bir ekip olunca zorluklarla başa çıkmak elbette daha kolay oluyor.”

TÜRKİYE MERKEZ

Ekip kurmanın zorluklarına rağmen sektördeki tecrübeyle birlikte şimdi 8 kişi olduklarını belirten Şerbetçi, “Bu toprak-lardan çıkıp adını dünyaya duyuran çok değerli girişimlerin yanında yerini almak isteyen bir ekip olduk. Bunu başaracağız; çünkü ülkemiz gerçekten çok önemli bir lojistik merkezi ve bu konumunu her geçen gün artırıyor. Bizler de bu yolculukta ülkemizin ve sektörümüzün finansman sorununa çözüm üreterek destek olacağız” dedi. 

AÇIĞI KAPATIYOR

Türkiye’de gelişmekte olan bir girişimcilik ekosistemi olduğunu söyleyen Şerbetçi, etkinliklerde bir araya geldikleri muazzam vizyoner girişimciler ve harika hızlandırma programlarının olduğunu, ancak girişimcilikte alınacak çok yol olduğunu ifade etti. Lojistik sektörünün bu ekosisteme dahil olduğunu söylemenin pek mümkün olmadığını belirten Şerbetçi, KamyondaPOS olarak bu açığı kapatıp, ekosisteme katkı sağlayacaklarını dile getirdi.

BTM’NİN BİZDEKİ YERİ ÇOK FARKLI

BTM deneyiminin girişimcilik ekosistemine bakış açılarını değiştirdiğini anlatan Burak Şerbetçi, BTM ile bir Sahne XL etkinliğinde yollarının kesiştiğini belirterek, şunları söyledi: “Burada olmalıyız dedik. Kabul edildiğimiz ilk hızlandırma merkezi olması sebebiyle BTM’nin bizde yeri çok farklı. BTM, çok ciddi bilgi birikiminin olduğu bir okul gibi. Her eğitimde, her sohbette girişimcilerden ve BTM ekibinden çok şey öğreniyoruz. Sahne XL etkinliğinde sahneye çıkacak girişimlerden biriyiz. Bunun için çok mutluyuz. Daha önce çok kez sunum yaptım ama bana göre Sahne XL çok farklı bir konuma sahip. Böyle büyük bir organizasyonda sahneye çıkmak için sabırsızlanıyorum.”

20 Mayıs 2024 Pazartesi