Çiplerin hacmi artık fazla sayıda transistör sığdırmaya yeterli olmuyor. Üç MIT mezununun kurduğu Lightmatter şirketi, bu alanda bir yeniliğe imza attı.

Şirket, yapay zeka operasyonlarında uzmanlaşmış bir çip ve çipler arasında veri aktarımını kolaylaştıran ara bağlantı geliştirdi. Bu başarı,  bilgi işlem sektöründe enerji verimliliğini de artıracak.  

AYŞE BAŞAK 

Veri işleme ve taşımada elektriğe güvenmek yerine ışık kullanan, yapay zeka operasyonlarında uzmanlaşmış bir çip ve çipler arasında veri aktarımını kolaylaştıran bir ara bağlantı, operasyonları daha verimli hale getirmek için hem fotonları hem de elektronları kullanıyor. Bilgi işlem sektörüne enerji verimliliği kazandırmak üzere tasarlanan bu iki ürün çığır açacak nitelikte. İnsanlık, alışılmıştan küçük transistörleri bir çipe sığdırarak bilgi işlem çağını başlatmıştı. Ancak bilgisayar performansını artırmak için her çipin hacmi daha fazla transistör sığdırmak için yeterli olmuyor.  

Kimi uzmanlar, 2040 yılına gelindiğinde gezegendeki tüm enerji kullanımının yaklaşık yüzde 80'inin veri merkezleri ve bilişime ayrılacağını ve yapay zekanın bunun çok büyük bir kısmını oluşturacağını öngörüyor. Böyle devasa yapay zeka modellerinin eğitimi için bilgi işlem dağıtımlarına bakıldığında bunların yüzlerce megawatt enerji kullanmaya doğru ilerlediği görülüyor. 

VERİ İŞLEME VE TAŞIMA

Üç MIT mezunu tarafından kurulan Lightmatter ise bu sorunu çözecek ilerlemeye imza attı. Bu yöntemde yalnızca elektriğe güvenmek yerine veri işleme ve taşıma için ışık kullanıyor. Doktoralarını MIT’de yapan bilim insanlarının kurduğu şirketin ilk iki ürünü, Envise ve Passage, yapay zeka operasyonlarında uzmanlaşmış bir çip ve çipler arasında veri aktarımını kolaylaştıran bir ara bağlantı geliştirdi. Bu iki ürün operasyonları daha verimli hale getirmek için hem fotonları hem de elektronları kullanıyor.

YOL HARİTASINI HIZLANDIRDI

Bilgisayar için yavaşlayan yol haritasını yeniden hızlandırmak, hangi yaklaşımların bilgisayarları geliştirebileceğini bulmak için yola çıkan ekip kuantum hesaplama ve fotonik seçeneklerini değerlendirmiş. Elektrik Mühendisliği ve Bilgisayar Bilimleri Bölümünde doçent olan Dirk Englund'un danışmanlığında doktora yapmak ve fotonik kuantum hesaplama üzerinde çalışmak üzere MIT'e gelen ekip üyelerinden Nicholas Harris, bu süreçte elektrik yerine ışık kullanarak bilgi gönderip işleyebilen silikon bazlı entegre fotonik çipler üretmeyi başarmış. Bu çalışma sayesinde Nature gibi prestijli dergilerde 80'den fazla araştırma makalesi yayınlanmış ve düzinelerce patent alınmış. 

HIZLI İNAVASYON
 
 Harris, bu süreçte yapay zekayı öğrenmeye yönelik öğrenci ilgisine de şahit olmuş. Öğrencilerin oditoryum büyüklüğündeki dev sınıflara sığmadığını, profesörlerin derin öğrenmeyi anlattığı derslerin canlı videolarını yayınladıklarını farketmiş. Harris, fotonik kuantum hesaplama için oluşturduğu sistemlerin aslında derin öğrenme için kullanılabileceğini de düşünmüş. Doktorasından sonra profesör olmayı planlarken, piyasada daha hızlı inovasyon yapabileceğini görmüş ve bu nedenle kendisiyle aynı laboratuvarda çalışan Darius Bunandar ve Thomas Graham ile bir şirket kurmuş.  
 

AYNI ANDA BİRDEN FAZLA HESAPLAMA

Lightmatter'ın Envise çipi, hafıza gibi hesaplamanın elektronlar tarafından iyi yapılan kısmını alıyor ve bunu, derin öğrenme modellerinin devasa matris çarpımlarını gerçekleştirmek gibi ışığın iyi performans gösterdiği işlemlerle birleştiriyor. Fotonikle aynı anda birden fazla hesaplama gerçekleştirilebiliyor. Çünkü veriler farklı ışık renklerinden geliyor. Örneğin tek renkte bir köpeğin fotoğrafı, diğer renkte bir kedi fotoğrafı olabiliyor. Bu da alan başına operasyonları artırıyor ve mevcut donanımı yeniden kullanarak enerji verimliliği sağlıyor. 

TEK İŞLEMCİ GİBİ ÇALIŞIYOR
 

Passage ise fiber optik kabloların ışığı uzun mesafelere veri göndermek için kullanmasına benzer şekilde, işlemcileri bağlamak için ışığın gecikme ve bant genişliği avantajlarından yararlanıyor. Aynı zamanda çiplerin tek bir işlemci gibi hareket etmesini sağlıyor. Çipler arasında bilgi göndermek, bulut bilişimi destekleyen ve ChatGPT gibi yapay zeka sistemlerini çalıştıran devasa sunucu grupları işletmenin merkezinde yer alıyor. Ekip, ışığın onları nerede hızlandırabileceğini, enerji açısından daha verimli ve daha hızlı hale getirebileceğini bulmak için bilgisayarların tüm parçalarına bakmaya ve değiştirmeye devam edeceklerini söylüyor. İlk iki ürünleri Passage ile ara bağlantıya, Envise ile bilişime odaklanmış durumdalar. Ancak zamanla yeni nesil bilgisayarlar üreteceklerini ve bunların hepsinin ışık merkezli olacağını belirtiyorlar. 

11 Mart 2024 Pazartesi

T10X Togg’un yeni rengi Ayder satışa sunuldu. Karadeniz doğasından ilham alınarak tasarlanan model dikkatleri üzerine çekmeyi başardı. 1 Kasım 2024’ten itibaren satışa sunulacağı belirtildi.

Togg'un sosyal medya hesabından yapılan paylaşımda, "T10X’in yeni rengi Ayder ile tanışın. Karadeniz’in eşsiz yeşili, doğanın en güzel hali." ifadeleri kullanıldı.

SATIŞ RAKAMLARI

ODMD verilerine göre, Togg, yılın 9 ayında elektrikli otomobil pazar liderliğini sürdürdü. Togg, yılın 9 aylık döneminde 17 bin 49 adetlik satış rakamına ulaştı. Togg'un elektrikli otomobil pazar payı yüzde 29 olarak kayıtlara geçti.

Togg'un ardından satışlarda 7 bin 27 adetle Tesla ve 5 bin 651 adetle de BMW olarak sıralandı. KG Mobility (Ssangyong) 3 bin 557 adetle dördüncü ve 3 bin 475 adetle Mercedes-Benz beşinci olarak sıralandı.

MODELLER

Model bazlı ele alındığında ise söz konusu dönemde satış sıralaması, Togg T10X, Tesla Model Y, KG Mobility Torres, BMW X1 ve Mercedes EQB şeklinde gerçekleşti.

EYLÜL RAKAMLAR

Diğer yandan eylül ayına bakıldığında, 9 bin 548 adetlik tam elektrikli otomobil pazarında Tesla 2 bin 475 satışla birinci, Togg 2 bin 200 satışla ikinci ve Mini 551 satışla üçüncü oldu. BMW, 513 satışla dördüncü sırada yer alırken, Mercedes-Benz, 463 satışla beşinci sırada konumlandı.

01 Kasım 2024 Cuma

Uzaktan iletişim araçlarıyla satılan ürün ilanlarında gerekli Türkçe uyarı ve güvenlik bilgi ile işaretlerine yer verilmesi gerekecek.

Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan "Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlandı.

Yönetmelikle, uzaktan iletişim araçları yoluyla piyasaya arz edilen veya bulundurulan ürünlerle ilgili arz koşullarına, satış ilanlarına, bu ürünleri piyasaya sunan ya da piyasada bulunduran iktisadi işletmecilerle çeşitli hizmet sağlayıcıların yükümlülüklerine, yetkili kuruluşların görev, yetki ve sorumluluklarına ve bu kapsamda yürütülecek piyasa gözetimi ve denetimine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Bakanlıktan konuya ilişkin yapılan açıklamada, fiziki kanalların yanı sıra başta internet kanalı olmak üzere uzaktan iletişim araçları kullanılarak yapılan satışların günlük hayattaki yeri ve ağırlığının artmaya devam ettiği belirtildi.

Vatandaşlara güvenli ürün ulaştırılması amacıyla bu alanda satılan ürünlerin denetiminin önemine işaret edilen açıklamada, ürünlerin satış ilanlarında, gerekli Türkçe uyarı ve güvenlik bilgi ile işaretlerine yer verilmesinin zorunlu hale getirildiği kaydedildi. Açıklamada, böylece vatandaşların internetten alışveriş yaparken fiziki bir mağazada olduğu gibi ürünü inceleyebilecekleri ve ürünün gerekli işaretleri taşıdığını görebilecekleri bildirildi.

UYGUNSUZ ÜRÜNLERİN SATIŞ İLANLARI 24 SAAT İÇERİSİNDE KALDIRILACAK

Herhangi bir internet sitesinde, uygunsuz ürün satışının tespit edilmesi durumunda, 24 saat içerisinde satış ilanının kaldırılacağı vurgulanan açıklamada, şu ifadeler kullanıldı: "Bu süre zarfında talep yerine getirilmezse ilgili ilana erişim engellenecektir. Öte yandan başkalarına ait iktisadi ve ticari faaliyetlerin yapılmasına imkan sağlayan platformlar, 'ürün güvenliği temas noktası' belirleyecek. Vatandaşlarımız, bu temas noktalarından ürünlerin güvenliği ve uygunluğu ile ilgili şikayet ve bildirim yapabilecek. Uygunsuzluk tespiti durumunda hızlıca aksiyon alınabilmesi için bazı ürünlerin piyasaya arzında Türkiye'de yerleşik bir iktisadi işletmeci bulunması şartı aranacak. Bu şartı sağlamayanlar Türkiye'ye satış gerçekleştiremeyecek. Bu ürün grupları, Bakanlığın internet sitesinde yayımlanmaktadır."

Yönetmelik, 1 Nisan 2025'te yürürlüğe girecek.

30 Ekim 2024 Çarşamba