Rusya ile Ukrayna savaşı, Çin para birimi Yuan’a yaradı. Rusya’nın saldırısı sonrası Batılı ülkelerin Rus bankalarını SWIFT ödeme sisteminden çıkarması, Rus bankaları Çin tarafından geliştirilen CIPS’e yöneltti. Böylece Yuan’ın küresel ticaretteki payı iki katına çıktı.

NECMİ UYSAL

Ukrayna savaşının başladığı 2022 yılın şubat ayından beri Çin para birimi Yuan’ın dünya ticaretindeki payı iki katına çıktı. Bu artışa neden olan en büyük etken olarak Çin’in savaş sonrası Rusya ile ticareti en çok artan ülke olması ve ABD Doları’nın faiz artırımları sonrası maliyetinin artması gösteriliyor. 

Ukrayna ile Rusya savaşının başladığı dönemde Yuan’ın dünya ticaretindeki payı yüzde 2 iken, bu yılın şubat ayında yüzde 4.5’e yükselerek Euro’nun yüzde 6’lık payına yaklaştı. 

Dünya ekonomisindeki ağırlığını gün geçtikçe artıran ve buna paralel olarak para birimini uluslararası düzeyde kullanılır hale getirmek isteyen Çin için Ukrayna savaşı ve Batılı ülkeler tarafından Rus finansal kuruluşlarının SWIFT sistemini kullanmalarını yasaklamaları büyük fırsat oldu.

BÜYÜK DEVALÜASYON SONRASI YARA ALDI

Çin Merkez Bankası’nın Yuan’ı uluslararası para birimi yapma çabaları ağustos 2015’te gerçekleştirilen büyük devalüasyon sonrası acımasız bir sermaye kontrolünü yürürlüğe koyması ile büyük yara almıştı.

Rusya şirketleri Çin ile ticaretinde SWIFT sistemine alternatif olarak CIPS sistemini kullanarak ödemeleri Yuan ile yaparken, bu sistem üzerindeki işlem hacmi 2022 yılında yüzde 21 artış ile 14 trilyon dolara ulaştı. 

Amerikan Merkez Bankası (Fed) 2022 yılında sıfır olan politika faizini yüzde 4.5’e yükseltirken, Çin Merkez Bankası aynı dönemde iki kez faiz indirimi kararı aldı. Bu durum ABD Doları’nın kullanım maliyetini artırdı. 

Tüm bunlara rağmen Çin Merkez Bankası’nın sıkı sermaye kontrolü yapmaya devam etmesi nedeniyle kısa zamanda Yuan’ın aldığı payın hızlı artış göstermeyeceği ve aceleci de olmadıkları yorumları yapılıyor. 

SWIFT NEDİR?

SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication / Dünya Bankalararası Finansal Telekomünikasyon Topluluğu); paranın ülkeler arasında hızla transfer edilmesini sağlayan uluslararası bir finansal yapılanma sistemi.

CIPS NEDİR?

Dünya çapında bankalararası döviz transferinde ‘olmazsa olmaz’ sayılan bilgi iletişim sistemi SWIFT'e alternatif olarak Çin hükümeti, kendi para transferi sistemini kurdu. CIPS (China International Payment System) adı verilen bu yeni sistem, 2016'da faaliyete geçti.

12 Nisan 2023 Çarşamba

Çin’in, Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yatırımı 2023’te yüzde 16 artarak 1.3 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, Asya ülkelerinin Arap ülkelerinde yaptığı yatırımın yüzde 60’ına karşılık geliyor.

NECMİ UYSAL

Çin ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında artan ekonomik ilişkilere paralel olarak Çin’in BAE’deki yatırımları 2023 yılında yüzde 16 artış ile 1.3 milyar dolara yükseldi. 

TOPLAM YATIRIMIN YÜZDE 60’I

Bu rakam tüm Asya ülkelerinin Arap ülkelerinde yaptıkları toplam yatırımın yüzde 60’ına karşılık geliyor.

BAE’NİN ÇİN’DEKİ YATIRIMLARI YÜZDE 120 ARTTI

Diğer taraftan Birleşik Arap Emirlikleri’nin Çin’deki yatırımları ise geçtiğimiz yıl yüzde 120 artış gösterirken, Arap ülkelerinin Çin’de yaptıkları yatırımların yüzde 90’ına karşılı geliyor. 

PETROLE BAĞIMLILIKTAN KURTULMA ÇABASI

Birleşik Arap Emirlikleri de Suudi Arabistan’ın yaptığı gibi ekonomisini petrole bağımlılıktan kurtarıp çeşitlendirmeye çalışıyor. 

Bu kapsamda Çin ile BAE arasındaki karşılıklı ekonomik ilişkiler artış gösterme eğiliminde. 

EN BÜYÜK İHRACAT PAZARI

Nitekim BAE, Çin’in Arap ülkeleri arasındaki en büyük ikinci ticaret ortağı olurken, aynı zamanda en büyük ihracat pazarı konumunda. 

Diğer taraftan BAE, 2023 yılında doğrudan yabancı yatırım pazarında aktif proje bakımından 1.277 proje ve 23 milyar dolarlık yatırım ile dünyada üçüncü sırada bulunuyor.

Geçtiğimiz yıl körfez yatırım fonu ise Çin’de 2.3 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi.

17 Mayıs 2024 Cuma

Merkezi Fransa'nın Strazburg kentinde bulunan Avrupa Konseyi, yapay zekayla ilgili ilk uluslararası sözleşmeyi kabul etti.

Kuruluşunun 75. yılını kutlayan Avrupa Konseyine 46 üye devletin dışişleri bakanları, yıllık toplantıları kapsamında Strazburg'da bir araya geldi.

Avrupa Konseyinden yapılan açıklamaya göre, üye ülkelerin dışişleri bakanları, Konsey'in çevre, göç, insan kaçakçılığı ve gazetecilerin korunması dahil farklı alanlarda gelecekte izleyeceği yolu belirledi.

Bakanlar, yapay zekaya ilişkin ilk uluslararası sözleşmeyi kabul etti. Sözleşmenin imza faslı eylülde Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta başlayacak.

Hukuki bağlayıcılığı olan sözleşme, yapay zekaya başvurulurken uluslararası insan hakları, demokrasi ve hukuk devletine yönelik hukuki düzenlemelere uyulduğunu garanti altına almayı amaçlıyor.

Sözleşmeye üye devletlerin, yapay zeka sistemlerinin kullanımı sırasında insan hakları düzenlemeleriyle aykırı riskleri belirlemeye, ölçmeye ve önlemeye yönelik önlemler alması gerekecek.

Üye devletlerden ayrıca, yapay zeka sistemlerinin eşitlik ilkesine, ayrımcılık yasağına uymasını ve özel hayatı korumasını sağlaması isteniyor.

Bu arada, Ukrayna'nın desteklerini ifade eden bakanlar, toplantıda bu ülke için "Hasar Kaydı" mekanizmasının önemini de kaydetti.

Söz konusu mekanizma kapsamında Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında Ukrayna topraklarında oluşan hasarların tazminat taleplerine ilişkin kanıt ve bilgiler toplanıyor.

Bakanlar, Ukraynalı çocukların korunması ve "kaçırılan Ukraynalı" çocukların geri getirilmesi için atılan adımları memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.

Toplantıda, 2025'te gençlik bakanlarını bir araya getiren bir konferans düzenlenmesi kararlaştırıldı.

BAKANLAR KOMİTESİ BAŞKANLIĞINI LİTVANYA DEVRALDI

Toplantı kapsamında Liechtenstein, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Başkanlığı görevini Litvanya'ya devretti.

Litvanya Başbakanı İngrida Simonyte, ülkesinin Bakanlar Komitesi Başkanlığı dönemindeki öncelikleri hakkında bilgi verdi.

Buna göre, Litvanya'nın öncelikli görevleri arasında Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamında Ukrayna'yı desteklemek, Reykjavik Zirvesi'nde alınan kararları uygulamak, otoriterliğe karşı Konsey'in değerlerini korumak, demokrasiyi, insan haklarını ve üye devletlerde hukuk devletini savunmak yer alacak.

17 Mayıs 2024 Cuma