Türkiye, geçtiğimiz yıl 30 milyar dolarlık altın ithalatı gerçekleştirdi. İhracat ise 4.3 milyar dolar oldu. Sektör temsilcileri, yıllık ortalama 200 ton civarındaki talebin yarısının yerli üretimle karşılanabileceğini belirtiyor.

 HABER: ŞEREF KILIÇLI

ALTIN, binlerce yıldır dünyanın her yerinde para yerine geçen hem önemli bir yatırım hem de değişim aracı. ‘Milliyeti olmayan bir para birimi’ olarak da nitelendiriliyor. Altın, kuyumculuk ve mücevherat dışında aynı zamanda sanayide kullanılan kritik bir hammadde. Merkez bankaları için de önemli bir rezerv kalemi. Dünya Altın Konseyi’nin 2024 yılı birinci çeyrek raporuna göre Türkiye, altın rezervini en çok artıran ülke oldu. Dünya Altın Konseyi’nin verilerine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), altın rezervini 2024 yılı birinci çeyrekte 30.12 ton artırarak 570.30 tona çıkardı. Aynı dönemde Çin Merkez Bankası altın rezervlerini 27.06 ton, Hindistan 18.51 ton ve Singapur 6.57 ton artırdı. Dünyada merkez bankaları altın rezervlerini yükseltmeye devam ederken bazı ülkeler ise satışları artırdı. Buna göre, Özbekistan’ın altın rezervleri 13.69 ton, Tayland’ın 9.64 ton, Ürdün’ün 4.51 ton ve Almanya’nın 0.34 ton azaldı.

KÜRESEL TALEP

Uzmanlar, merkez bankalarının 2022 yılında başlayan ve artarak süren altın talebinin 2024 yılı boyunca devam etmesini bekliyor. Rapora göre, merkez bankalarının ve Asya’dan özel yatırımcıların güçlü alımları, ilk çeyrekte altın talebini 2016’dan beri en yüksek seviyesine çıkardı. Küresel altın talebi ise ilk çeyrekte 2023’ün aynı çeyreğine göre yüzde 3 artarak 1238,3 tona ulaştı. İlk çeyrekte mücevher talebi yüzde 2 düşüşle yaklaşık 479 tona indi. Yılın ocak-mart döneminde yatırım amaçlı altın (sikke ve külçe altın) alımı geçen yılın ocak-mart dönemine göre yüzde 3 artarak 312 tona ulaştı. Dünya Altın Konseyi raporuna göre, merkez bankalarının altın alımı ilk çeyrekte 2023’ün aynı dönemine göre yüzde 1 artarak 290 tona yükseldi. Bu da merkez bankalarının altın alımında şimdiye kadarki en güçlü yıl başlangıcı oldu.

TÜRKİYE’NİN İTHALATI

Öte yandan, Türkiye’nin altın ithalatı ve ihracatına bakıldığında, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Merkez Bankası verilerine göre; 2023’te parasal olmayan altın ithalatı önceki yıla göre yüzde 46.9 artarak 30 milyar 16.8 milyon dolar oldu. Söz konusu rakamın, altın ithalatının şu ana kadar ulaştığı en yüksek yıllık düzey olduğu belirlendi. Bundan önceki en yüksek yıllık ithalat tutarı 25.2 milyar dolarla 2020 yılında gerçekleşmişti. Türkiye, geçen yıl ayrıca önceki yıla göre üç katlık artışla 4 milyar 329.5 milyon dolarlık altın ihraç etti. Böylece altında yıllık net ithalat 25 milyar 687.3 milyon dolar oldu. Ayrıca altında net ithalat, önceki yıla göre yüzde 32.5 oranında arttı.

CARİ AÇIĞA ETKİSİ

Türkiye, kişi başına altın satın almada dünyada ilk sıralarda yer alıyor. Altın Madencileri Derneği’ne göre Türkiye’nin yıllık altın talebi ortalama 200 ton civarında. Buna karşılık yerli üretim 40 tonun altında. Yıllık talebin 160 tondan fazla kısmı için ithalat yoluna gidiliyor. Altın madenciliğine yatırımların son yıllarda artmasına rağmen halen altına olan talebin büyük bölümünün ithalatla karşılanması, her yıl ülkeden önemli miktarda döviz çıkışına yol açıyor. Türkiye’nin dış ödemeler dengesinde 2023 yılında verilen 45.2 milyar dolarlık cari işlemler açığının 25.7 milyar doları net altın ithalatından kaynaklandı. Buna göre bir yılda verilen cari açığın yaklaşık yüzde 57’sini net altın ithalatı oluşturdu. Altın hariç yıllık cari açığın 19.5 milyar dolar olması da dikkati çekti.

TEKNOLOJİ VE İNSAN KAYNAĞI YETERLİ

Türkiye, dünya altın rezervlerinin yaklaşık yüzde 2’sine sahip durumda. Cumhuriyet döneminde resmi olarak ilk altın üretimi 2001 yılında İzmir-Bergama’da Ovacık altın madeninde başladı. Halihazırda, 20 maden alanında altın üretiliyor. En az 10 altın yatağı da işletmeye hazırlanıyor. Başlangıçta yıllık 1.4 ton olan altın üretimi, yeni işletmeye alınan altın madenleri ile 2023 yılında 35.5 ton olarak gerçekleşmişti. Altın Madencileri Derneği’nin verilerine göre, 2001-2023 yılları arasında ülke genelinde 488 ton altın üretimi yapıldı. Altın pazar fiyatlarının artmasına müteakip, Türkiye’nin yıllık üretim potansiyelinin 50 ton olabileceği kaydediliyor. Sektör temsilcileri, Türkiye’nin altın ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayacak teknoloji ve insan kaynağına sahip olduğunu belirterek, üretimin önce yılda 50 tona, daha sonra da 100 tona çıkarılabileceğini vurguluyor.

SİVAS’TA YENİ ALTIN REZERVİ BULUNDU

Yeni altın sahası çalışmalarında en son açıklama 19 Temmuz’da Erdemir’den geldi. Erdemir, Sivas ili sınırlarında yer alan maden sahasında altın madenine rastlandığını duyurdu. Şirketten, Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: “Şirketimiz bağlı ortaklıklarından Erdemir Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Ermaden) uhdesinde bulunan ve Sivas ili sınırlarında yer alan maden sahasında altın madenine rastlanmıştır. Bu kapsamda, olası rezerv miktarının ölçümlenebilmesi amacıyla Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu (UMREK) standartlarında rezerv tespit çalışmalarının başlatılmasına ilişkin karar verilmiştir.”

MERKEZ BANKALARI BANKALARI REZERVLERİNDE İLK 20

1. ABD:          8133,46 

2. Almanya:   3352,31 

3. İtalya:         2451,81 

4. Fransa:      2436,91 

5. Rusya:       2332,74 

6. Çin:            2262,45 

7. İsviçre:       1040,00 

8. Japonya:   845,97 

9. Hindistan: 822,09 

10. Hollanda:  612,45 

11. Türkiye:   570,30 

12. Tayvan:    422,38 

13. Portekiz:   382,63 

14. Polonya:  359,89 

15. Özbekistan:357,69 

16. S.Arabistan:323,07 

17. Kazakistan: 310,62 

18. İngiltere:   310,29 

19. Lübnan:   286,83 

20. İspanya:  281,58 

29 Temmuz 2024 Pazartesi

Geçen yılı yaklaşık 197 milyar lirayla kapatan İşsizlik Sigortası Fonu, bu yılın ocak-eylül döneminde yüzde 55 artışla 307 milyar liralık büyüklüğe ulaştı.

İsteği dışında işsiz kalan sigortalıların uğradıkları gelir kaybını telafi etmeleri için 1999 yılında kurulan İşsizlik Sigortası Fonu, ilk işsizlik sigortası ödemesinin yapıldığı Mart 2002'den itibaren işsizlerin güvencesi olmaya devam ediyor.

Geçen yılı 196 milyar 950 milyon 756 bin lirayla kapatan fon, sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 sigortalı kesintileri ve yüzde 1 devlet payı geliriyle büyümesini sürdürüyor.

Bu yılın ocak-eylül döneminde 115 milyar lirası işçi-işveren primi, 38 milyar lirası devlet katkısı, 66 milyar lirası faiz geliri ve 19 milyar lirası diğer gelirden oluşan fon, 2023 yılı sonuna göre yüzde 55 büyüyerek 307 milyar liralık varlığa ulaştı.

Söz konusu dönemde fondan işsizlere toplam 31 milyar 743 milyon lira ödenirken, teşvik ve desteklere 54 milyar lira aktarıldı.

Mart 2002'den 30 Eylül 2024'e kadar işsizlik ödeneğine toplam 20 milyon 290 bin 834 kişi başvurdu. Bu sürede, ödenek almaya hak kazanan 11 milyon 4 bin 755 kişiye, toplam 94 milyar 945 milyon lirayı aşkın ödeme yapıldı.

SON 4 AYLIK PRİME ESAS KAZANÇ ÖNEMLİ

İşsizlik ödeneği hesaplamasında sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor.

Ödenek miktarı işten ayrılmadan önceki son 4 aylık kazancın yüzde 40'ı olarak hesaplanıyor ancak hesaplanan tutar asgari ücretin yüzde 80'ini aşamıyor. Bu rakamdan, binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılıyor.

Buna göre, 2024 yılında 4 ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için işsizlik ödeneği en düşük 7 bin 940 lira, en yüksek 15 bin 880 lira olarak uygulanıyor.

SİGORTALIK SÜRESİNE GÖRE ÖDEME YAPILIYOR

İşsiz kalanların, işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için belirli şartları sağlaması gerekiyor.

Kişi, kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması, hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemesi ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içerisinde İŞKUR'a şahsen veya elektronik ortamda başvurması halinde bu ödenekten yararlanabiliyor.

Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı çalışıp bu primi ödemiş sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş sigortalı işsizlere 300 gün işsizlik ödeneği veriliyor.

18 Ekim 2024 Cuma

Düzenleyici ve denetleyici kurumların 2025 yılı bütçesinden alacağı pay 68 milyar 362 milyon 485 bin lira olarak belirlendi.

2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nden derlediği bilgiye göre, düzenleyici ve denetleyici kurumlara gelecek yıl için ayrılan pay belli oldu.

Bu kapsamda söz konusu kuruluşlara toplam 68 milyar 362 milyon 485 bin lira ödenek tahsis edildi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 47 milyar 729 milyon liralık ödenekle bütçeden en yüksek payı alacak kurum oldu.

Gelecek yıl bütçesinden Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna (BDDK) 7 milyar 263 milyon 100 bin lira, Sermaye Piyasası Kuruluna (SPK) 2 milyar 500 milyon lira, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (EPDK) 2 milyar 243 milyon 803 bin lira, Nükleer Düzenleme Kurumuna 1 milyar 965 milyon 515 bin lira, Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK) 1 milyar 919 milyon 952 bin lira, Kamu İhale Kurumuna (KİK) 1 milyar 800 milyon lira, Rekabet Kurumuna 1 milyar 278 milyon 253 bin lira, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumuna 625 milyon lira, Kişisel Verileri Koruma Kurumuna 536 milyon 250 bin lira, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna 501 milyon 612 bin lira kaynak sağlanacak.

2025 yılı için düzenleyici ve denetleyici kurumlara bütçeden ayrılan paylar şöyle:

KURUMLAR       TOPLAM (TL)

RTÜK     1.919.952.000

BTK        47.729.000.000

SPK        2.500.000.000

BDDK    7.263.100.000

EPDK     2.243.803.000

KİK         1.800.000.000

Rekabet Kurumu             1.278.253.000

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu      501.612.000

Kişisel Verileri Koruma Kurumu 536.250.000

Nükleer Düzenleme Kurumu      1.965.515.000

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu 625.000.000

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Toplamı      68.362.485.000

18 Ekim 2024 Cuma