ABD'de enflasyonun yavaşladığına ve büyümenin sürdüğüne işaret eden veriler, ülke ekonomisi için "yumuşak iniş" senaryosunu destekliyor.

ABD Merkez Bankasının (Fed), enflasyonla mücadeleyi "yumuşak iniş" ile mi yoksa "sert iniş" ile mi sonlandıracağı merak konusu olmaya devam ediyor.

Ülkede son dönemde açıklanan veriler ile bilançolar ise enflasyonun yavaşladığı ve ekonomik büyümenin gücünü koruduğu "yumuşak iniş" senaryosuna işaret ediyor.

Ancak jeopolitik gerilimler ve ABD'de yaklaşan başkanlık seçimlerinin oluşturduğu belirsizlik, "yumuşak iniş" senaryosunu bozma riski taşıyor.

EKONOMİDE "YUMUŞAK İNİŞ" NE DEMEK?

Yumuşak iniş denince akla ilk olarak bir uçağın, yere bir hasara neden olmadan kontrollü ve kademeli şekilde inmesi geliyor. Bu ifade aynı zamanda bir ekonominin para politikası sıkılaştırması ve bunun olası ekonomik etkisiyle ilgili de kullanılıyor.

Yumuşak inişin resmi bir tanımı bulunmuyor. Ekonomide "yumuşak iniş", aşırı ısınmış bir ekonominin, enflasyonu kontrol altında tutmak amacıyla para politikası araçları kullanılarak resesyona neden olmayacak seviyede soğutulmasını ifade ediyor.

Bir merkez bankası, enflasyonu düşürmek için faiz oranlarını artırdığında işsizliğin büyük ölçüde artmasına ve Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) büyümesinin negatife dönmesine yol açmazsa "yumuşak iniş" sağlanmış oluyor.

Faiz oranları artırılır, enflasyon düşürülür ancak bu bir resesyon ve yüksek işsizliğe neden olursa ekonomi "sert iniş" yapmış oluyor.

ABD EKONOMİSİNDE "SERT VE YUMUŞAK İNİŞ" ÖRNEKLERİ

ABD'de 1980'lerin başında para politikasının sıkılaştırılması ve buna bağlı olarak yaşanan ekonomik daralma ve yüksek işsizlik "sert iniş" örneği olarak kayıtlarda yer alıyor.

Ülkede 1979'da Fed Başkanı olan Paul Volcker, o dönemde yıllık yüzde 11 oranında seyreden enflasyonu düşürmek amacıyla Temmuz 1980'den Ocak 1981'e kadarki süreçte faiz oranını yüzde 19'un üzerine çıkarmıştı. Bu durum Temmuz 1981'den Kasım 1982'ye kadar 16 aylık derin bir resesyona yol açmış ve işsizlik oranı yüzde 10,8'e ulaşmıştı. Bu nedenle ülke ekonomisinde "sert iniş" yaşanmıştı. Volcker, 1983'ün ortalarında ise enflasyonu yüzde 3 civarına indirmişti.

ABD'de 1990'ların ortalarında para politikasının sıkılaştırılma dönemi ise güçlü bir iş gücü piyasası ve resesyon yaşanmamasıyla ekonomide "yumuşak iniş" ile ilişkilendiriliyor.

Söz konusu "yumuşak iniş" döneminin Fed Başkanı Alan Greenspan'in yönetiminde gerçekleştirilen parasal sıkılaştırma sonucu yaşandığı belirtiliyor.

Ülkede Şubat 1994'te işsizlik oranı hızla düşerek yüzde 7,8'den yüzde 6,6'ya inerken, enflasyon yüzde 2,8 ve faiz oranı yüzde 3 civarında bulunuyordu. Ekonomi büyürken ve işsizlik oranı düşerken enflasyonun yükselme ihtimalinden endişe duyan Fed, faiz oranlarını önleyici olarak artırmaya karar vermişti. Faiz oranlarını 1994'te artırarak yüzde 3'ten yüzde 6'ya çıkaran banka, 1995 yılında ise faiz indirimine gitmişti. Greenspan anılarını kaleme aldığı "Türbülans Çağı" kitabında ise "1995'teki yumuşak iniş, görev sürem boyunca Fed'in en gurur verici başarılarından biri oldu." ifadelerini kullanmıştı.

BİR NUMARALI GÖSTERGE İŞSİZLİK ORANI

Ekonomistler, Fed'in faiz artırımlarından sonra yumuşak bir iniş gerçekleştirme olasılığını değerlendirmelerine yardımcı olması için iş gücü piyasasının gücüne bakıyor.

Fed'in enflasyonu düşürürken resesyondan kaçınıp kaçınamayacağı değerlendirilirken bakılması gereken bir numaralı göstergenin işsizlik oranı olduğu belirtiliyor.

İş gücüne katılım oranı, açık iş sayısı, ortalama çalışma saati gibi veriler de yumuşak iniş olasılığı değerlendirilirken iş gücü piyasası konusunda bakılan veriler arasında yer alıyor.

Ekonominin resesyonda olup olmadığını gösteren reel GSYH büyümesi de bakılması gereken diğer bir gösterge olarak öne çıkıyor.

ABD'DE İŞSİZLİK ORANI TARİHSEL ORTALAMANIN ALTINDA KALMAYA DEVAM EDİYOR

ABD'de Kovid-19 salgını sırasında kapanmalar ve işten çıkarmaların etkisiyle işsizlik oranı, Nisan 2020'de yüzde 14,8 ile Büyük Buhran'dan sonraki en yüksek seviyesini gördü.

Ekonominin yeniden normale dönmesi ve toparlanma çabalarının katkısıyla işsizlik oranı kademeli olarak azalırken, Mayıs 2021 itibarıyla yüzde 6'nın altında gerçekleşti sonraki aylarda da iyileşmeye devam etti.

Fed'in aşırı ısınan ekonomiyi soğutmak amacıyla Mart 2022'de başladığı sıkılaştırma adımlarına rağmen bir süre gücünü korumaya devam eden iş gücü piyasası, 23 yılın en yüksek seviyesine ulaşan faiz oranları karşısında soğumaya başladı.

Ülkede bu yıl mart ayından sonra kademeli olarak artan işsizlik oranı Temmuz 2024'te yüzde 4,3 ile yaklaşık 3 yılın en yüksek seviyesini gördü.

İşsizlik oranının son birkaç yılın en yüksek seviyesine çıkmasına karşın, tarihsel ortalamaların altında kalması dikkati çekti.

Beklentilerin altında kalan istihdam artışı da resesyon korkularını tetiklerken, Fed eylül ayında 50 baz puanlık faiz indirimine giderek politika gevşetmesine başladı.

ABD'de en son açıklanan verilere göre ise işsizlik oranı eylülde yüzde 4,1'e geriledi.

⁠EKONOMİK BÜYÜME İVME KAYBINA RAĞMEN SÜRÜYOR

Küresel ekonomik krizde yaşanan daralmanın ardından yalnızca Kovid-19 salgınının başladığı 2020 yılında küçülen ABD ekonomisi, Fed'in sıkılaştırma adımları sonrasında ivme kaybetti.

Ülke ekonomisi 2020'de yüzde 2,2 küçülürken, ekonominin yeniden açılmasıyla 2021'de yüzde 6,1 büyüme kaydetti.

ABD'de 2022'de baz etkisi ve Fed'in faiz artırımlarıyla ekonomik büyüme yavaşlayarak yüzde 2,5'e geriledi.

Geçen yıl için yüzde 2,9 olarak hesaplanan ekonomik büyüme bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 1,6 oldu. Ülke ekonomisi 2024'ün ikinci çeyreğinde de yüzde 3 büyüdü.

ENFLASYON YAVAŞLAMAYA DEVAM EDİYOR

Eylül ayında politika faizinde 4 yıl aradan sonra ilk kez indirime giden Fed'in enflasyonla mücadelesi ise sürüyor.

Kovid-19 salgını sırasındaki kısıtlamaların hafifletilmesi, tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklar ile önemli mali ve parasal teşviklerin ardından ülkede enflasyon 2021'de yükselişe geçti.

Ülkede enflasyon, Haziran 2022'de yıllık bazda yüzde 9 ile 1981'den itibaren en yüksek seviyeyi gördü.

Fed'in Mart 2022'den eylül ayına kadar olan süreçte izlediği sıkı para politikasıyla enflasyon da yavaşladı.

ABD'de enflasyon son olarak eylül ayında yıllık bazda yüzde 2,4 olarak kaydedildi.

BİLANÇOLAR DA "YUMUŞAK İNİŞ" BEKLENTİLERİNİ DESTEKLEDİ

ABD'de ekim ayının ikinci haftası büyük bankaların finansal sonuçlarını açıklamasıyla başlayan bilanço sezonu da piyasalarda "yumuşak iniş" iyimserliğini artırdı.

ABD'nin büyük bankalarından Goldman Sachs ile Morgan Stanley'nin net karı bu yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla artarken, JPMorgan Chase, Wells Fargo, Bank of America ve Citigroup'un net karları aynı dönemde gerilese de beklentilerin üzerinde gerçekleşti.

Bankaların beklenenden iyi gelen finansal sonuçlarının yanı sıra yöneticilerinin açıklamaları da piyasalardaki iyimser havayı destekledi.

JPMorgan Chase yöneticileri bankanın bilançosunun açıklanmasının ardından ABD ekonomisinin hem tüketiciler hem de büyük şirketler için güçlü kalmaya devam ettiğini ve sonuçların "yumuşak iniş" ile uyumlu olduğunu aktardı.

Goldman yöneticileri de faiz indirim döngüsünün başlamasının ekonomik faaliyetlerin artmasını sağlayacağını ve yumuşak iniş için iyimserliği artırdığını belirtti.

Ancak bazı analistler ise Orta Doğu'daki çatışmalar ve kasım ayında yapılacak ABD başkanlık seçimlerinin olası sonuçları gibi bu iyimserliği bozabilecek belirsizlikler olduğunu kaydetti.

22 Ekim 2024 Salı

Uluslararası Para Fonu (IMF), Almanya'nın bu yıl için büyüme beklentisini yüzde 0,2'den yüzde 0'a düşürdü.

Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'nun ekim sayısını, "Politika Değişikliği, Artan Tehditler" başlığıyla yayımladı.

Fonun, küresel ekonomiye ilişkin büyüme beklentisi 2024 yılı için yüzde 3,2 olarak korunurken gelecek yıl için yüzde 3,3'ten yüzde 3,2'ye düşürüldü. Raporda, Hindistan, Çin ve ABD’nin küresel ekonominin büyümesinde itici güçleri olmaya devam ettiği belirtildi.

Avrupa'nın en büyük ekonomisi Almanya'nın büyüme tahminin bu yıl için yüzde 0,2'den yüzde 0'a düşüren IMF, gelecek yıl için yüzde 1,3'ten yüzde 0,8'e indirdi.

IMF raporunda, Alman sanayisinde uzun süredir devam eden zayıflığa, ve emlak piyasasındaki sorunlara işaret edilerek, diğer tüm büyük sanayi ülkelerinin şu anda Almanya'dan daha iyi durumda olduğu belirtildi.

Bu da Almanya'nın yeniden "Avrupa'nın hasta adamı" olup olmayacağı tartışmasına yeniden kapı araladı.

Öte yandan, IMF’nin Avro Bölgesi ekonomisine ilişkin büyüme tahmininin ise Alman ekonomisinde büyüme sorunu nedeniyle bu yıl için yüzde 0,9'dan yüzde 0,8'e çekildiği ve 2025 yılı için yüzde 1,5'ten yüzde 1,2'ye düşürüldüğü kaydedildi.

ALMAN EKONOMİSİ YENİDEN RESESYONA GİRME RİSKİYLE KARŞI KARŞIYA

Öte yandan Alman ekonomisi, artan faiz oranları, konjonktürel rüzgarlar ve yapısal değişiklikler gibi nedenlerle büyümede zorluk yaşıyor. Ekonomi, yılın ikinci çeyreğinde azalan yatırımlar nedeniyle yüzde 0,1 küçüldü.

Almanya Merkez Bankası 3. çeyrekte daha düşük büyüme beklerken, Ekonomi Araştırma Enstitüsü (Ifo) de 3. çeyrekte GSYH'de daha fazla düşüşün mümkün olduğunu değerlendiriyor.

Alman ekonomisi, 3. çeyrekte küçülme olması halinde teknik resesyona girmiş olacak. Teknik resesyon, "üst üste 2 çeyrek GSYH'de küçülme yaşanması" olarak ifade ediliyor.

Almanya, 10 yıllık ekonomik büyümenin ardından salgının ilk yılı olan 2020'de, 2009'dan beri ilk kez resesyon yaşamıştı.

Ifo, 5 Eylül'de, ülkenin 2024 ve gelecek yıla ilişkin büyüme tahminini, zayıf yatırım ve sipariş durumu nedeniyle yüzde 0,4'ten sıfıra düşürmüştü.

Alman ekonomisi geçen yıl da alışılmışın dışında yüksek düzeydeki enflasyonun satın alma gücünü etkilemesi, yüksek enerji fiyatları, düşen yatırımlar, zayıf dış talep ve faiz oranlarının yüksekliği gibi nedenlerle bir önceki yıla göre yüzde 0,3 daralmıştı.

Ülke böylece, G7 ülkeleri içinde küçülen tek ülke olmuştu. Almanya, bu yıl da küçülürse, 2023'te olduğu gibi G7 ekonomileri arasında daralan tek ülke olacak.

22 Ekim 2024 Salı

Son dakika haberi: ABD'den sürpriz Rusya adımı geldi. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, gelecek hafta Rusya'yı hedef alan 'Güçlü yaptırımlar' açıklayacaklarını duyurdu. Yellen'ın mesajının BRICS Zirvesi döneminde gelmesi dikkat çekti.

Son dakika haberleri: ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankasının yıllık toplantıları kapsamında düzenlediği basın toplantısında değerlendirmelerde bulundu. Yellen'den gelen sürpriz Rusya açıklamasında 'Güçlü yaptırımlar' mesajı dikkat çekti.

RUSYA'YA KARŞI 'GÜÇLÜ YAPTIRIMLAR' PAKETİ GELİYOR

Rusya'nın yaptırımlardan kaçınmasına yönelik önlemler almaya devam ettiklerini belirten Yellen, gelecek hafta içinde Rusya'ya askeri açıdan kritik girdiler sağlayan üçüncü ülkelerdeki aracılar da dahil olmak üzere Rusya'yı hedef alan "güçlü yeni yaptırımlar" açıklayacaklarını söyledi. Yellen bu açıklamasının BRICS Zirvesi döneminde gelmesi dikkat çekti.

Yellen, ABD'nin Orta Doğu'daki çatışmalara yanıt olarak da elindeki tüm araçları kullandığını aktararak, bu ayın başlarında İran'ın İsrail'e yönelik saldırısına cevaben İran üzerindeki baskıyı artırmak için ilave adımlar attıklarını ve yaptırımları İran'ın enerji sektöründen elde ettiği gelirleri hedef alacak şekilde genişlettiklerini anımsattı.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, bölgedeki istikrarı artırma çabalarına odaklandıklarını ifade etti. Gazze’ye yardım akışının sağlanması için çalışmalar yürüttüklerini belirten Yellen, aşırılık yanlısı İsrailli yerleşimcilere yönelik yaptırımlar uyguladıklarını ve Filistinli bankalar için hayati öneme sahip bankacılık ilişkilerinin sürdürülmesi adına İsrail'e baskı yaptıklarını açıkladı.

Yellen ayrıca, İsrail kabinesinin Batı Şeria'daki ekonomik istikrarı desteklemek amacıyla, bölgedeki bankaların muhabir bankacılık ilişkilerini korumak için ay sonuna kadar muafiyetleri uzatmasını beklediklerini sözlerine ekledi.

22 Ekim 2024 Salı