Emtia piyasasında işlem gören 18 ürünün fiyat hareketlerine göre, 2021'de 13 ürün yatırımcısına kazandırırken, 5'i kaybettirdi.
Geçen yıl ABD'deki ekonomik destek paketine ilişkin gelişmeler, emtia üretim tahminlerindeki düşüşler ve ekonomilerin toparlanmasıyla birlikte küresel talepte görülen artış emtia fiyatlarını genel olarak olumlu etkiledi.
Altyapı ve yeşil enerjiye yönelik yatırımların artacağına yönelik beklentiler de emtia fiyatlarındaki artışı destekleyen diğer önemli bir unsur oldu.
Analistler, ekonomilerde kısıtlamaların kalkmasıyla birlikte özellikle Çin'in talebinin artmasının da emtia fiyatlarını olumlu etkilediğini belirtti. Bunun yanında emtia ihracatında görülen artışla birlikte arz tarafında görülen endişeler de fiyatları yukarı yönlü etkiledi.
Emtia piyasasında geçen yıl yatırımcısına en fazla kazandıran ürün yüzde 76,3 ile kahve oldu. Kahveyi, yüzde 50,8 ile Brent petrol, yüzde 46,4 ile pamuk, yüzde 41,9 ile alüminyum, yüzde 40,8 ile doğalgaz izledi. Geçen yıl çinko yüzde 31,9 getiri sağlarken, bakır yüzde 26, nikel yüzde 25,5, mısır yüzde 22,6, şeker yüzde 21,2, buğday yüzde 20,3, kurşun yüzde 18,4 değer kazandı. Emtia yatırımcısı geçen yıl en az kazancı yüzde 2,2 ile soya fasulyesinden sağladı.
KAHVE FİYATI ARTAN TALEP VE ARZA YÖNELİK ENDİŞELERLE YÜKSELDİ
Ekonomilerdeki kısıtlamaların kaldırılacağı beklentisi ile artan talep beklentileri geçen sene kahve fiyatlarını olumlu etkiledi. Kahve zincirleri ve turizm sektörünün açılmasının kahve talebine olumlu yansıdı.
Dünyanın en büyük kahve üreticisi olan Brezilya'daki kuraklık endişeleri de kahve fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi. Ülkede düşük yağışlar arz sıkıntılarına ve kahve ihracatında gecikmelere neden oldu.
Brent petrolün yükselmesinde de geçen sene dondurucu soğukların ham petrol arzını sekteye uğratması önemli faktörlerden bir tanesi oldu. Yemen'de İran destekli Husilerin dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan'ın petrol limanı ve tesislerine düzenlediği saldırılardan sonra meydana gelen arz kaynaklı endişeler, ABD'nin en büyük petrol boru hatlarından birinin siber saldırıya uğraması, ABD'nin ticari ham petrol stoklarındaki düşüşler, aşılama programlarının hız kazanması sonrasında seyahat kısıtlamalarının kalkması ve yaz döneminde seyahatlerin artışa geçmesi dolayısıyla petrol talebinde oluşan iyimser görünüm fiyatların yükselişinde rol oynayan diğer önemli sebepler arasında yer aldı.
Pamuk, şeker, mısır ve buğday gibi tarım emtiaları da talebin artmasına karşın üretim tahminlerindeki azalış, ihracatın artması, arza yönelik endişeler ve olumsuz hava koşularının üretimi etkilemesiyle geçen sene yükseliş kaydetti.
Çin'de talebin artmasıyla alüminyum ve bakır başta olmak üzere metaller de yatırımcısının yüzünü güldürdü. Analistler, bakırın özellikle küresel ekonomik toparlanmanın referans emtiası olarak kabul edildiğini vurgulayarak, ekonomilerin toparlanması sonrasında üretimin canlanmasıyla artan talebin bakır fiyatlarının yükselmesini sağladığını söyledi.
Alüminyum fiyatlarında da özellikle Gine'deki askeri darbenin arzda yarattığı endişeler ve talep artış gibi nedenlerle sert yükselişler görülmüştü.
Doğalgaz fiyatları da özellikle Rusya'yla Avrupa ülkeleri arasında teslimata ve arza yönelik yaşanan sıkıntılarla artış kaydetti.
EN FAZLA PALADYUM DEĞER KAYBETTİ
Emtia piyasasında geçen sene en fazla yüzde 22,3 ile paladyum değer kaybetti. Paladyumu yüzde 11,9 ile gümüş, yüzde 9,9 ile platin, yüzde 3,8 ile altın, yüzde 3,2 ile kakao izledi.
Küresel otomotiv üretiminde görülen çip kriziyle birlikte talebin azalması özellikle paladyum ve platin fiyatlarını olumsuz etkiledi.
Analistler, gelişmiş ülke merkez bankalarının şahinleşen para politikaları, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanlığına Jerome Powell'ın tekrar aday gösterilmesi sonrası azalan belirsizlikler ile yatırımcıların güvenli limanlardan ayrılma eğilimi gibi faktörlerin altının geçen sene değer kaybetmesinde önemli rol oynadığını aktardı.
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, yaptığı değerlendirmede 2021 yılına salgın krizi ve ABD Merkez Bankası (Fed) kararlarının damga vurduğunu belirtti. Yıla başlarken sınırların kapanması ve yeni varyant endişeleri etkili olurken, yılın sonuna doğru ise Fed kararlarının öne çıktığını ifade eden Ergezen, "Tabii ki tek etkili olan konular bunlar değildi ama en etkilileri oldu. Bunun haricinde her emtianın kendine has değişkenleri mevcuttu." dedi.
Ergezen, salgın krizi nedeniyle merkez bankaları tarafından sağlanan likiditenin bütün ekonomik dengeleri belirlemeye devam ettiğini aktardı.
Likiditenin artmış olmasının salgın nedeniyle tedarik zinciri sıkıntıları ile birleşince, emtia tarafında hızlı değerlemelerin gerçekleştiğini dile getiren Ergezen, bazı ürünlerde yaşanan hızlı fiyat artışlarının kriz niteliğinde endişelere sebep olduğunu vurguladı.
Ergezen, burada özellikle enerji fiyatlarındaki artışın yılın ikinci yarısında birçok dengeyi değiştiren olaylardan biri olduğunu kaydetti.
Yüksek likiditenin büyümeyi desteklediğini söyleyen Ergezen, "Yüksek büyüme ise enflasyonda artışa yol açıyor. Dolar endeksi zayıf kalıyor, emtia fiyatları artıyor. Bu etkiye, bir de salgın nedeniyle oluşan tedarik zinciri sıkıntılarını eklediğimizde, emtia fiyatlarındaki artışın boyutu da artıyor. Yılın ikinci yarısında ise ABD Merkez Bankası’nın varlık alımlarını azaltacağı endişeleri ve faiz artırımlarının başlayacağı beklentisi etkili olmaya başladı. Bunun sonucunda ise dolar endeksinde değerlenme görmeye başladık. Dolar endeksindeki değerlenme emtialar üzerinde satış baskılarının artmasına yol açtı. 2021 yılını böyle özetlemek mümkün." diye konuştu.
"ENDÜSTRİYEL METALLERDE YUKARI YÖNLÜ BEKLENMEDİK FİYAT HAREKETLERİ GÖRÜLDÜ"
Ergezen, özellikle endüstriyel metallerde yüksek likidite-yüksek büyüme denklemi nedeniyle yukarı yönlü beklenmedik fiyat hareketleri görüldüğünü belirtti. Artan büyümenin artan talebi beraberinde getirdiğini ifade eden Ergezen, artan talebin ise salgın sürecinde oluşan tedarik zinciri sıkıntıları nedeniyle tam anlamıyla karşılanamadığını bildirdi.
Bunun da talebi yüksek olan emtiada yukarı yönlü beklenmedik fiyat hareketleri görülmesine yol açtığını aktaran Ergezen, bu süreç içerisinde navlun fiyatları hızla artarken, konteyner maliyetlerinin de aynı şekilde yükseldiğini dile getirdi.
Ergezen, bunun sonucunda ise küresel bir tedarik zinciri sıkıntısı kaynaklı, emtia fiyatlamaları görüldüğünü vurguladı.
Bakır, demir cevheri, alüminyum gibi emtiada bunun örneğinin yaşandığını söyleyen Ergezen, yılın ikinci yarısında kısıtlamaların bir miktar azalmasıyla birlikte bu ürünlerde kar satışları ve aşağı yönlü fiyatlamalarda oluştuğunu kaydetti.
Ergezen, tarım emtiasında da yukarı yönlü fiyatlamaların görüldüğünü belirterek, yüksek likidite ve yüksek büyümenin tarım emtiasına da talep olarak yansıdığını ifade etti.
Bunun yanı sıra salgın nedeniyle bazı emtia gruplarında talepte düşüşün hiç görülmediğini, bazı emtiada ise çok etkili olduğunu bildiren Ergezen, "Ama genel olarak tarım emtiaları için pozitif bir yıl oldu. Yılın sonuna doğru ise bir tarafta enerji fiyatlarındaki artış, diğer tarafta gübre fiyatlarındaki artış, tarım emtialarında fiyatlamaların yükselmesine yol açtı. Bunun yani sıra mısır ve şeker gibi petrol fiyatları ile korelasyonu yüksek olan emtialarda da yukarı yönlü seyir izledik. Ekonomik gelişmelere duyarlı, pamuk ve kahve gibi emtialarda ise özellikle salgın etkisinin azalıyor olduğu beklentisi yükselişlere sebep olmuştu. Yeni varyantlar çıksa bile ekonomik aktivitelerin durmuyor olması, bu emtia grubunda geri çekilmeler olsa bile fiyatlamaların güçlü kalmasına yol açtı." diye konuştu.
Enerji tarafında da 2021 yılında çok güçlü fiyatlamalar görüldüğünü belirten Ergezen, şunları kaydetti:
"Bunun en büyük nedeni salgın etkilerinin azalmasıyla birlikte talep tarafında görülen canlanma idi. Bu canlanma Brent petrol fiyatının 80 dolar seviyesinin üzerine çıkmasına yol açtı. Doğal gaz fiyatı ise bir taraftan talepte meydana gelen canlanma, diğer taraftan özellikle Rusya kaynaklı arz endişeleri nedeniyle hızlı yükseliş gösterdi. Bunun küresel anlamda birçok olumsuz etkisi oldu. Doğal gaz fiyatlarındaki artış nedeniyle birçok şirket faaliyetlerine ara vermek zorunda kaldı veya fiyatlarını yükseltti. Bunun sonucunda enflasyon endişelerinin artmasına yol açtı. Diğer taraftan ise yüksek doğal gaz maliyetleri nedeniyle birçok şirket, alternatif olarak petrol kullanımına yöneldi. Fakat net olarak gerçekleşen bir şey varsa, o da enerji fiyatlarındaki artışın birçok emtiada maliyet artışına yol açtığını gördük ve enflasyonu olumsuz etkilediğine şahit olduk."
2022 YILINDA İSE EMTİA PİYASASINI ZOR BİR YIL BEKLİYOR
Ergezen, 2022 yılında ise emtia piyasasını zor bir yıl beklediğini aktardı. Bir tarafta üretim maliyetlerindeki artış ve enflasyon, diğer tarafta ise faiz artırımı ile artacak fiyat baskısının yer aldığını dile getiren Ergezen, 2022 yılını anlamak için öncelikle temel dinamiklere bakmak gerektiğini söyledi.
Ergezen, "Merkez bankaları faiz artırıyor. Bu durumda ekonomik büyümenin olumsuz etkilenmesi beklenir. Aynı zamanda dolar endeksi değer kazanır. Büyümenin azalması, talebin azalmasına yol açacak. Dolar endeksinin artması ise fiyatı dolar bazlı belirlenen emtialarda, maliyet düşüşüne ve dolayısıyla fiyat baskısına yol açması beklenir. Bu durumda merkez bankalarındaki faiz artışına paralel, emtiaların genelinde de satış baskısının arttığını görmemiz oldukça olası görünüyor." değerlendirmesinde bulundu.
05 Ocak 2022 Çarşamba
Apple, merakla beklenen Apple Intelligence yapay zeka özellikleriyle inşa edilen iOS 18’i herkesin kullanımına sundu. iOS 18 zaten bir süredir herkese açık beta sürümünde isteyenler tarafından kullanılabiliyordu, ancak şimdi ise Apple, kararlı iOS 18 güncellemesini yayınladı.
İOS 18 HANGİ YENİLİKLERİ SUNUYOR?
Apple, teknoloji dünyasında merakla beklenen iOS 18 güncellemesini resmi olarak duyurdu. iPhone 16 serisi ile tanıtılan bu yeni güncelleme, kullanıcılara geniş özelleştirme seçenekleri ve çeşitli performans iyileştirmeleri sunuyor. Peki, iOS 18 nasıl kurulur ve hangi iPhone modellerini destekliyor? İşte detaylar:
Ana Ekran Özelleştirmesi
iOS 18 ile ana ekranın görünümü kullanıcılar tarafından daha fazla kontrol edilebilecek. Koyu ve Renkli seçenekleri sayesinde uygulama simgelerinin renkleri değiştirilebilecek. Ayrıca, uygulama simgelerini metin etiketleri olmadan kullanarak, ekranın daha geniş ve sade bir görünüme kavuşması sağlanabilecek.
Yeniden Tasarlanan Denetim Merkezi
Apple, iOS 18’de Denetim Merkezi’ni tamamen yeniledi. Artık kullanıcılar, denetimleri özelleştirebilir ve birden fazla sayfaya yayarak yeniden düzenleyebilir. Kontrol boyutları da isteğe göre ayarlanabilecek. Bu sayede, Denetim Merkezi daha kullanışlı hale gelecek ve kişisel tercihlere göre düzenlenebilecek.
iMessage Yenilikleri
iOS 18 ile iMessage, yeni özelliklerle daha da zenginleşiyor. Kullanıcılar artık herhangi bir emojiyi Tapback tepkisi olarak kullanabilecek. Ayrıca, Salla ve Patlat gibi yeni metin efektleri sayesinde mesajlar daha eğlenceli hale gelecek. Metinler kalın veya italik olarak biçimlendirilebilecek. Bunun yanında, Android cihazlarla gelişmiş mesajlaşma desteği sağlayan RCS desteği de eklendi. Ancak, bu özelliğin kullanılabilmesi için operatörün de bu hizmeti desteklemesi gerekiyor.
Yenilenen Fotoğraflar Uygulaması
Apple, iOS 18 ile Fotoğraflar uygulamasında büyük bir değişikliğe gitti. Clean Up adlı yapay zeka destekli yeni özellik sayesinde, fotoğraflardan istenmeyen nesneleri kolayca kaldırmak mümkün. Ayrıca, uygulamanın kullanıcı arayüzü de yeniden tasarlandı. Karşılama ekranı daha sade ve kullanışlı hale getirildi.
Tüm Uygulamaları Kilitleme ve Gizleme
Güvenliğe büyük önem veren iOS 18, kullanıcılara tüm uygulamaları Face ID, Touch ID veya şifre ile kilitleme imkânı sunuyor. Bu özellik sayesinde, kişisel verilerinizi korumak için uygulamalarınızı daha güvenli hale getirebilirsiniz. Ayrıca, uygulamaları gizleyerek kilitli klasörlerde saklayabileceksiniz.
Parolalar Uygulaması
iOS 18, Parolalar adlı yeni bir uygulamayı kullanıma sunuyor. Daha önce iCloud Keychain aracılığıyla erişilebilen bu özellik, şimdi bağımsız bir uygulama olarak karşımıza çıkıyor. Parolalar uygulaması, şifrelerinizi, WiFi parolalarınızı ve güvenlik anahtarlarınızı saklamanızı sağlıyor. Ayrıca, sızdırılmış veya zayıf parolalara sahip hesaplarınızı da Güvenlik altında ayrı bir bölümde görebiliyorsunuz.
Oyun Modu
Mac’te olduğu gibi şimdi de iPhone'lara geliyor. Bu mod, oyun oynarken arka plan etkinliklerini en aza indirerek daha iyi kare hızları sağlıyor. Ayrıca, AirPods’lardaki ses gecikmesi azalacak ve kablosuz oyun kontrol cihazlarıyla daha iyi bir oyun deneyimi sunulacak.
Dikkat Dağıtıcı Öğeleri Gizleme
(Safari) iOS 18 ile birlikte Safari tarayıcısına entegre edilen yeni bir özellik, "Dikkat Dağıtıcı Öğeleri Gizle" seçeneği ile karşımıza çıkıyor. Bu özellik sayesinde haber bülteni kayıt formları ve çerez izinleri gibi bazı dikkat dağıtıcı öğeleri gizleyerek daha temiz bir tarayıcı deneyimi elde edebilirsiniz. Ancak Apple, bu özelliğin bir reklam engelleyici olmadığını belirtiyor. Eğer gizlenen bir reklam yenilenirse tekrar görünür hale gelebilir.
iOS 18 Nasıl Kurulur?
Yeni güncellemeyi yüklemek isteyen kullanıcılar, adım adım şu yolu izleyebilir:
1. Ayarlar > Genel > Yazılım Güncelleme bölümüne gidin.
2. Güncellemenin görünmesi birkaç dakika sürebilir, sabırlı olun.
3. Güncelleme aktif olduğunda, Şimdi Yükle seçeneğine basarak talimatları takip edin.
4. Eğer farklı bir sürüm görünüyorsa, ekranın altındaki iOS 18’e Yükselt seçeneğine tıklayın.
5. Telefonunuzu USB-C kablosu ile Mac veya PC’ye bağlayın.
6. Mac kullanıyorsanız Finder’ı, PC kullanıyorsanız iTunes’u açın.
7. Algılanan cihazı seçin.
8. Mac'te Option tuşuna basılı tutarak "iPhone'u Geri Yükle" butonuna tıklayın. PC'de ise bu işlemi Shift tuşu ile yapın.
9. Açılan pencereden daha önce indirdiğiniz iOS 18 IPSW dosyasını seçin.
10. Finder veya iTunes işlemi tamamlayana kadar bekleyin. Bu süreç biraz zaman alabilir.
iOS 18 Destekleyen iPhone Modelleri
Apple, iOS 18’i geniş bir iPhone yelpazesi için kullanıma sundu. İşte iOS 18'i destekleyen modellerin tam listesi:
- iPhone 16, iPhone 16 Plus, iPhone 16 Pro, iPhone 16 Pro Max
- iPhone 15, iPhone 15 Plus, iPhone 15 Pro, iPhone 15 Pro Max
- iPhone 14, iPhone 14 Plus, iPhone 14 Pro, iPhone 14 Pro Max
- iPhone 13, iPhone 13 mini, iPhone 13 Pro, iPhone 13 Pro Max
- iPhone 12, iPhone 12 mini, iPhone 12 Pro, iPhone 12 Pro Max
- iPhone 11, iPhone 11 Pro, iPhone 11 Pro Max
- iPhone XS, iPhone XS Max, iPhone XR
- iPhone SE(2. nesil veya daha yeni modeller)
Apple kullanıcıları, bu yeni sürüm ile birlikte cihazlarında daha yüksek performans ve gelişmiş özellikler deneyimleme fırsatı yakalıyor. Güncellemeyi indirmek için yukarıdaki adımları takip ederek iPhone'unuzu en yeni iOS sürümüne yükseltebilirsiniz.
18 Eylül 2024 Çarşamba
Ticaret Bakanlığı, İsrail ile ticaretin 3’üncü ülkeler üzerinden devam ettiğine yönelik haberlerin tamamının ‘Filistin davasıyla ya da temel insani değerlerle alakalı olmayan ve itibar edilmemesi gereken yalanlardan ibaret’ olduğunu vurguladı.
Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, İsrail'in Filistin'e yönelik uluslararası hukuk ve insan haklarına aykırı saldırılarının ardından Türkiye'nin, 2 Mayıs itibarıyla İsrail'le ilgili ihracat ve ithalat işlemlerini tüm ürünleri kapsayacak şekilde durdurduğu hatırlatıldı.
Buna rağmen bazı basın organlarında bu konuda "gerçekleri çarpıtan, mesnetsiz, manipülatif haberler" yapılması sonrası açıklama ihtiyacının doğduğu belirtilen açıklamada, Türkiye'nin 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana İsrail'in insanlık dışı saldırılarının durdurulması, insani kayıp ve fiziki yıkımın engellenmesi, kalıcı ateşkesin sağlanması için en üst düzeyde girişimlerde bulunduğu, diplomasinin tüm araçlarını en yoğun çaba ile kullandığı ve Filistin'e en çok insani desteği sağlayan ülke olmayı sürdürdüğü vurgulandı.
İsrail'in saldırılarını durdurmaya yönelik politikalarının devamı olarak söz konusu ülke ile ticaretin 7 Ekim 2023 tarihinden sonra, aylık ticaret rakamlarına yansıdığı gibi yavaşladığı kaydedilen açıklamada, sonrasında 9 Nisan itibarıyla 54 grupta 1019 farklı üründe Türkiye'den İsrail'e ihracatın durdurulduğu ve aşamalı bir şekilde hayata geçen bu adımların bir devamı olarak, İsrail hükümetinin uluslararası ateşkes çabalarını karşılıksız bırakması ve Gazze'nin içine insani yardımları engellemesi üzerine 2 Mayıs itibarıyla İsrail ile ihracat ve ithalat işlemlerinin tamamen durdurulduğu bildirildi.
Açıklamada, şu ifadelere yer verildi: "Hal ve gerçek böyle iken, aksi yöndeki haberlerin, açıklamaların, bilgilerin tamamı Filistin davasıyla ya da temel insani değerlerle alakalı olmayan ve itibar edilmemesi gereken yalanlardan ibarettir. Yurt içi ve yurt dışı kaynaklı zaman zaman ortaya atılan bu yalanların asıl amacının Türkiye'nin genel dış ticaretine ve ekonomik gelişmesine sekte vurmaya çalışmak olduğunun farkındayız. İsrail hükümeti derhal ve kalıcı ateşkes ilan edene, Gazze’ye yeterli miktarda ve kesintisiz insani yardım akışına izin verinceye ve Gazze'de yeniden imar faaliyetleri başlayıncaya kadar Türkiye söz konusu yeni tedbirleri kesin ve kararlı bir şekilde uygulayacaktır. Bununla birlikte Filistin davasının ve zulüm altındaki mazlum coğrafyaların her daim yanında olan ülkemizin bu duruşunun, maksatlı yalan haberler ve İsrail'e hizmet eden kara propagandalarla gölgelenmesine izin verilmeyecektir."
18 Eylül 2024 Çarşamba
18 Eylül 2024 Çarşamba
18 Eylül 2024 Çarşamba
18 Eylül 2024 Çarşamba
18 Eylül 2024 Çarşamba
18 Eylül 2024 Çarşamba
20°C