Toplam GDP'nin 3 katı kadar finansal bir büyüklük sürdürülebilir değil

Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Aşan, "Bütün dünyadaki toplam GDP'sinin yaklaşık 3 katı kadar bir finansal büyüklük var. Milyarlarca insanın bir yıl boyunca ürettiği ne varsa, bunun 3 katı bir finansal büyüklük, bu sürdürülebilir değil" dedi.

Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Göksel Aşan, bütün dünya ülkelerinin toplam GDP'sinin yaklaşık 3 katı kadar bir finansal büyüklük olduğunu belirterek, "Bütün ülkelerde, milyarlarca insanın bir yıl boyunca çalışıp, didinip ürettiği toplam ne varsa, bunun 3 katı bir finansal büyüklükten bahsediyoruz, bu sürdürülebilir değil." dedi.

İstanbul'da düzenlenen 3. Finansın Geleceği Zirvesi'nde konuşan Göksel Aşan, zirvenin teması olan finansın geleceği konusunun kolay bir konu olmadığını ifade ederek, küresel anlamda finansın geleceğine yönelik ümitli ve iyimser olmadığını söyledi.

Aşan, 2008 finansal krizinin üzerinden sadece 15 yıl gibi insanlık tarihi açısından oldukça kısa bir süre geçmesine rağmen, yeniden aynı sorunların gündeme geldiğini belirterek, o dönem yabancı medyada "kapitalizm bitiyor mu" konusunun işlendiğini hatırlattı.

O dönem kapitalizmi bitirecek bir nedenin ortada olmadığını kaydeden Aşan, "Marksist söylemdeki unsurlar gerçekleşmemişti. Üretim tarafında da bir sorun yoktu. Problem sadece ve sadece finans tarafındaydı. Bunun sebepleri de farklı farklıydı ama sadece finans tarafından kaynaklanan bir problem, bütün sistemi allak bullak etti. Hatta bütün sistemin 'yıkılacak, bitecek mi' şeklinde tartışılmasına yol açtı." diye konuştu.

Finansın, üretim denen asıl kaynağı, öyle ya da böyle bir şekilde yönlendiren hatta kendisi tehlikeye düştüğünde, kendisiyle beraber bütün o üretim kanallarını darmadağın bir hale getirebilecek bir durumda olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

"Genel anlamda küresel gelişmeleri de dikkate aldığımızda, finansman, para dediğiniz şey özünde artığın olduğu yerde birikmesi gereken bir şeydir. Şimdi bir yerde artık varsa, orada finansman birikir, para birikir. İşte artıktan kastettiğim şey, elbette özü üretim olan hikaye. Eğer bir yerde, bir süre sonra artıktan daha fazla finansman birikme ya da para birikmeye başlıyorsa bu artık şu anlama gelir; o biriken finansman, artık geldiği kaynaktan bağımsız olarak, kendini büyütme yetisine sahip olmaya başlamıştır. Şimdi bu, yeni gelinen ortamda da o finansman dediğimiz hikayenin altındaki hiçbir şeyi ama hiçbir şeyi görünür kılmayacak şekilde bütün o sistemi kaplaması sonucu doğurur. Bugün geldiğimiz hikaye budur. Bugün bütün dünya ülkelerinin toplam GDP'sinin yaklaşık 3 katı kadar finansman büyüklük var. Bütün ülkelerde, milyarlarca insanın bir yıl boyunca çalışıp, didinip ürettiği toplam ne varsa, bunun üç katı bir finansal büyüklükten bahsediyoruz. Yine iddia ile söyleyeceğim, bu sürdürülebilir değil."

ÜRETİMİ YAPAN İLE FİNANSMANI ELİNDE TUTANLAR ARASINDA BİR AYRIŞMA ORTAYA ÇIKTI

Göksel Aşan, finansın her şeyi kaplamasının bir başka tehdidinin küresel gelişmeler olduğunu belirterek, bölgesel savaşların bunun bir göstergesi olduğunu söyledi.

Dünyanın gelinen noktada, üretimi yapan ile finansmanı elinde tutanlar arasında bir ayrışmanın ortaya çıktığını ifade eden Aşan, bu ayrışmanın kendi içerisinde de bir çatışmaya yol açtığını aktardı.

ABD ile Çin arasındaki gerilimin özünde bu ayrışmanın olduğuna dikkati çeken Aşan, "Çünkü, finansa dair her şeyi regüle etmeye, standartlarını belirleme gibi bütün haklara Amerika sahip. Sistemin içerisinde Avrupa olsa da sistemi kuran ABD. Öbür tarafta işte o ABD'nin regüle ettiği sistemin kaynağını sağlayan, birikimi yapan, artığı biriktiren başka bir ülke var. Bu çok ciddi bir gerilim unsuru. Önümüzdeki dönemde dünya sistemi açısından en büyük tehditlerden biri de bu." diye konuştu.

Aşan, uluslararası hukuk diye bir şeyin olmadığını, uluslararası hukukun Gazze'de binlerce çocuğun ölümüne mani olmadığını ifade ederek, "Uluslararası bir vicdan dahi yok. Bu durum aslında bütün sistemle ilgili bir şey. Finansal sistemde gücü elinde bulunduran bir yapı var. Bu yapı, elinde daha fazla finansman biriktiğinden ötürü güçlü değil. Bu yapı, standartları belirlediği için güçlü. Bu yapı, bugünün dünyasında, o uluslararası hukuk denilen şeyi de tanımadığını açıkça ilan ediyor. Bu nasıl sürdürülebilir olsun?" değerlendirmesinde bulundu.

Üçüncü büyük tehdidin ise borçluluk tehdidi olduğunu belirten Aşan, küresel anlamda borçlulukta son bir yılda bir azalma olsa da küresel borçluluğun hala yüksek olduğunu kaydetti.

FİNANSAL TEKNOLOJİLER, FİNANSAL TEHDİTLERE ÇÖZÜM AÇISINDAN BİR PENCERE AÇABİLİR

Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Aşan, kamu olarak, finans sektörüne katkı sağlayacak, önünü açacak düzenlemeleri ve yatırımları yaptıklarını söyledi.

İstanbul Finans Merkezi'nin bu anlamda çok büyük bir proje olduğunu dile getiren Aşan, "Finans merkezine yerleşmeler başladı. Projenin, büyük bir değer katacağını düşünüyorum. Başından beri çok ümitliydim bu projeyle ilgili, her zaman da konuşmalarımda söyledim bunu. Şunu da söyledim; yani 'Bir 5 sene sonra, biz büyük ihtimalle bir yer daha arayacağız, buralara sığmıyoruz' diye." şeklinde konuştu.

Aşan, finansal teknolojiler alanını çok önemsediğini ifade ederek, sözlerini şöyle tamamladı:

"Finansal teknolojilerin, finansal tehditlere çözüm açısından bir pencere açabileceğini söyleyebilirim. Çünkü finansal teknolojiler alanı eğer yeterince gelişirse, işte o tüm bahsettiğim, standart belirleyen, gücü elinde tutan vesaire unsur açısından ciddi bir tehdit. Finansal teknolojiler geliştiğinde, kuruluş sistemi baypas edebilecek ve bir sürü başka kanal ortaya çıkmaya başlayacak. Sistem belki, o var olan o büyük yapının dışında, başka bir yerde küçük bir örnek üzerinden yeniden gelişmeye başlayabiliyor. Bu gerçekleşir, gerçekleşmez. Onu bilmiyorum ama bu bir ihtimal. Bu ihtimal bir şekilde ortaya çıktığında, sistem kendisine tehdit gördüğü her şeyi bir şekilde boğmaya çalışıyor."

22 Aralık 2023 Cuma