Ticaretin Başkanları vefa kitabında buluştu

İTO, 141 yıllık tarihinde başkanlık yapan 29 ismin İstanbul ekonomisine katkılarını anlatan ‘İstanbul’da Ticaretin Başkanları’ kitabını ve belgeselini yayınladı. Kitapta, İTO'nun birikimi, Oda’nın kurucu başkanı Azaryan Efendi’den başlayarak görev yapan 29 başkanının gözünden anlatılıyor.

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL 

İstanbul’un olduğu kadar Türkiye iktisat tarihinin birleştirici harcı olan İstanbul Ticaret Odası, kuruluşundan bugüne kadar görev yapan 29 başkanın İstanbul ekonomisine sundukları katkıları içeren ‘İstanbul’da Ticaretin Başkanları’ kitabını ve belgeselini yayınladı. Oda’nın 141 yıllık birikimini, görev yapan başkanların gözünden okuyucuya sunan kitapta, aynı zamanda Türkiye’nin yerli, milli ve bağımsız ekonomiye geçiş süreci de adım adım anlatılıyor. Dersaadet Ticaret Odası’nın kurucusu Azaryan Efendi ile başlayan ve mevcut Başkan Şekib Avdagiç’e kadar süregelen tüm başkanları irdeleyen kitap, başkanların yanı sıra görev yaptıkları dönemleri de mercek altına alıyor.

EN UZUN BAŞKANLIK 

Yazarlığını ve proje yönetmenliğini Mustafa Nadir Önay’ın üstlendiği kitapta yer alan bilgiye göre Azaryan Efendi, 15 yılla en uzun süre görevde kalan İTO başkanı oldu. 29 başkanın 5’i Osmanlı İmparatorluğu döneminde görev yaptı. 24 başkan ise Cumhuriyet döneminde İstanbul Ticaret Odası’na başkanlık etti. Kitabın tanıtımı için İTO’nun Eminönü’ndeki merkez binasında gerçekleştirilen toplantıda, 700 binden fazla firmanın üye olduğu, İstanbul iş dünyasının en büyük meslek örgütü İTO’da 1995 yılından bu yana başkanlık görevinde bulunan Mehmet Yıldırım, Murat Yalçıntaş, Öztürk Oran ve Şekib Avdagiç bir araya geldi.

YERLİ MİLLİ MÜTEŞEBBİS 

İTO Yönetim Kurulu Başkanı Şekib Avdagiç, toplantıda yaptığı konuşmada, Türkiye’nin ekonomi ve ticarette gerçek anlamda Avrupa ile benzer yapılar kurmasının temellerinin Dersaadet Ticaret Odası, yani bugünkü İstanbul Ticaret Odası ile atıldığını dile getirdi. Avdagiç, İstanbul Ticaret Odası’nın ülkenin kalkınma hamlesine özel sektörü dahil etmek, yerli ve milli üretim yapacak bir müteşebbis kitle oluşturmak için kurulduğunu kaydetti. Avdagiç, “Günümüzde Türk özel sektöründen bahsedebiliyorsak, bunda Odamızın ve başkanlarımızın izlediği politikanın büyük payı vardır. Odamız ve başkanlarımız, geniş bir coğrafyanın ihyası ve kalkınması için üstün gayret göstermişlerdir. O yüzden Basra’dan Selanik’e, Beyrut’tan Ohri’ye kadar ve bilhassa Anadolu’nun her ili ve her önemli ilçesinde ticarete çağdaş bir hüviyet kazandıracak Odaların kurulmasında İTO başkanlarının katkısı vardır. Onlar sayesinde üretim ve ticaret, ülkemizin ‘çağını yakalayacağı bir vasıtaya’ dönüşmüştür” dedi.

ÇOK KİMLİKLİ MERKEZ

Avdagiç, İTO’nun coğrafyanın tüm mensuplarının temsil edildiği bir Oda olduğunu belirterek, şöyle devam etti: “İlk başkanımız Osmanlı iş adamı Azaryan Efendi’den Basmacızâde Ferit Bey’e, Mehmet Abud Bey’den 1920’lerin güçlü ismi Mustafa Şükrü Bey’e kadar bu böyle oldu. Aynı şekilde 1930’ların başkanı Recep Bey’den Nuri Kozikoğlu’na, Mithat Nemli’den Sait İbrahim Esi’ye, Yalım Erez’den Atalay Şahinoğlu ve Mehmet Yıldırım’a ve bugün aramızda bulunan değerli başkanımız Prof. Dr. Murat Yalçıntaş’tan merhum İbrahim Çağlar’a ve Öztürk Oran’a kadar tüm başkanlarımız müstesna hizmetlere imza attılar.”

DİJİTAL DEVRİME HAZIRLIK 

İTO’nun, ticaretin çok renkli, çok kimlikli merkezi olduğunu belirten Şekib Avdagiç, sözlerini şöyle sürdürdü: “İTO, 141 yılda bu ülkeyi kendi vatanı, bu devleti kendi devleti ve hâmisi bilen herkese kucak açtı. Bu yüzden de küresel bir bakış açısına sahiptir. Bu toprakların ve İstanbul’un ticari ve üretim birikimine sahip çıktı. Dolayısıyla biz bu coğrafyanın tüm mensuplarının temsil edildiği bir Oda olduk. Başkanlarımızı özetle şöyle ifade edebiliriz: Üyelerimizi ve ülkemizi önce 19. yüzyılın sanayi devrimine, ardından 20. yüzyılın uzay çağına ve nihayet 21. yüzyılın dijital devrimine hazırladılar. Ama hepsinden önemlisi; İTO başkanlarımız sayesinde biz, çağı yakalama çabasında olan bir ülkenin ticaret odası olmaktan çıkıp çağın önüne sıçrama yapacak seviyeye ulaşan bir ülkenin odası olduk.” 

BİRLEŞTİREN ODA

İstanbul Ticaret Odası’nın 141 yıldır, kendiliğinden, nesilden nesile geçen iş yapma geleneklerini İTO başkanlarının temsil ettiğini kaydeden Avdagiç, sözlerini şöyle tamamladı: “Kıymet bilme, vefa gösterme erdemini onlarda gördük. Kökenimiz ne olursa olsun, hangi siyasal görüşe sahip olursak olalım; Oda mensubu olarak yan yana durmayı, bir ailenin fertleri gibi aynı hedefe bakmayı da onlardan öğrendik. Onlar sayesinde; İstanbul Ticaret Odası, bizi birleştiren Oda oldu. İstanbul Ticaret Odası, iş dünyasını birleştiren Oda oldu. İstanbul Ticaret Odası, ülkemizle dünyayı birleştiren Oda oldu.”

İKTİSADİ TARİH 

Toplantıda söz alan İTO’nun eski başkanlarından Murat Yalçıntaş da “141 yıllık İTO’yu çıkartırsanız, Türk iktisat tarihinden geriye çok az şey, hatta hiçbir şey kalmaz” dedi. Yalçıntaş, İTO’nun Türk ticaret aklının tekamül ettiği mekan olduğunu kaydederek, “Odamız 1882’den beri de ülkemizin ekonomik ve ticari politikalarının özel sektör-kamu eliyle belirlendiği yerdir” dedi. Şekib Avdagiç’in İTO’da yepyeni bir yol açtığını belirten Yalçıntaş, “Şekib Bey, tabir yerindeyse ‘ticaretin sessiz devrimini’ gerçekleştirmektedir. Bana göre de ‘ticaret’in son başkanı, ’ticaretin  dijital alfabesini’ yol arkadaşlarıyla birlikte yazıyor” diye konuştu. 

DÖNEM KAPATIP AÇTI 

İTO’da 1995-2005 yılları arasında başkanlık yapan Mehmet Yıldırım ise yayınlanan kitapla İTO’nun önemli bir ahde vefa örneği gösterdiğini söyledi. Yıldırım, “O dönemi tanıtan önemli bir kitap. Çünkü 141 yıllık tarih. Bu tarih içerisinde savaşlar da var. Büyük kayıplar oldu, büyük dönemler yaşadık. Osmanlı da yaşadı. Hepsinden önemlisi Cumhuriyet. Bir dönemi kapadık, bir dönemi açtık” dedi. Yıldırım, İTO’nun üyelerine öncülük ettiğini, hepsinden önemlisi üyelerinin ticari aktivitelerine yardımcı olmaya çalıştığını kaydetti.

BAKİ KALAN ESERLER 

İTO’nun eski başkanlarından Öztürk Oran da konuşmasında, kitabın hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederek, makamların gelip geçici olduğunu, asıl olanın eserler olduğunu söyledi. Oran, “Önemli olan bulunduğunuz dönemde yaptıklarınızdır. Benim 6 aylık gibi kısa bir başkanlık dönemim vardı ama çok verimli geçti, önemli hizmetlere aracı olduk. Oda’yı yönetirken İstanbullu’nun bize emaneti yaklaşımıyla hareket ettik” dedi. 

KÖKLÜ ARŞİVE SAHİP 

Kitabın yazarı ve proje yönetmeni Mustafa Nadir Önay, arşive sahip olan kurumların büyük kurumlar olduğunu ifade ederek, 

“İTO da köklü bir arşive sahip köklü bir kurumdur. İstanbul’da Ticaretin Başkanları çalışması da arşive dayalı ama yeni bilgilerle zenginleştirilen, kurum tarihine katkılar sunan bir çalışmadır. Bu çalışma ile İTO’ya hizmet etmiş, başkanlık yapmış 29 şahsın hayat hikayelerini, ticari faaliyetlerini ve dönemlerinde İTO için yaptıklarını öğreniyoruz” dedi. İstanbul’un Türkiye ekonomisindeki yeri dikkate alındığında bu bilgilerin aynı zamanda Türkiye ekonomisi için de önemli olduğunun fark edildiğini kaydeden Önay, “Yazılı ve sözlü kaynaklarla birlikte yaşayan başkan ve başkan yakınlarının da katkı verdiği kitap ve belgesel filmin, araştırmacılara ve ilgililere yararlı olmasını umuyoruz” dedi. 

KİTAPTAN BAZI SATIR BAŞLARI 

* Oda kurulduğu ilk yılda 44 defa Meclis toplantısı yaparak müzakerelerde bulundu ve çeşitli kararlar aldı.

* Oda’nın açıldığı ilk yıl ilgilenilen konu, Bartın Limanı’nın temizlenmesi ve liman inşa edilmesi oldu. 

* Oda’nın halen devam etmekte olan bugünkü adı ile İstanbul Ticaret Gazetesi, ilk başkan Aristakis Azaryan döneminde 1885 yılında yayın hayatına başladı. 

* Basmacızade Ferit Bey, Oda’nın ilk Müslüman Başkanı olarak 1897 yılında göreve başladı.  

* 1901 yılında 3. Başkan Bedros Azaryan zamanında iş insanları için çok önemli olan Hicaz demiryolu için bağış toplandı. Bu bağış neticesinde üyeler Hicaz Demiryolu Altın Madalyası ile taltif edildi.

* Cumhuriyet döneminde yeni bir hüviyet kazanan Oda’nın ilk başkanı Hüseyin Hüsnü Bey oldu. 

* Oda’nın 8. Başkanı Refik İsmail Kakmacı (1926-27) zamanında seyyar bir sergi olarak tasarlanan Karadeniz Vapuru, 2.5 ayda 13 liman gezerek Türk ürünlerini dünyaya tanıttı. 

4 BAŞKANIN KATILIMIYLA TANITILDI

Programa İTO Meclis Başkanı Dr. Erhan Erken, İTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları Mehmet Develioğlu ve Ahmet Özer, İTO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Yakup Köç, İTO Yönetim Kurulu Üyeleri Münir Üstün, Murat Hazıroğlu, Zeki Akbal, Giyasettin Eyyüpkoca ve Salih Sami Atılgan, İTO Genel Sekreteri Prof. Dr. Nihat Alayoğlu, İTO Genel Sekreter Yardımcıları Özcan Tokel ve Av. Nurcan Turan, kitabın yazarı ve proje yönetmeni Mustafa Nadir Önay katıldı.

09 Ekim 2023 Pazartesi