Startuplara Rekabet Kalkanı

Türkiye’deki startupların sayısıyla birlikte birleşme/devralma işlemleri de artıyor. Geçen yıl ilk kez işlem sayısı 300’ü aştı. Bu gelişme, yerli ve yabancı firmaların da startuplara ilgisini yoğunlaştırıyor.

Birleşme/devralma sayısının artmasıyla bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yeni girişimler ‘ölümcül devralma’ tehlikesiyle karşı karşıya… Rekabet Kurumu da bu durumu önlemek için harekete geçti, süreci takibe aldı. 

HABER: BARIŞ CABACI

Türkiye’deki startup sayısı, son yıllarda büyük bir ivme kazandı. Bu durum hem yerli hem de yabancı yatırımcı ve firmaların dikkatini çekiyor. Yoğun ilgiyle birlikte birleşme ve devralma işlemleri de son 5 yılda önemli ölçüde arttı. Geçen yıl birleşme/devralma sayısı 300’ün üstüne çıktı. Yatırımcılar ve büyük şirketler ise başarılı startupları satın alarak, inovasyonu ve büyümeyi desteklemek için stratejik ortaklıklar kuruyor. Bu birleşme ve devralma işlemleri, startupların sermayeye ve daha geniş pazarlara ulaşmasını sağladı. 

6.5 MİLYAR DOLAR

KPMG’nin verilerine göre, startup birleşme/devralma işlemleri 2018’den beri artıyor. Bu artışla, Türkiye’deki startup birleşme/devralmaları yaklaşık 6.5 milyar dolarlık işlem hacmine ulaştı. Türkiye’de son 5 yılda 200-300 bandında gerçekleşen işlem adedi de ilk kez geçen yıl 322’ye ulaştı. Bu devralama/birleşmelerin yüzde 70’inin ise yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleşmesi dikkat çekti. 

REKABET İÇİN ÖNLEM ALINDI

2022’de startup birleşme/devralmaların hızlanmasıyla sektörde ölümcül devralmalar ihtimali gündeme geldi. Ölümcül devralma,  büyük firmaların startupları satın alıp o pazarda hakimiyet kurması olarak tanımlanıyor. Rekabet Kurumu da büyük balığın, küçük balığı yutmasını önlemek üzere harekete geçti. Rekabet Kurumu, geçen yıl adil rekabet için 2010 yılında yürürlüğe giren Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de revizyona gitti. Devralma/birleşmelerde ciro eşiğinin önemini hatırlatan Rekabet Kurumu Denetim ve Uygulamalar Dairesi Başkan Yardımcısı Başak Tekçam, bu değişikliğin hedefini şöyle özetledi: “Pazarlarda rekabetçi yapının oluşturulması ve korunması için startuplar önemli role sahip. Bu kapsamda, 2010 yılından 2022 yılına kadar uygulanan birleşme/devralma rejiminde, 2022’deki artan devralma/birleşmeler nedeniyle değişikliğe gidildi. Bu değişikliğin altında yatan sebeplerin başında ise startupları hedef alan işlemler oldu.”

ÖNCE BİZE GELİN

Startupların birleşme ve devralmalarında ciro eşiğini kaldırarak, bağımsız bildirim kapsamına aldıklarını vurgulayan Tekçam, şöyle konuştu: “Rekabet Kurumu olarak bir startupun öldürücü bir devralmayla yok edilmesini istemiyoruz. Bu nedenle birleşme ve devralmalar öncesinde startupların bize gelmesinin önemini hatırlatmak isteriz. Teknolojik gelişmenin de önüne geçen bu olayları rafa kaldırmak için çalışıyoruz. Türkiye’deki startupları, yabancı yatırımcıların ölümcül devralmalarına karşı koruyoruz. Yakın zamanda online ortamda yeni birleşme ve devralma bildirim sistemini de devreye alacağız.” 

İLGİLİ SEKTÖRLER

2022 yılında, birleşme ve devralma işlemlerinde, işlem sayısı ve işlem hacmi bazında teknoloji sektörünün ön plana çıktığını belirten Tekçam, bu işlemlerin ayrıntılarını ise şöyle anlattı: “En çok ilgi gören alanlar oyun, yapay zeka ile makina öğrenimi oldu. Bununla birlikte, startuplara yönelik yatırımların yarısından çoğunu yabancı yatırımcılar yaptı. Dolayısıyla birleşme ve devralmaların denetimine yönelik uygulama kapsamında tebliğde yapılan değişikliğin, ne derecede önemli ve gerekli olduğu açıkça görülüyor. Bu noktada, gerek inovasyonların ve girişimciliğin gelişmesiyle ekonomik kalkınmanın desteklenmesi gerekse pazarlardaki rekabetçi yapının tesis edilip, korunması için Rekabet Kurumu gerekli müdahalelerde bulunmaya devam edecek.”

FORMÜL, BİRLİKTE BÜYÜMEK

Firmaların birleşme/devralma yoluyla daha ileriye gidebileceğini belirten BMC CEO’su ve Togg Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Yalçıntaş, İstanbul Ticaret’e şunları söyledi: “BMC, Togg gibi büyük firmaların tek başına yol alması oldukça zor. Çünkü bu firmalar, bir noktaya odaklanıyor. Örnek vermek gerekirse; BMC, sadece platform üretiyor ve birçok alt grup ürüne ihtiyacı oluyor. Bunları da tedarikçilerden sağlıyor. Bu noktada büyük firma gün geçtikçe gelişiyor, tedarikçisinin de bir o kadar gelişmesini bekliyor. Birlikte ilerlemezlerse büyük firmaların tedarikçisini değiştirmesi gerekecek ve bu her üründe olmuyor. Bu yüzden büyük firmalar ya tedarikçileri kendi bünyesine alıyor ya da stratejik bir bağlılık oluşturması gerekiyor. Birleşme/devralmalar olsa bile startupların ilerleyişini, bizim ilerleyişimiz olarak görüyoruz. Bu açıdan devralma/birleşmeleri bir ortaklık olarak görüyoruz, görmeliyiz. Ölümcül devralmalar Türkiye’nin teknolojik gelişimini de olumsuz etkiliyor.” 

UFUK AÇIYOR 

“Melek yatırımcılar arasında artan sayıda yerel yatırımcıların yer almaya başlaması, startup girişimler ile bu girişim sahiplerine yönelik yeni tekliflerin artarak devam edeceğinin göstergesi” diyen İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ömer Torlak, şu değerlendirmeyi yaptı: “Sürdürülebilirlik ekseninde ilk etapta ilgisiz gibi gözüken farklı startup girişimlerine, hiç beklenmedik sektörlerden ilgi yoğunlaşabiliyor. Yatırımcı ve melek yatırımcılar da doğrudan ilgi alanlarına girmeyen startup girişimlerine artan oranda ilgi duymaya başladı. Hem sürdürülebilirlik hem de toplumsal sorumlulukla ilgili itibar yönetimlerini geniş perspektifte düşünebilen ve aynı zamanda farklı ve gelişen yatırım alanlarına ufku açık yatırımcılar, bu tür yeni girişimlere erken evrede ilgi duymaya başladı.” 

Prof. Dr. Torlak, startupların birleşme ve devralmalar konusunda duyarlı olmaları gerektiğine dikkat çekerek, şu uyarılarda bulundu: “Yeni nesil girişimci olarak startuplar, birleşme ve devralma teklifleri konusunda bir yandan sermaye genişlemesi ile girişimlerini daha güçlü hale getirebilir. Ancak diğer yandan da körleşme ve atalet konusunda duyarlı olmalılar. Çok yeni olan startuplar, bu konuda güvenebilecekleri daha tecrübeli olan girişimcilere danışabilirler. Düzenleyici ve denetleyici otoriteler, bu noktada yeni nesil girişimcileri hem haksız rekabetten koruyacak hem de rekabette ezdirmeyecek regülasyonları gecikmeksizin yapmalı.”

YENİ MEVZUAT 

Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ (2010/4 sayılı Tebliğ), 2022’de düzenlendi. Tebliğ, yeni girişimleri öldürücü satın almalara karşı korumayı hedefliyor. 

Bu kapsamda, devralma/birleşmelerde ciro eşikleri güncellendi. 2010/4 sayılı Tebliğin 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan 100 milyon TL’lik sınır 750 milyon TL, 30 milyon TL’lik sınır 250 milyon TL olarak, (b) bendinde yer alan 30 milyon TL’lik sınır 250 milyon TL ve 500 milyon TL’lik sınır 3 milyar TL olarak güncellendi.

03 Temmuz 2023 Pazartesi