İstanbul Ticaret Gazetesi yazarı Fatih Oktay, bu haftaki köşe yazısında, ABD'de yasalaşan ve stabil kripto paraları destekleyen yeni düzenlemeyi analiz etti. Oktay, Trump yönetiminin bu adımı doların küresel hakimiyetini pekiştirme ve devlet borçlanmasını kolaylaştırma hedefiyle attığını belirtirken, faiz yasağı gibi nedenlerle girişimin beklentilerin altında kalabileceğini ve "para arzının özelleştirilmesi" gibi önemli makroekonomik riskler taşıdığını vurguladı.
Fatih Oktay'ın bu haftaki yazısı şöyle:
Stabil kripto para ve ABD-Çin çekişmesi
Geçtiğimiz günlerde trump yönetiminin stabil kripto paraları desteklemeyi amaçlayan tasarısı yasalaştı. trump, yasayı ABD’nin ve ABD dolarının dünyadaki baskın konumunu güçlendirecek bir girişim olarak görüyor ve lanse ediyor. Hal böyle olunca birçok yorumcu Çin’in de bu meydana inmesi gerektiğini savunuyor.
STABİL KRİPTO PARA
Değerleri büyük oynaklık gösterdiğinden Bitcoin gibi kripto paraların güvenli tasarruf ve ödeme aracı olarak kullanımları kısıtlı düzeyde kalıyor. Stabil (istikrarlı) kripto paralar, değerleri bir başka kıymetli varlık, genellikle bir ulusal para, en çok da ABD dolarının değerine sabitlenmiş kripto paralar.
Kripto paraların üzerine kurulduğu blokzincir (blockchain) teknolojisi, aradaki bankaları tamamen veya büyük ölçüde aradan çıkarttığı için mevcut durumda çok sayıda banka arasında mesajlaşma gerektirebilen uluslararası ödemelerin daha hızlı ve ucuz gerçekleştirilmesine olanak sağlıyor. Bu, ülke içi ödeme altyapısı gelişmemiş ya da ABD gibi eskimiş olan ülkelerdeki ulusal ödemeler için de geçerli. Stabil kripto paralar, değerlerinin oynak olmaması ve bu teknoloji altyapısı nedeniyle ödeme aracı olarak benimsenme potansiyeline sahipler.
TRUMP YÖNETİMİNİN BEKLENTİLERİ
Yeni yasa, ABD’de bankalar dahil birçok kuruluşun stabil kripto para çıkartmasına olanak sağlıyor. Bu kuruluşların en az çıkarttıkları para tutarı kadar nakit, mevduat, kısa vadeli devlet tahvili gibi belirlenmiş türlerden karşılık tutmaları gerekiyor. Sağlamlık ve getiri açısından bakılınca karşılıkların ağırlıklı olarak devlet tahvillerinden oluşması olası görünüyor. Bu da ABD’nin büyük boyutlara ulaşmış ve daha da büyüyecek devlet borçlanması için ek alan açılması demek oluyor. Stabil kripto paralara talep ne kadar büyük olursa devlet tahvillerine olan talep de o kadar büyük olacak; borçlanma faiz oranları düşecek, en azından artacağı kadar artmayacak. Bu, Trump yönetiminin bu yasadan beklediği bir önemli yarar. Trump yönetimi, talebin ülke içi ile sınırlı olmayacağını, uluslararası ödemelerdeki hız ve maliyet avantajı nedeniyle diğer ülke yerleşiklerinin de bu paralara talep göstereceğini, bunun da borçlanmanın finansmanına katkı yanında doların konumunu güçlendireceğini düşünüyor.
OLASI GERÇEKLEŞMELER
Yasa, stabil kripto hesaplarına faiz verilmesini yasaklıyor. Ülke içinde para transferlerindeki olası bir fiyat ve sürat avantajının bu dezavantajı karşılayıp geleneksel mevduattan stabil kripto paraya büyük boyutlarda geçiş sağlaması beklentisi gerçekçi görünmüyor. Diğer ülkelerde de talebin uluslararası ödemelerle işi olan finansal kuruluşlar ve şirketlerle sınırlı kalması olası görünüyor. Yararlarının Trump yönetiminin beklentilerini karşılamama olasılığına karşın girişim para arzının merkez bankası tekelinden çıkıp özelleştirilmesi anlamına geliyor ve ekonominin makro yönetimi açısından riskler taşıyor. Çin’in buna, benzer bir girişimle karşılık vermesi olasılığı düşük görünüyor.
