Son dakika haberi: 2025 yılına girilmesiyle beraber milyonlarca çalışanı ilgilendiren kıdem tazminatı tavanı 46 bin 655 TL'ye yükseldi. Asgari ücretli bir işçi için bu rakam 26 bin 5 TL oldu.
Yasal düzenlemeler çalışanlar için çeşitli güvenceler sunuyor. Bunlardan biri de kıdem tazminatı ödemesi. Kıdem tazminatından yararlanabilmek için son çalıştığınız işyerinde en az 1 yıl boyunca çalışmış olmanız gerekiyor. Ancak işten ayrılma şekli burada kıdem tazminatı hakkı kazanmak için belirleyici oluyor. Yasalara göre; bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için, kendi isteği ve kusuru dışında işten çıkarılması gerekiyor. Yani istifa eden bir çalışan tazminat hakkı kazanamaz. Fakat, bu konuda bazı istisnalar da mevcut...
SABAH Gazetesi'nden Faruk Erdem'e göre; Kıdem tazminatı ödenirken her yıl yeni bir tavan belirleniyor. Bu tavan Ocak ve Temmuz aylarında memurlara yapılan artış oranı ile yükseliyor. Ocak ayında memurlara yapılan yüzde 11.54 oranındaki artış kıdem tazminatı tavanını da yükseltti. Buna göre 6 ay boyunca kıdem tazminatı tavanı 41 bin 828 lira 42 kuruştan 46 bin 655 lira 43 kuruşa çıkartıldı.
KIDEM TAZMİNATI SINIRI NASIL UYGULANIYOR?
Maaş ne kadar olursa olsun brüt ücret ile belirlenen kıdem tazminatı tavanını aşamıyor. Dolayısıyla işçiler için Temmuz ayına kadar uygulanacak en yüksek kıdem tazminatı yıllık 46 bin 655 lira 43 kuruş olacak.
TAVAN RAKAMIN İSTİSNASI VAR MI?
Evet kıdem tazminatı tavanı Basın İş Kanunu kapsamında sözleşme imzalayan gazetecilerde uygulanmıyor. Ayrıca işveren isterse bu rakamın üzerinde bir brüt ücret belirleyerek kıdem tazminatı ödeyebilir.
KIDEM TAZMİNATI TAVANI AŞILIRSA HESAP NASIL YAPILIYOR?
Kıdem tazminatı tavanı gazetecilerde ya da iş veren tarafından aşıldığında hesaplama farklı oluyor. Normal şartlarda SGK primi ve vergi açısından istisna kapsamında. Ancak aşan kısmı hem gazeteciler hem de yüksek ödenen işçiler için prim ve gelir vergisi düşülerek ödeniyor.
KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIYOR?
Kıdem tazminatı hesabı yapılırken işçinin çalıştığı süreye bakılıyor. Her yıl için son brüt maaşından bir maaş hesaplanıyor. Bir yılı tamamlamayan süreler de hesaba katılıyor. Tazminattan sadece damga vergisi kesiliyor.
TAZMİNATA ESAS ÜCRET NASIL HESAPLANIYOR? GİYDİRİLMİŞ BRÜT ÜCRET NEDİR?
Kıdem tazminatında kullanılacak brüt ücret sadece maaştan oluşmuyor. Çalışana düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen ödemeler (yol parası, yemek parası, düzenli ödenen ikramiyeler gibi) brüt ücrete ekleniyor. Örneğin brüt ücreti 30 bin lira olan bir çalışana her yıl 5000 lira ikrâmiye ödeniyorsa brüt ücreti 35 bin lira olarak alınıp çalıştığı yıl ile çarpılıyor. Burada düzenli ödenmeyen mesai, prim gibi ödemeler dikkate alınmıyor.
HANGİ KESİNTİLER YAPILIYOR, TAKSİT OLUYOR MU?
Kıdem tazminatından damga vergisi dışında kesinti olmuyor. İşveren tazminatı hemen ve tek seferde bankaya yatırarak para ile ödemek zorunda. İşçinin rızası olmadan taksit yapılamıyor. Tazminatın bir süresi de yok. İş akdi feshedilince hemen ödenmesi gerekiyor.
HER İŞYERİNDEN ALINABİLİR Mİ?
Tazminat almanın bir sınırı yok. Şartlar oluştuktan sonra her iş değiştirdiğinizde tazminat alabilirsiniz. Tabii son iş yerinizdeki çalışmanın 1 yılı doldurması gerekiyor.
İŞ YERİ KAPANSA YA DA İFLAS ETSE TAZMİNAT HAKKI KAYBOLUYOR MU?
İş yerinin kapanması, iflas etmesi ya da başkasına devredilmesi, satılması gibi durumlar kıdem tazminatı hakkını ortadan kaldırmıyor.
İSTİFA EDENLER HANGİ ŞARTLARDA TAZMİNAT ALIRLAR
1475 Sayılı Yasa'nın yürürlükteki 14. maddesinde istifa halinde de tazminat almanın istisnaları sıralanıyor:
❱ İş Kanunu 24. maddede sayılan haklı fesih şartlarının oluşması durumunda istifa edenler tazminat alabiliyor. Emekli olanlar, askere gidenler, evliliğinin üzerinden 1 yıl geçene kadar kendisi ayrılan kadın çalışanlar tazminat alabiliyor.
❱ Emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar tazminat alabiliyor.
❱ 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar SGK'dan 15 yıl 3.600 gün şartlarını tamamladıklarına dair yazı aldıktan sonra kendi istekleriyle ayrılıp tazminat alabiliyorlar.
❱ Sonrasında sigortalı olanlar ise 25 yıl 4.500 gün ya da 7 bin günü tamamlamak zorunda. 1 Mayıs 2008 sonrası ise 25 yıl şartı kalkıyor 4600 günden başlayarak her yıl artan ve 5400 güne ulaşan prim yeterli oluyor. Vefat halinde de yakınlarına tazminat ödeniyor.
