Şimdi Afrika zamanı

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

Dünyanın en büyük ikinci kıtası olan ve yıllık ortalama yüzde 5.4 büyüyen Afrika kıtası son yıllarda yatırımcıların yeni gözdesi oldu. Afrika kıtasının 2015 yılı ekonomik büyüklüğü 1 trilyon dolarken, bu rakamın 2020’de 2.6 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Özellikle Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi’nin yapıldığı 2008’den bu yana Türk yatırımcıların da ilgisini yönlendirdiği kıtada, Türk girişimcilerin yatırım büyüklüğü 6 milyar doları buluyor. En büyük Türk yatırımlarının inşaat alanında gerçekleştiği kıtada, şu ana kadar üstlenilen bin 76 projenin değeri 54 milyar dolara ulaşıyor. Bu rakam Türkiye küresel yatırım hacminin yüzde 21’ine tekabül ediyor.

BEKLENEN YATIRIMCI

Bugün 1 milyarı aşan nüfusuyla ve bakir yatırım alanlarıyla yatırımcıların yeni ilgi odağı olan Afrika’da, doğrudan yabancı yatırımlar son 10 yılda beş kat arttı. Enerji, ulaşım, inşaat gibi alanlarda potansiyelin zirvede olduğu kıtada, her alanda yatırıma ihtiyaç duyuluyor. Afrika’da Çin, Fransa ve ABD yatırımları yoğunluk gösterirken, Türk yatırımcılar ise ‘Afrika ile beraber büyüme’ politikasıyla, Afrikalılarca ‘beklenen yatırımcı’ konumunda.

EN FAZLA İSTİHDAM

Fransa, İngiltere ve İspanya gibi Avrupa ülkelerinin Afrika kıtasındaki varlıkları yüzyıllara dayanırken, Türkiye’nin kıta ülkeleriyle ticari ilişkileri yeni bir döneme dayanıyor. 1998’de kabul edilen Afrika Eylem Planı, 2003’te hayata geçirilen Afrika Ülkeleriyle Ekonomik İlişkilerin Geliştirilmesi Stratejisi, 2005’te ilan edilen ‘Afrika Yılı’ ve 2008’de yapılan Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi’yle başlayan ekonomik ilişkiler bugün 17.5 milyar dolar seviyesine ulaştı. Doğrudan yatırımlar ise 1972’de Trablus Limanı’nın inşasının üstlenilmesiyle inşaat alanında başlarken, bugün Afrika’da yatırım yapan yabancı yatırımcıların arasında en fazla istihdamı Türk firmaları oluşturuyor.

39 ÜLKEDE TEMSİLCİLİK

Enerji, beyaz eşya, inşaat, altyapı ve hazır tüketim alanlarında Türk yatırımlarının yoğunlaştığı kıtada, Kuzey Afrika bölgesinin haricinde en fazla Türk yatırımı Güney Afrika’da bulunuyor. Bunu Etiyopya, Kenya, Kamerun, Tanzanya,Gana ve Nijerya takip ediyor. Bürokratik ilişkiler ise 2003’ten sonra büyük atılım gösterdi. Türkiye’nin, kıtanın 39 ülkesinde büyükelçiliği bulunuyor. Türk yatırımcıların ilgisini yoğunlaştıran bir diğer nokta da ulaşım. Türk Hava Yolları, Afrika’da 31 ülkeye ve 51 noktaya seferler düzenliyor.

İŞ YAPMA KOLAYLIĞI

Ekonomi Bakanlığı Afrika Eylem Planı’na göre, Nijerya, Fildişi Sahilleri, Etiyopya, Kenya, Kamerun, Mozambik ve Cezayir yatırım ortamı için en uygun ülkeler. Dünya Bankası’nın ‘İş Yapma Kolaylığı’ raporuna göre Mauritius, Güney Afrika, Namibya ve Botswana’da iş ve yatırım ortamı Türkiye’den daha iyi. Aynı rapora göre; Mauritis, Güney Afrika, Namibya, Botswana, Kenya, Gana, Tunus, Seyşeller, Etiyopya ve Nijerya Afrika kıtasında yatırım ortamı en iyi olan 10 ülke.

Ocak ayında Tanzanya’daki İş Forumu’nda, Türkiye adına DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan mutabakat zaptı imzalamıştı.

YÜZDE 200 KÂR

Turkish-African Business Association (TABA) Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Akbulut, bölgede yatırım yapmak isteyen şirketlerin pişman olmayacaklarını söyledi. Bölgede yol, inşaat, altyapı, enerji, mobilya, hazır tüketim gibi ihtiyaçların çok yüksek olduğunu ifade eden Akbulut, yatırım yapmak isteyen firmaların sermayeleri ile birlikte gitmeleri gerektiğini belirtti. Akbulut, şunları söyledi: “Şirket faaliyete geçene kadar yapılan harcamalar, Türkiye’ye göre biraz fazla. Ancak yatırımların boşa gitme ihtimali yok. Kârlılık oranları yüzde 200’e kadar çıkıyor. Yatırımın kendini amorti etmesi ise 3-4 ay kadar. Bölgede Türk ürünlerine karşı büyük bir güven var. Çünkü Türk yatırımcıların ‘sömürü’ mantığı yok. Bölgede ciddi oranda Afrika halkı istihdam ediliyor. Afrika pazarı, Rusya ve Avrupa pazarlarıyla kıyaslanabilecek potansiyelde.”

İHALEYE KATILMA İMKANI

Türkiye, 2013’ten bu yana Afrika Kalkınma Bankası’na üye. Bu üyelik Türk firmalarına Afrika’da açılan ihalelere katılma imkanı sunuyor. Ayrıca Türkiye’nin Tunus, Fas, Mısır, Morityus ve Gana ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA) bulunuyor. Kongo, Kamerun, Seyşeller ve Libya ile STA müzakereleri devam ediyor.

ENERJİ AÇIĞI HAD SAFHADA

2030’a kadar bölgenin elektrik ihtiyacının karşılanması için 30 milyar dolarlık altyapıya ihtiyaç var. Bu yatırımın yüzde 64’üne Sahra Altı Afrika ihtiyaç duyuyor. Bölgede hâlâ 600 milyon kişi elektriğe ulaşamıyor. Elektrik talebinin 2040’a kadar üç katına çıkması bekleniyor. Türkiye’nin Fildişi Sahilleri, Gana, Madagaskar, Kenya ve Güney Afrika’da enerji yatırımları bulunuyor. Enerji yatırımı için en uygun ülkeler Kenya, Tanzanya, Uganda, Fildişi Sahilleri, Etiyopya ve Kamerun.

AFRİKA’DA NE YAPILABİLİR?

• Organize Sanayi Bölgeleri kültürü yayılabilir.
• Gümrük modernizasyonuna katkı sağlanabilir.
• Ulaşım altyapısının geliştirilmesine katkıda bulunulabilir.
• Özel sektörün kurumsal kapasite geliştirilmesine katkı sağlanabilir.
• Savunma sanayi ihtiyacı karşılanabilir.
• Organize tarım tesisleri kurulup gıda güvenliği sağlanabilir.
• Tarımda GAP deneyimi paylaşılabilir.
• Altyapı yatırımları yapılabilir.
• Liman ve havaalanı işletmeciliği yapılabilir.
• Özelleştirme programına alınan işletmeler satın alınabilir.

FİNANSMAN SORUNU NASIL AŞILABİLİR?

• Japon hükümet yardımları ve kredileri
• İslam Kalkınma Bankası’nın kalkınma yardımları
• Körfez sermayesi ile ortaklıklar kurarak
• Afrika Kalkınma Bankası finansmanı
• Dünya Bankası ve Uluslararası Finans Kuruluşu’nun (IFC) kredi ve programları

Kaynak: DEİK Türkiye-Afrika İş Konseyleri

10 Nisan 2017 Pazartesi

Etiketler : Dünya