Proje KOBİ’den hibe devletten

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de son 4 yılda enerji verimliliği için 4.8 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Buna karşılık toplam 1.2 milyar dolarlık tasarruf sağlandı. 2020 yılı özelinde ise 635 milyon dolarlık enerji verimliliği yatırımı yapıldı ve 158 milyon dolarlık tasarruf elde edildi. 2017-2023 yıllarını kapsayan Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamında, bina ve hizmetler, enerji, ulaştırma, sanayi ve teknoloji, tarım ve yatay konular olmak üzere toplam 6 kategoride tanımlanan 55 eylem ile 2023 yılında Türkiye’nin birincil enerji tüketiminin yüzde 14 azaltılması hedefleniyor. 2033 yılına kadar sağlanması beklenen tasarrufların karşılığı ise 30.2 milyar dolar seviyesinde.

POTANSİYEL YÜKSEK

Sektörlerin enerji verimliliği konusundaki farkındalığını artırma çalışmalarına da devam eden İstanbul Ticaret Odası, ‘İşletmelerde Enerji Verimliliği’ başlıklı webinar düzenledi. Enerji verimliliğindeki çalışmaların özellikle 2000’lerden sonra hız kazandığını belirten İTO Yönetim Kurulu Üyesi İbrahim Doğan Salman, Türkiye’nin enerji ithalatı hakkında şu bilgileri verdi: “2020 yılında, Türkiye’nin toplam 219.5 milyar dolarlık ithalatı içinde en büyük paya sahip olan enerji ithalatı, bir önceki yıla göre yüzde 30.7 azalarak 28.9 milyar dolara geriledi. Net enerji ithalatımız ise yüzde 27.3 iyileşerek, 24.2 milyar dolar oldu.” Son dönemde yapılan yasal ve kamusal düzenlemeler sonucunda enerji verimliliğinde belli bir mesafe alındığını vurgulayan Salman, bu konudaki potansiyelden henüz tam anlamıyla yararlanılamadığına da dikkat çekti.

İLK ADIM NE OLMALI?

Endüstriyel tesislerde ve ticari binalarda enerji verimliliği için ilk yapılması gerekenin enerji etüdü olduğunu kaydeden VAT Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Altuğ Karataş, şöyle konuştu: “Her türlü ekipmanla ilgili ne kadar enerji verimliliği potansiyeli çıkartılabileceğini göz önüne getirebilecek ve bir yol haritası çıkartacak süreçten bahsediyoruz. Enerji etüdü için öncelikle bir planlama toplantısının yapılması gerekir. Çünkü rehber olacak verilere ihtiyaç var. Enerji verimliliği yatırımları, devlet desteği yanında bir yıldan daha bir kısa sürede kendini amorti edebiliyor. Enerji verimliliği ile Yeşil Mutabakat artık birlikte karşımıza çıkacak. Böylece sınırda karbon vergisi konusunda da önlem almış oluyorsunuz, maliyetinizi azaltarak rekabet gücünüzü de artırıyorsunuz.”

VAP İLE YATIRIMIN YÜZDE 30’U DEVLETTEN

Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) desteği ile devletin yüzde 30 hibe desteği sağladığını belirten Altuğ Karataş, şu bilgileri verdi: “KDV hariç 5 milyon liraya kadar yatırımlar VAP kapsamına girebiliyor, yüzde 30 net hibe desteği veriliyor. Mahsuplaşma değil, net hibe. Aynı anda 5 projeye başvurabiliyor. Teorik olarak enerji verimliliğinde 25 milyon liralık bir yatırım hakkı var. Yani 25 milyon liralık enerji verimliliği yatırımı yapan bir firma, 7.5 milyon lira hibe alabilir. Ayrıca projedeki yatırımın geri dönüş süresinin 5 yılın altında kalması gerekiyor.”

TEVMOT Projesi

Sanayide elektrik motorlarında enerji verimliliği potansiyeline bakıldığında, verimsiz motorların tamamının yenilenmesi sonucu yıllık yaklaşık 34 milyar kilovatsaat elektrik tasarrufunun sağlanabileceğine dikkat çeken TEVMOT Proje Koordinatörü Gürsu Sezen Torun, şöyle konuştu: “Türkiye’de Enerji Verimli Motorların Teşvik Edilmesi (TEVMOT) Projesi, 2017-2022 dönemini kapsayan 5 yıllık bir projedir. Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından finanse ediliyor. TEVMOT Projesi, KOBİ’lerde enerji verimli motorların kullanılmasını destekliyor.”

YENİ MOTORA %75 HİBE

TEVMOT Projesi’nde uygulanan finansal destek mekanizması konusunda ise Proje Koordinatörü Gürsu Sezen Torun, şu bilgileri verdi: “KOSGEB’in işletme geliştirme destek programı adı altında Enerji Verimli Motor Değişim Desteği paketi var. Bu paketi, TEVMOT Projesi’nde KOBİ’lerin yararlanması için oluşturduk. KOBİ başına 80 bin lira üst sınırlı (yerli malı belgesi olan motorlarda yüzde 75, bu belgeye sahip olmayan veya ithal motorlarda yüzde 60 hibe desteği) olarak belirlendi.”

GÖNÜLLÜ ANLAŞMA İLE YÜZDE 30 HİBE

Enerji verimliliğinde desteklerden biri de Gönüllü Anlaşmalar. Bu destek modeli, bir endüstriyel işletmenin geçmiş 5 yıllık referans enerji yoğunluğuna göre anlaşma yapıldıktan sonraki 40 ayda enerji yoğunluğunu ortalama olarak en az yüzde 10 oranında azaltmayı taahhüt eden projeleri kapsıyor. İşletmelerin Gönüllü Anlaşma süresinde uyguladıkları Güneş Enerjisi Sistemi (GES) gibi yenilenebilir enerji üretim projelerinin ilk bir yılında elde edilen enerji miktarı, taahhüt edilen enerji yoğunluğu miktarından düşürülüyor. Gönüllü Anlaşma ile taahhüt ettiği yoğunluğu düşürebilen tesis, anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin yüzde 30’unu, 1 milyon lirayı geçmeyecek şekilde hibe destek olarak almaya hak kazanıyor.

5. BÖLGE TEŞVİKİ’NDEN YARARLANMA İMKANI

Enerji verimliliği projeleri sayesinde İstanbul’daki imalat sanayi tesislerinin de 5. Bölge Teşvikleri’nden yararlanma imkanı var. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın vereceği proje onayına istinaden yıllık asgari 500 TEP (ton eşdeğer petrol) enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştirilecek yatırımlarda 5. Bölge Teşvikleri’nden faydalanılabiliyor. Faydalanılacak teşvikler, katma değer vergisi istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz desteği ve yatırım yeri tahsisi şeklinde uygulanıyor. Enerji verimliliği yatırım projelerinin 5. Bölge Teşvikleri kapsamında değerlendirilmesini isteyen işletmelerin başvurularını Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na yapmaları gerekiyor.

ENERJİ PERFORMANS SÖZLEŞMELERİ İLE BEDAVA YATIRIM

Devletin verdiği hibe ve desteklerin dışında, işletmeler Enerji Performans Sözleşmesi modeliyle herhangi bir yatırım harcaması yapmadan enerji verimliliği projesini gerçekleştirebiliyorlar. Projeyi, enerji verimliliği danışmanlık firması finanse ediyor. Gerekli ölçümler ile enerji verimliliği sağlanacak noktalar tespit ediliyor ve proje maliyeti ile geri ödeme süresi hesaplanıyor. Sağlanan tasarrufu, sözleşme süresi boyunca enerji verimliliği danışmanlık firması alıyor. Sözleşme bitiminde sistem, enerji verimliliği danışmanlık firmasından işletmeye devrediliyor.

29 Kasım 2021 Pazartesi

Etiketler : Gündem