2023 sonu itibarıyla Türkiye nüfusunun yüzde 84’ünün doğalgaza erişim imkanı bulunuyor. Öte yandan, doğalgaz dağıtım şirketleri, 2024-2026 döneminde toplam 75 milyar liralık yeni yatırım planlıyor.
Türkiye Doğalgaz Dağıtıcıları Birliği’nin (GAZBİR) sektör raporuna göre, 2026’ya kadar planlanan yatırımlarla yaklaşık 130 yeni yerleşim yerine doğalgaz arzının sağlanması öngörülüyor. Öte yandan, 2023 sonu itibarıyla Türkiye doğalgaz dağıtım şebeke uzunluğu çelik, polietilen ve servis hattı olmak üzere toplam 202 bin 100 kilometreye ulaştı ve 2018-2022 döneminde dağıtım şebekesi yıllık ortalama yüzde 7 büyüdü. Şebeke uzunluğu, geçen yıl ise bir önceki yıla göre yüzde 11 büyüme kaydetti. Bu yıldan itibaren 2026’ya kadar yıllık ortalama 15 bin kilometrenin üzerinde şebeke inşası planlanıyor. 2026 sonu itibarıyla doğalgaz dağıtım şirketlerinin yatırımlarıyla Türkiye doğalgaz dağıtım şebekesinin uzunluğunun 250 bin kilometreyi aşması bekleniyor.
YATIRIM HEDEFLERİ
Rapora göre, 2023 sonu itibarıyla 81 il ve 845 yerleşim yerine doğalgaz arzı sağlandı. Yılbaşında yapılan planlamada, 2023’te toplam 90 yeni yerleşim yerine gaz arzı hedeflenirken, dağıtım şirketlerinin yatırım planlarını genişletmesiyle 102 yeni yerleşim yerine arz sağlandı. Böylece 2023, bir yılda en fazla yeni yerleşim yerine doğalgaz arzı sağlanan yıl oldu. Geçen yıl sonu itibarıyla Türkiye’deki 51 merkez ilçe dahil olmak üzere 973 ilçenin 757’sine doğalgaz ulaştırıldı. Aynı dönemde 88 beldeye doğalgaz götürüldü. 2024-2026 döneminde planlanan yatırımlarla 128 yeni yerleşim yerine daha doğalgaz arzının sağlanması hedefleniyor. Yine rapora göre, Türkiye’de doğalgaz dağıtım şirketleri geçen yıl 17 milyar liranın üzerinde yatırım yaparken, 2024-2026 döneminde toplam 75 milyar liralık yatırım planlanıyor.
AVRUPA’DA ÜÇÜNCÜ
Geçtiğimiz yıl dağıtım şirketleri tarafından mevcut ve genişleme bölgelerindeki yatırımlarla ulaşılan nüfus yüzde 1.9 artarak 71.5 milyon oldu. 2023 sonu itibarıyla Türkiye nüfusunun yüzde 84’ünün doğalgaza erişim imkânı bulunuyor. Türkiye’de aktif doğalgaz kullanan nüfus, geçen yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde 3.3 artarak 62.7 milyona ulaştı. Son 5 yıllık dönemde doğalgaz kullanan nüfus yaklaşık 10.5 milyon arttı. 2019’da Türkiye nüfusunun yüzde 63’ü aktif doğalgaz kullanıcısıyken geçen yıl sonu itibarıyla yüzde 73’e yükseldi. 2026 sonuna kadar aktif kullanıcının yüzde 18 artarak 71.5 milyona ulaşması öngörülüyor. Türkiye, ayrıca geçen yıl sonu itibarıyla 20.8 milyon doğalgaz abonesi ile Avrupa’da İtalya ve Almanya’nın ardından en çok doğalgaz abonesine sahip üçüncü ülke oldu. Avrupa ülkelerinin doğalgaz abone sayısının doygunluğa ulaşması, gelecek yıllarda Türkiye’de potansiyel abonelerin aktif hale gelmesi ve şebeke yatırımlarının devam etmesinin etkisiyle Türkiye’nin 2025’te Avrupa’da abone sayısı en fazla olan ikinci ülke olacağı öngörülüyor.
İSTANBUL’DAKİ ARTIŞ
GAZBİR raporuna göre, Türkiye’de doğalgazın en çok kullanıldığı İstanbul’da abone sayısı geçen yıl yaklaşık 121 bin artarak 5.7 milyona ulaşırken, başkent Ankara’da yüzde 2 artışla 2 milyon oldu. Geçen yıl Türkiye doğalgaz tüketimi bir önceki yıla göre yüzde 6 azalarak 50 milyar metreküp olarak gerçekleşti. Geçen yılın 2022’ye göre daha sıcak geçmesi, elektrik üretiminde doğalgaz yerine alternatif enerji kaynaklarının kullanılması, sanayide tüketimin azalması ve 11 ili etkileyen Kahramanmaraş depremleri sonucunda tüketimin düşmesi sebebiyle 2023’te doğalgaz tüketimi bir önceki yılın altında kaldı.
TÜKETİMDE SANAYİNİN PAYI YÜZDE 24 SEVİYESİNDE
Türkiye’de konutlarda doğalgaz tüketimi de geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 6 azalarak 17 milyar metreküp oldu. Doğalgazla elektrik üreten santrallerin tüketimi 2022’ye kıyasla yaklaşık yüzde 4, sanayide tüketim ise yüzde 8 azaldı. 2023 yılında doğalgaz tüketiminde en fazla paya sahip sektör yüzde 34’le konut olurken, bunu yüzde 28’le elektrik santralleri, yüzde 24’le sanayi ve yüzde 11’le hizmet sektörü izledi. Türkiye’de her 100 hanenin yaklaşık 59’u ısınma, pişirme ve sıcak su ihtiyaçlarını karşılamak için doğalgaz kullandı. Isınma amaçlı kullanımda hanelerin yüzde 57’si doğalgaz, yüzde 22’si kömür, yüzde 17’si biyokütle yakıtları tercih etti. Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında ısınma amaçlı doğalgaz tüketimi sıralamasında Almanya ve İtalya’dan sonra üçüncü oldu.
