NASA ve İtalyan Uzay Ajansı (ASI), 3 Mart’ta uzay keşifleri açısından tarihi bir başarıya imza attı. Ay GNSS Alıcı Deneyi (LuGRE) sayesinde, ilk kez Ay yüzeyinde Dünya tabanlı navigasyon sinyalleri başarıyla alındı ve takip edildi. Bu önemli gelişme, gelecekteki Ay ve derin uzay misyonları için büyük bir kilometre taşı olarak kayıtlara geçti.
ARTEMIS GÖREVLERİNE DESTEK OLACAK
LuGRE’nin elde ettiği veriler, GNSS (Küresel Navigasyon Uydu Sistemi) sinyallerinin Ay yüzeyinde dahi alınabildiğini ve izlenebildiğini kanıtladı. Bu teknoloji, NASA’nın Artemis programı başta olmak üzere gelecekteki Ay ve Mars keşiflerinde uzay araçlarının konum, hız ve zaman bilgilerini otonom şekilde belirlemesine imkan tanıyacak. Böylece Ay ve ötesi için gelişmiş navigasyon sistemleri geliştirilmesinin önü açılmış oldu.
Dünya’da akıllı telefonlardan uçaklara kadar her şey GNSS sinyalleriyle yön buluyor. NASA, LuGRE sayesinde Ay’da da bu sinyalleri kullanabileceğini gördü. NASA bu teknolojiyi gelecekteki görevlerde kullanmayı planlıyor.
BAŞARIYA GİDEN YOL
Tarihi süreç, 2 Mart’ta Firefly Aerospace’in Blue Ghost adlı Ay iniş aracının Ay’a başarılı bir iniş yapmasıyla başladı. Blue Ghost, NASA’ya ait 10 bilimsel yükten biri olan LuGRE’yi de Ay yüzeyine taşıdı.
İnişin hemen ardından, Maryland’deki NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde görevli LuGRE operatörleri, cihazın ilk bilimsel operasyonlarını başlattı. En büyük merak konusu, LuGRE’nin GPS ve Avrupa’nın Galileo sistemi gibi iki GNSS takımyıldızından gelen sinyalleri Ay yüzeyinde alıp alamayacağıydı.
LuGRE 3 Mart Pazartesi günü, Ay yüzeyinde GNSS sinyallerini başarıyla aldı ve izledi. Böylece Dünya’dan 355 bin kilometre uzaklıkta ilk kez bir navigasyon sorunu GNSS yardımıyla çözüldü.
AY’DA 14 GÜNLÜK GÖREV
Blue Ghost’un yüzeye yerleşmesiyle birlikte, LuGRE’nin 14 gün sürecek olan görevi de başladı. Bu süre boyunca LuGRE, NASA ve İtalyan Uzay Ajansı’na neredeyse kesintisiz veri aktaracak. Bu veriler, Ay navigasyonu konusunda yeni kilometre taşlarının önünü açacak.
Bu tarihi başarı, İtalyan Uzay Ajansı açısından da ayrı bir önem taşıyor. LuGRE, Ay yüzeyinde çalışan ilk İtalyan yapımı donanım olarak kayıtlara geçti.
REKOR KIRDI
LuGRE sadece Ay yüzeyinde değil, Ay yolculuğu sırasında da GNSS rekorlarını kırdı. 21 Ocak’ta, Dünya’dan yaklaşık 338.000 kilometre uzaktayken GNSS sinyali alarak daha önce NASA’nın Manyetosferik Çok Ölçekli Görevi’ne ait olan en yüksek irtifa GNSS sinyal alımı rekorunu kırdı.
20 Şubat’ta Ay yörüngesine ulaştığında bu rekoru yaklaşık 391.000 kilometre seviyesine taşıdı. Bu da Dünya ile Ay arasındaki cislunar uzayda seyreden uzay araçlarının da GNSS sinyalleriyle yön bulabileceğini gösterdi.
OTONOM NAVİGASYONA BİR ADIM DAHA
Geleneksel olarak, NASA mühendisleri uzay araçlarının konumunu Dünya’daki izleme istasyonlarından gelen sinyaller ve araç üzerindeki sensörler yardımıyla belirliyor. Ancak LuGRE, GNSS sinyallerinin doğrudan uzay aracı tarafından algılanıp kullanılabileceğini kanıtladı. Bu da insan operatörlere olan bağımlılığı azaltacak ve uzaydaki araçların daha otonom hale gelmesini sağlayacak.
