Mesleki eğitimde yeni model arayışları, eğitim-öğretimin her seviyesinde uygulanmaya başladı. YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar’ın ‘dijital ve yeşil beceri ağırlıklı yeni modeller’ olarak duyurduğu mesleki eğitimde dönüşüm süreci meslek yüksekokullarında karşılık bulurken, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin'in talimatıyla ise ‘Mesleki ve Teknik Eğitim Bilgilendirme Faaliyetleri’ başlatıldı. Velilere yönelik bilgilendirmeler, yeni açılan meslek liseleri ve hayata geçirilen müfredatla süreç geçtiğimiz yıl ile beraber hız kazandı.
Milli Eğitim Bakanlığı, ‘herkesin bir mesleği olmalı’ hedefi doğrultusunda çalışmalarını sürdürürken, ahilik kültürünü merkeze alarak 53 alan ve 114 dalda verilen eğitimlerle öğrencilerin hem teknik beceriler hem de toplumsal değerlerle donatılmasını amaçlıyor. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli çerçevesinde öğrencilerin mesleki bilgi ve becerilerinin ‘erdem-değer-eylem’ yaklaşımıyla bütünleştirilmesi planlanıyor.
KAREKOD VE YAPAY ZEKAYA ERİŞİM
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile geçen yıl eğitim süreçlerinde kapsamlı yenilikler hayata geçirildi. Ders içeriklerinin yüzde 35 oranında sadeleştirildiği müfredat, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında okul öncesi, ilkokul 1. sınıf, ortaokul 5. sınıf ve lise 9. sınıftan başlamak üzere kademeli şekilde uygulandı.
Yeni müfredatla birlikte hazırlanan ders kitapları ‘beceri örgüsü’ temelinde yapılandırıldı. Kitaplarda karekodlar üzerinden animasyon, simülasyon, artırılmış gerçeklik ve yapay zeka tabanlı uygulamalara erişim sağlandı. Böylece öğrenciler dijital içeriklerle desteklenen, çok boyutlu bir öğrenme sürecine dahil edildi. Öğrencilere ücretsiz ders kitapları ulaştırıldı; öğretmenler için de yeni modelin uygulanmasına yönelik eğitim programları düzenlendi.
HER SEVİYEYE YENİ MODEL
2024-2025 eğitim-öğretim yılının gündeminde mesleki ve teknik eğitim ön plana çıktı. ‘Herkesin bir mesleği olmalı’ anlayışı doğrultusunda hazırlanan Mesleki ve Teknik Eğitim Politika Belgesi ile öğrencilerin erken yaşlardan itibaren mesleki yönelim kazanması hedeflendi.
Bu kapsamda ortaokulların 7. ve 8. sınıflarında zanaat atölyeleri kuruldu. Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri bünyesinde ise Meslek Ortaokulları açıldı.
Türkiye’de ilk kez hayata geçirilen spor ortaokulları ise 9 ilde öğrenci kabul etmeye başladı. Ayrıca ‘Velivizyon’ platformu ile okul-aile işbirliği güçlendirilerek velilerin eğitim sürecine katılımı desteklendi. Ülke genelinde ortak sınav uygulaması ise 7. ve 10. sınıfları kapsayacak şekilde genişletildi.
GASTRONOMİ LİSELERİ PROJESİ
Milli Eğitim Bakanlığınca yürütülen en dikkat çekici projelerden biri de Türkiye Gastronomi Liseleri Projesi oldu. İlk tanıtım Etiler Turizm Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde gerçekleştirildi.
Bakan Yusuf Tekin tanıtımda, gastronomi liseleri ile genç yeteneklerin Türk mutfağını dünyaya tanıtan nitelikli şefler olarak yetişeceğini vurguladı. Projeyle öğrenciler yalnızca mutfak teknikleri değil; tarım, kültürel miras, yabancı dil ve küresel mutfak vizyonu gibi çok boyutlu bir eğitim alacak.
Hazırlık sınıfında usta şeflerle atölye çalışmaları, yerel coğrafya gezileri, estetik ve yaratıcı düşünce dersleri de programın parçası olacak. Mezunlara diploma ve işyeri açma belgesinin yanı sıra, uluslararası geçerliliğe sahip Europass Sertifikası verilecek.
YENİ TEKNOLOJİYE ÖNCÜLÜK
Eğitimci-yazar İsmail Sarıçay, mesleki ve teknik eğitimin gelişmiş ülkelerde ekonomik kalkınmanın ana unsurlarından biri olduğuna dikkat çekti. Sarıçay, Türkiye’de mesleki eğitime ilginin yoğunlaşması için teşvik edici adımların ve staj dönemlerinin artmasına önemine dikkat çekti. Sarıçay, uygulamadaki yeni hamleleri şöyle özetledi:
* Öğrenciler mesleki eğitime başladıkları andan itibaren sigortalı olmalı.
* Eğitim-staj harçlığı ile ekonomik destek verilmeli.
* Uygulamalı dersler günümüz ihtiyaçlarına göre artırılmalı.
* Yurt dışı staj imkanları sağlanmalı.
* Fen lisesi seviyesinde öğrenci kabul edilerek yeni teknolojilerin üretilmesine öncülük edilmeli.
Ayrıca, ahilik kültürünün yeniden gündeme alınmasının önemini vurgulayan Sarıçay, “Gelişmiş ülkelere baktığınızda mesleki teknik eğitimin her alanda desteklendiğini ve geliştiğini görürsünüz. Orta öğretimleri yüzde 70 mesleki, yüzde 30 genel kültüre dayalı eğitimlerdir. Bugün mesleki eğitimde yeni model arayışlarıyla yapılacak her hamle, istihdam hızımızın gelişmesine sebep olacak” dedi.
7 BÖLGEYE DAHA GASTRONOMİ LİSESİ
Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye’nin 7 bölgesinde tematik gastronomi liseleri açacağını duyurdu. Bu okullar, bulundukları bölgelerin mutfak kültürünü bilimsel bir yaklaşımla ele alarak mezun öğrencilerin istihdama kazandırılmasına destek olacak. Bu okullardan mezun olacak öğrencilerin, bulundukları bölgenin gastronomik değerlerini uluslararası alanda temsil etmeleri hedefleniyor.
Açılması planlanan liseler şunlar:
* İstanbul Osmanlı Mutfağı Gastronomi Lisesi: Saray mutfağının zarafetini, kentin gündelik tatlarıyla harmanlayacak.
* Antalya Endemik Bitkiler ve Doğal Ürünler Gastronomi Lisesi: Akdeniz mutfağını doğa-insan-kültür etkileşimi çerçevesinde yeniden yorumlayacak.
* Gaziantep Baklava ve Geleneksel Tatlılar Gastronomi Lisesi: Gaziantep mutfağı çağdaş tekniklerle buluşturulacak.
* Konya Buğday, Ekmekçilik ve Hamur İşleri Gastronomi Lisesi: Anadolu sofra kültürünü yeniden işleyecek.
* Trabzon Çikolata ve Pastacılık Gastronomi Lisesi: Yenilikler keşfedilecek.
* İzmir Meze ve Zeytinyağlılar Gastronomi Lisesi: Akdeniz mutfağını meze ve zeytinyağlılar ile yeniden tanımlayacak.
* Erzurum Et ve Süt Ürünleri Gastronomi Lisesi: Pastoral mutfağını bilimsel temelde temsil edecek.
