Küresel ekonomide pandemi seferberliği

Giriş: 24.03.2020 - 00:00
Güncelleme: 17.12.2024 - 22:35

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Koronavirüs pandemi küresel ekonomideki dengeleri de sarstı. Hükümetler salgına karşı bir yandan sağlık mücadelesini sürdürürken diğer yandan da açıkladıkları mali destek paketleriyle ekonomideki önlemlerini almaya çalışıyor. Koronavirüs pandemi, Çin’de ortaya çıktığında ilk önce küresel tedarik zincirini bozdu. 166 ülke ve bölgede vakaların görülmesiyle beraber küresel arz-talep zincirini de altüst etti. Durumu bazı devlet başkanları İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük kriz olarak adlandırıyor.

ABD’DEN 1 TRİLYON DOLAR

Dünyanın en büyük ekonomisine sahip ABD, koronavirüs pandemiye karşı hazırladığı ekonomik teşvik paketiyle de dikkat çekti. ABD, ilk başta planladığı ekonomik önlem paketini revize etti.

ABD Hazine Bakanlığı, kritik sektörler için kurtarmaları ve kredileri içeren 1 trilyon dolarlık bir taslak paket hazırladı.

ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, koronavirüs salgınının ekonomik zararını azaltmak amacıyla Başkan Donald Trump’ın vatandaşlara çek gönderilmesi talimatını verdiğini de açıkladı. Çek miktarının hane başına en az bin dolar olması öngörülüyor.

ALMANYA’DAN DEV PAKET

Almanya, işletmeleri koronavirüs etkisinden korumak için Alman Kalkınma Bankası (KfW) üzerinden 550 milyar Euro (610 milyar dolar) kredi verecek. Bu miktarın Almanya’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük destek paketi olduğu da kaydediliyor. İlk planda 20 milyar Euro’nun hazır tutulduğunu belirten Almanya Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Olaf Scholz, KfW’nin vereceği kredilerde, bir üst sınırın olmadığını da belirtti.

FRANSA’DA İKİ AŞAMA

Fransa, şirketlerine ve çalışanlarına koronavirüs salgını ile mücadele etmek için 45 milyar Euro’yu (50 milyar doları) hemen seferber edeceğini açıkladı. Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maie, 45 milyar Euro’nun büyük bir kısmının, şirketlerin mart ayında ödemeleri gereken vergi ve bordro ödemelerinin ertelenmesi olduğunu söyledi. Söz konusu desteğin, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 16 Mart’ta açıkladığı 300 milyar Euro (334 milyar dolar) devlet kredi garantisine ek olarak geldiği de kaydedildi.

İSPANYA REKORUNU KIRDI

İspanya hükümeti, ekonomik tedbir kapsamında 200 milyar Euro kaynak ayırdığını duyurdu. İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, destek paketinin İspanya’nın tarihindeki en büyük ekonomik yardım paketi olduğunu açıkladı. Sanchez, İspanya gayri safi milli hasılasının yaklaşık yüzde 20’sine tekabül eden kaynağın, finans sektörüne, şirketlere ve koronavirüsten etkilenen yoksul vatandaşlara aktarılacağını da belirtti. Paketin 117 milyar Euro’luk kısmının kamuya, geri kalanının özel sektöre kullandırılacağı da kaydedildi.

KANADA 82 MİLYAR DOLAR AYIRDI

Kanada, koronavirüs pandemiyle mücadelede en büyük kaynak ayıran ülkeler arasında. Kanada Başbakanı Justin Trudeau; gelir desteği, ücret sübvansiyonları ve vergi ertelemelerinin dahil olduğu 82 milyar dolarlık bir yardım paketi hazırladıklarını açıkladı. Paketin 27 milyar dolarlık kısmının doğrudan halka verilecek destekleri içerdiğini belirten Trudeau, kalan 55 milyar dolarlık kısmın da vergi ertelemeleri yoluyla iş dünyasının likidite ihtiyacına destek için kullanılacağını belirtti.

İTALYA YARALARINI SARACAK

İtalya, Avrupa’da koronavirüs pandeminin en fazla ölüme sebep olduğu ülke olmasının yanında ekonomik olarak da büyük savaş veren ülkeler arasında yer alıyor. İtalya Başbakanı Giuseppe Conte, hükümet olarak 25 milyar Euro (27.94 milyar dolar) ekonomik destek paketi hazırladıklarını açıkladı. Paketin sağlık sistemi için ekstra finansman sağlayacağını da vurguladı. İtalya hükümeti, şirketlere ve hane halkına yardımcı olmak için vergi ve kredi ödemelerinin dondurulması gibi tedbirleri aldığını da açıkladı. İtalya hükümeti, 500 milyon Euro kaynak ayırarak ülkenin en büyük havayolu şirketi Alitalia için kamulaştırma kararı da aldı.

İNGİLTERE 330 MİLYAR STERLİN KREDİ AYIRDI

Koronavirüs pandemi ile sağlık mücadelesinde farklı bir yol izleyeceğini açıklayan İngiltere, ekonomik tedbirler konusunda ise büyük kaynak ayıran ülkeler arasında yer alıyor. İngiltere hükümeti, 330 milyar sterlin (396 milyar dolar) büyüklüğünde kredi teminat paketi hazırladığını duyurdu. Paketin, 20 milyar sterlinin de vergi kesintileri, muafiyetler ve diğer yardımlara ayrıldığı da kaydedildi. Krizden etkilenen sektörlerdeki şirketler için mülkiyet vergisinin bir yıllığına iptal edildiği ve küçük şirketler için de destekler sağlanacağı belirtildi.

İSKANDİNAV ÜLKELERİ SIKI TEDBİRLER ALDI

İskandinav ülkeleri İsveç ve Norveç de koronavirüs pandeminin ekonomik etkilerine karşı önemli büyüklükte kaynak ayırdı. İsveç hükümeti, şirketlerin maliyetlerini karşılamak için kısa dönemli işten çıkarma düzenlemelerini değiştirdi, firmaların sosyal güvenlikve vergi ödemelerini erteledi.

Paketin değerinin 300 milyar kron (31 milyar dolar) olması bekleniyor. Norveç hükümeti ise 100 milyar kronluk (9.8 milyar dolar) bir paket açıkladı. Destek paketinde, işten çıkarılanlara maaş ödenmesi ve gelirini kaybeden serbest meslek sahiplerine devlet desteği alabilme imkanı da bulunuyor.

AVRUPA MERKEZ BANKASI’NDAN 750 MİLYAR EURO

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen, AB’nin koronavirüs salgınının derinleşen ekonomik etkisiyle mücadele etmek için 37 milyar Euro’luk bir yatırım destek paketi hazırladığını açıkladı. Öte yandan, Avrupa Merkez Bankası (ECB), piyasalarda tansiyonu düşürmek amacıyla 750 milyar Euro tutarında ek acil tahvil alım programı başlattığını duyurdu. 750 milyar Euro tutarında acil tahvil alım programı başlatılması yönündeki karara ilişkin açıklamada, “Alımlar, 2020 yılı sonuna kadar gerçekleştirilecek ve mevcut varlık alım programı için uygun olan tüm varlık kategorileri bu 750 milyar Euro büyüklüğündeki acil tahvil alım programına dahil olacak” denildi.

ABD Merkez Bankası (Fed) ise koronavirüse karşı politika faizini yüzde 0-0.25 aralığına çekti. Fed ayrıca, 500 milyar dolar Hazine, 200 milyar dolar mortgage tahvili ile parasal genişlemeye yeniden başladığını belirtti. IMF koronavirüse karşı 1 trilyon dolar, Dünya Bankası ise 14 milyar dolarlık fon hazırladığını duyurdu.