Kösem Sultan’ın miras bıraktığı han

HABER: MÜGE BİBER

Büyük Valide Han, İstanbul’da bugün Tarihi Yarımada sınırları içinde bulunan Eminönü’ndeki hanlar bölgesinde yer alıyor. Han, Osmanlı İmparatorluğu tarihine damgasını vurmuş ‘Mahpeyker’ lakaplı Kösem Sultan (IV. Murat ile İbrahim’in annesi) tarafından 17’nci yüzyılda Üsküdar’daki Çinili Camii’nin vakfiyesi olarak inşa ettirildi.

İRANLI TÜCCARLAR

İlk yıllardan itibaren Büyük Valide Han’da, ağırlıklı olarak İranlı tüccarlar faaliyet yürütüyordu. Bu özelliği dolayısıyla hanın ikinci katının avlusunda yer alan İstanbul’un ilk Şii Mescidi, İranlı tüccarlara ve ziyaretçilere tarih boyunca hizmet verdi. Hatta, Şiilerce kutsal kabul edilen Muharrem ayı için yapılan anma törenleri bu avluda düzenlenirdi. Mescid, günümüzde hâlâ birçok İranlı tarafından ziyaret ediliyor. Ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki ilk Ermeni matbaası da yine bu handa kuruldu. Ancak zaman içinde handaki matbaacılık faaliyetleri İranlılar tarafından sürdürüldü.

210 ODASI VAR

Tarihteki üç avlulu ilk han olması özelliği ile de dikkat çeken hanın, birinci ve ikinci avlusunda 153, üçüncü avlusunda ise 57 odası bulunuyor. Han, odaları ve avluları ile mesken, iş yeri, atölye ve ahır olarak da kullanıldı.

Hanın bir bölümü, ilk olarak 1909’da ve daha sonra da 1926’da yıkıldı. Belediye kullanımını yasaklamış olsa da han, kullanıcıların kendi eklemeleri ve onarımları ile günümüze kadar ulaştı.Büyük Valide Han, 1951’den itibaren gözetim altına alındı ve 1982’de tarihi miras olarak kabul edildi.

ÇOĞUNLUĞU TEKSTİLCİ

İlk açıldığı yıllarda dericilik, halı yıkayıcılık, karton toplayıcılık, çuvalcılık, sandıkçılık ve terazicilik gibi mesleklerin ağırlıkla sürdürüldüğü Büyük Valide Han’da, günümüzde tekstil ticareti ile uğraşan meslek erbapları bulunuyor. Özellikle şapka ve kasket toptan ticaretini devam ettirenler, handaki yerini muhafaza etmişler.

DÖRT KÖŞE BİR CİHANNÜMA KULESİ

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde, Büyük Valide Han’dan şöyle bahsediyor: “Bu hanın yerinde evvelce Cerrah Mehmet Paşa’nın sarayı vardı. Zamanla yıkılmış olduğundan Kösem Valide, altlı üstlü 300 hücreli şeddadi bir han bina inşa ettirmiştir ki, İstanbul’da Mahmut Paşa Hanı ile bundan büyük han yoktur. Bir tarafında dört köşe bir cihannüma kulesi vardır ki, eflâke ser çekmiştir.”

40 ATÖLYEDE METAL İŞLERİ YAPILIYOR

Büyük Valide Han’ın temel faaliyet alanını, tekstilin yanı sıra metal işleri de oluşturuyor. Hanın birinci ve ikinci kemerlerinin üst katında tekstil ve metal işleme alanında çalışan atölyeler yer alıyor. Yoğunluğun daha fazla olduğu üçüncü kemerde ise çoğunda metal işleri yapılan yaklaşık 40 atölye faaliyet gösteriyor.

EŞSİZ MANZARALI KUBBE

Yerli ve yabancı turistler, Büyük Valide Han’ın görkemli kubbesine yoğun ilgi gösteriyor. Bu ilgide, James Bond serilerinden Skyfall’da bu kubbenin kullanılması etkili oldu. Ayrıca kubbeden; Süleymaniye Camii, Yeni Camii, Galata Köprüsü, Galata Kulesi, Boğaziçi Köprüsü ve Kızkulesi gibi İstanbul’un en önemli simgelerini izleme şansına sahip oluyorsunuz.

05 Ekim 2016 Çarşamba

Etiketler : Gündem