Eylül ayındaki kiralık ve satılık konut piyasasındaki değişimler mercek altına alındı. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) ile sahibinden.com işbirliğiyle hazırlanan Kiralık ve Satılık Konut Piyasası Görünümü'nün eylül ayı sonuçları paylaşıldı.
Rapora göre, satılık konut ilan metrekare cari fiyatlarındaki yıllık artış oranları üç büyük şehirde de azalarak İstanbul'da yüzde 20,8, Ankara'da yüzde 22,4 ve İzmir'de yüzde 26,6 oldu.
Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı eylülde yüzde 45,2'ye düştü. Yıllık kira artış oranı İstanbul'da yüzde 46,2, Ankara'da yüzde 51,3 ve İzmir'de ise yüzde 56,3 olarak öne çıkıyor.
ÜÇ BÜYÜK ŞEHİRDE DURUM NE YÖNDE?
2020 Mayıs'tan itibaren sürekli artan ülke genelindeki reel konut fiyat endeksinin 2023 Temmuz'dan bu yana gösterdiği düşüş, 2024 Eylül'de devam etti.
Son bir yılda düşüşte olan konut reel satış fiyat endeksi hazirandaki durağanlıktan sonra eylülde de düşüşünü sürdürürken ağustostan eylüle reel konut fiyat endeksi İstanbul'da 1,3 puan, Ankara'da 0,8 puan, İzmir'de ise 1,9 puan azaldı. Eylül'de reel konut fiyat endeksi İstanbul'da 155,3, Ankara'da 180,9, İzmir'de ise 168,7 oldu.
Ağustos 2022'de yüzde 65,8'e ulaşan yıllık reel fiyat artışı eylül 2022'den itibaren hızla inişe geçerken, büyük depremin etkisiyle nisan 2023'te geçici olarak yükselen yıllık reel fiyat artışı mayıstan itibaren yeniden azalmaya ve bu yılbaşından itibaren de reel fiyat mutlak olarak azalmaya başladı.
Eylül 2024'te yıllık fiyat değişimi oranı Ağustos 2024'e kıyasla 0,3 puan azalarak yüzde -18,6 ile negatif değerlerde seyrini sürdürdü.
CARİ FİYATLARDA ARTIŞ YAVAŞLIYOR
Cari fiyatlarda yıldan yıla artış oranlarında son bir yıldır bariz bir yavaşlama söz konusu.
Yıllık konut fiyatı değişimi Türkiye genelinde Ağustos 2022'de yüzde 198,7 artışla zirve yaptı. Ülke genelinde ortalama konutun cari fiyatla yıllık artış oranı Eylül 2024 itibarıyla yüzde 21,6 oldu.
Cari fiyatların yıllık artışlarında tempo kaybı 3 büyük şehir için de geçerli. İstanbul'da zirveye yüzde 240,9 Temmuz 2022'de ulaşıldıktan sonra düşüş başladı ve yıllık fiyat artışı eylül 2024'te yüzde 20,8'e geriledi. Ankara ve İzmir'de ise zirveye Eylül 2022'de ulaşılırken, Eylül 2024'te yıllık artış oranları, sırasıyla, yüzde 22,4'e ve yüzde 26,6'ya geriledi.
KONUT TALEBİNDE DEPREM ETKİSİ
2023 Ocak'ta istisnai bir yükselişle 235'e ulaşan talep endeksi, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından aşağı yönlü bir seyir izleyerek Kasım 2023'te 88,7'ye kadar geriledi.
Aralık 2023'ten itibaren yönünü yukarı çeviren endeks, ağustostan eylüle yüzde 1,2'lik bir artışla 157,8'e ulaştı. Geçtiğimiz yılın eylül ayına kıyasla endeks yüzde 38,6 daha yüksek olarak belirlendi.
Türkiye genelinde enflasyondan arındırılmış reel kirada yıllık değişim oranları uzun süredir azalmaya devam ediyor. Geçen yılın mayıs ayından hazirana istisnai artış hariç, ortalama reel kirada yıllık değişim oranı Şubat 2023'te yüzde 86,6 ile zirve yaptıktan sonra inişe geçti.
Şubat 2024 itibarıyla yerini negatif artışlara bırakan yıllık reel kira fiyatları değişimi mayısta yaklaşık yüzde -15 oldu. Mayıstan sonra reel kiralardaki düşüş ivme kaybetti. Bu ivme kaybı Ağustos'tan itibaren daha belirgin hale gelmiştir. Eylül verisine göre reel kira fiyatındaki yıllık değişim yüzde -2,8'e geriledi. Buna göre reel kiralar geçen yılın aynı ayına göre ortalamada yüzde 2,8 düşük çıktı.
CARİ KİRA FİYATLARI DÜŞÜŞTE
Türkiye genelinde cari kira fiyatlarının yıllık değişimi geçen yılın eylül ayından itibaren düşüşte. Bu yılın ağustosta cari artış hızında az da olsa bir yükselme gözlemlenirken, eylül itibarıyla düşüş devam etmektedir. Ağustos 2024'te yüzde 47,1 olan kira fiyatlarının yıllık değişim oranı Eylül 2024'te yüzde 45,2 oldu.
Kiralık konut talep göstergesi geçen yılın ağustos - kasım arasında düşerken aralık ayından sonra hafif tempoda artış eğilimine girerken, mayıs ayından itibaren ise konut talep endeksi belirgin oranda artış göstermişti. Eylülde ise kiralık konut talep endeksi yüzde 20,4 azaldı. Kiralık konut talebi geçen yılın eylül ayına kıyasla yüzde 0,8 daha düşük çıktı.
