Trump yönetimi, yaptırımlardan kaçınmak için kullanılan kurumsal yapıların önünü kesmeyi amaçlayan düzenlemeyi devreye aldı. Federal Sicil’de yayımlanan metne göre, listeye alınmış bir şirketin çoğunluk hissedarı olduğu tüm iştirakler de artık ticari kısıtlamalara girecek. Kural Salı günü resmen yayımlanıp aynı gün yürürlüğe giriyor. Bakanlığın Sanayi ve Güvenlik Bürosu, ABD’nin ulusal güvenlik ve dış politika çıkarlarını etkili biçimde korumak için kısıtlamaların bağlı ortaklıkları da kapsaması gerektiğini vurguladı.
HEDEFTE ÇİN TEKNOLOJİSİ
WSJ'nin haberine göre, kapsamı küresel ölçekte binlerce şirketi etkileyebilecek düzenleme, sahada öncelikle Çin teknoloji ekosistemini işaret ediyor. Huawei gibi grupların geniş yan kuruluş ağları ve iş ortaklıkları, Washington’ın koparma stratejisini bugüne dek zorlaştırıyordu. Yeni çerçeve, listelenen ana şirketler üzerinden tüm bağlı yapıları da yaptırım alanına çekerek uygulamayı sertleştiriyor.
ZİNCİRLERE ETKİSİ
Kurumsal listeye eklenecek yeni adımlar, hammadde ve bileşen tedarikinde Çin’e bağlı yerli üreticiler için ek yükler doğurabilir. Şirketler, uyum riskini azaltmak adına tedarik ağlarında geniş kapsamlı denetimler yapmak zorunda kalacak; bu da maliyetleri artıracak. Özellikle yarı iletken tedarik yolları, gümrük vergileriyle zaten baskı altındayken, yeni lisans gereklilikleri süreci daha da karmaşıklaştıracak.
YAPAY ZEKA GERİLİMİ
Yönetim, ABD kaynaklı ileri teknolojilerin—özellikle yapay zeka hızlandırıcıları ve kritik yazılımların—Çinli şirketlere dolaylı erişimini sınırlamaya odaklanmış durumda. Bu son hamlenin, sürmekte olan ABD-Çin ticaret görüşmelerini zorlaştırabileceği değerlendiriliyor. Washington yıl başından beri çok sayıda Çinli şirketi varlık listesine ekledi; aynı dönemde Pekin, ABD firmalarına karşı yaptırımlar uyguladı, şirketlerine Nvidia AI çipleri alımlarını kısıtlama talimatı verdi ve kritik hammadde ihracatını kontrol altına aldı.
TUTARSIZLIK ELEŞTİRİSİ
Sektör gözlemcileri, kısıtlamalar ile belirli ihracat izinleri arasındaki çizginin netleştirilmemesini politika tutarsızlığı olarak yorumluyor. Güvenlik kaygıları sürerken, bazı ülkelerin hâlâ ileri GPU’lara belirli koşullarda erişebilmesi, Çinli teknoloji şirketlerine baskı politikasıyla çelişki yaratmakla eleştiriliyor. Ticaret Bakanlığı’ndan resmî bir yorum gelmiş değil.
LİSANS PENCERESİ
Hükümet, tüzel kişilik listesindeki şirketlerle iş yapmak isteyenler için lisans başvurusu yolunu açık tuttu. Bazı genel lisanslar, firmaların 60 güne kadar uyum sağlamasına izin verecek. Yeni politikanın, ulusal güvenlik şahinleri tarafından uzun süredir savunulduğu, kararın aylar süren değerlendirmeler sonrası olgunlaştığı belirtiliyor. Beyaz Saray’ın bazı atamalarda geri adım atması, sektörde Çin’e karşı yaklaşımın tonuna dair farklı yorumlara yol açmış durumda.
