İstanbul Ticaret Odası (İTO), İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi'ni hesaplayan Akademik Bilim Kurulunun tavsiyeleri üzere İstanbul Tüketici Fiyat İndeksinde yapılan kalibrasyon ve güncelleme çalışmaları gerçekleştirdi.
İTO'nun internet sitesinde yer alan açıklamada, İstanbul Ticaret Odasının bu yılın başından itibaren açıklamaya başladığı İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi'nin önceki seri olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksine göre daha geniş bir ürün sepeti ve daha fazla sayıda mal ve hizmet grubundan oluştuğu bildirildi.
Açıklamada, bu süreçte Akademik Bilim Kurulunun, önceki yılın aralık ayı referans alınarak gerçekleştirilen 100'leştirme ve zincirleme yöntemleri/işlemleri özelinde kalibrasyon ve güncelleme yapılması ihtiyacının ortaya çıktığını tespit ettiği belirtildi.
İlk olarak, kayısı, kiraz ve şeftali gibi mevsimsel özellikler gösteren ürün kalemlerinin baz yıl ile indekslenmesi sürecine ilişkin indeksin yazılım ayağında bazı iyileştirmeler yapılması gerektiğinin anlaşıldığı ifade edilen açıklamada, "İkinci olarak ise indeksi oluşturan kalemlerin geçmiş değerleri arasında yüksek seyreden ve farklılaşan enflasyon eğilimlerinin, bazı kalemlerin indeks hesaplamalarında diğer kalemleri belli oranda baskılamasına neden olduğu ve bunun düşük de olsa belli etkilere yol açtığı görülmüştür." denildi.
Açıklamada, eski tüketim sepetine kıyasla yenilenen sepette mevsimselliğe konu olan mal sayısının artması ve Türkiye'de bahar aylarında yaşanan don felaketlerinden kaynaklı olarak aydan aya yüksek fiyat geçişlerinin oluşmasının, mevsimsellik ve normalizasyona ilişkin kalibrasyon ve güncelleme ihtiyacının ortaya çıkmasında belirgin bir rol oynadığı aktarıldı.
Bu iki temel nedene ilişkin olarak yapılan kalibrasyon ve güncellemeler sonucunda, genel indeksin aylık değişim oranları üzerinde bazı aylarda yukarı yönlü, bazı aylarda ise aşağı yönlü etkiler gözlemlendiğine işaret edilen açıklamada, "Ancak, bu etkilerin ortalamaya yansıması son derece sınırlı kalmakta ve genel enflasyon eğilimi üzerinde anlamlı bir etki oluşturmamaktadır." ifadesi kullanıldı.
Açıklamada aylık rakamlardaki değişimlerin özellikle nisan ve mayıs aylarında yaşandığı görüldüğü bildirilerek, bu durumun, bahsi gecen iki husus olan mevsimsellik ve don felaketinin neden olduğu aydan aya normalin üzerinde fiyat geçişleriyle uyumlu olduğu belirtildi.
Bu çerçevede nisan ayı sonuçlarının yukarı yönlü revize edildiği, mayıs ayı verisinin de aşağı yönlü revize edildiğinin altı çizilen açıklamada, "Önceki açıklanan veriler baz alınarak yapılan hesaplamalarda Ocak 2024-Mayıs 2025 döneminde aylık bazda ortalama enflasyonun yüzde 3,49, yıllık bazda ise ortalama enflasyon oranı 58,55 idi. Gerçekleştirilen kalibrasyon ve güncellemeler neticesinde ise aynı dönem için ortalama aylık ve yıllık enflasyon oranları sırasıyla 3,47 ve 60,11 olarak hesaplanmıştır." değerlendirmesine yer verildi.
Açıklamada, kurumsal sorumluluk gereği olarak söz konusu kalibrasyon ve güncelleme işlemlerinin vakit kaybedilmeden yapılması ve kamuoyuyla paylaşılması uygun görüldüğü kaydedildi.
Ayrıca açıklamada İndeksin daha sağlıklı biçimde ilerleyebilmesi için gerekli olan bu teknik işlemlerin, Akademik Danışma Kurulunun gözetiminde gerçekleştirildiği bilgisi paylaşıldı.
Düzeltilen veriler sonrası İTO İstanbul Tüketici Fiyat İndeksi mayıs ayı verisinin yüzde 2,8'den yüzde 1,6'ya revize edildi. İndekste ocak ayında yüzde 5,2 olan oran yüzde 5,7 olarak güncellenirken, aynı oran şubatta yüzde 3,2'den yüzde 2,5'e, martta yüzde 3,8'den yüzde 3,1'e indirildi. Nisan için ise yüzde 3,3'ten yüzde 4,4'e çıkarıldı.
