İstanbul Ticaret Gazetesi yazarı İsa Karakaş, bu haftaki yazısında TBMM'ye sunulan ve kamuoyunda "torba kanun" olarak bilinen yeni teklifin, iş dünyası için "çarpıcı değişiklikler" içerdiğini belirtti. Teklifin, sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliğini güçlendirmeyi amaçladığını vurgulayan Karakaş, özellikle SGK prim oranlarının artırılması, imalat dışı sektörlerdeki teşviklerin yarı yarıya düşürülmesi ve genç girişimcilere yönelik Bağ-Kur prim desteğinin tamamen kaldırılması gibi adımların tüm işverenleri yakından ilgilendirdiğini yazdı.
İsa Karakaş'ın bu haftaki yazısı şöyle:
İşyeri SGK uygulamalarında öngörülen değişiklikler
Yeni Torba Kanun teklifinde, özellikle primlendirme ve teşvik düzenlemeleri, tüm işverenleri etkileyecek çarpıcı değişiklikler olarak ön plana çıkıyor. Kanun teklifinde SGK prim oranları artırılırken, imalat sektörü dışında kalan tüm sektörlerde teşvik oranları düşürülüyor. Genç girişimcilere belirli şartlarla verilen Bağ-Kur prim teşviklerinin ise tamamen kaldırılması öngörülüyor.
Hükümet tarafından Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 631 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi adı altında TBMM'ye intikal ettirilen Torba Kanun ile SGK işveren uygulamalarında önemli değişiklikler öngörülüyor.
Halen TBMM’de işlem gören bu kanun teklifiyle sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesini önceleyen düzenlemeleri hayata geçirerek sistemin mali sürdürülebilirliğinin güçlendirilmesi amaçlanıyor.
Torba Kanun teklifiyle öngörülen özellikle primlendirme ve teşvik düzenlemeleri, tüm işverenleri etkileyecek çarpıcı değişiklikler olarak ön plana çıkıyor.
SGK PRİM ORANLARI YÜKSELİYOR
SGK, genel olarak işçi ve işverenlerden alınan toplamda yüzde 34.5 oranında prim uyguluyor. Toplam primlerin yüzde 2’si kısa vadeli sigorta kolları (KVSK) prim oranıdır. Bu primin tamamını işveren ödüyor. Geçen sene yapılan değişiklikle birlikte bu prim yüzde 0.25 oranında artırılarak yüzde 2.25’e çıkarıldı.
Yeni Torba Kanun’da tekrar prim artışı öngörülüyor. Buna göre halen toplamda yüzde 34.75 oranındaki SGK prim oranları yüzde 1 oranında artırılarak yüzde 35.75’e yükseltiliyor.
Bu artış uzun vadeli sigorta kolları (UVSK) (yaşlılık, malullük ve ölüm) prim oranının işveren hissesinin 1 puan artırılması şeklinde olacak. Dolayısıyla prim artışı sadece işverenlere yansıyacak, çalışanları etkilemeyecek.
İŞVEREN GENEL TEŞVİKLERİ
Genel nitelikte tüm özel sektör işverenlerini kapsayacak şekilde Hazine tarafından karşılanan 5 puanlık prim indirimi, 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren herhangi bir değişiklik yapılmadan uygulandı.
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi işveren hissesi indiriminin, diğer sigorta prim destekleriyle aynı dönem için birlikte uygulanması halinde işyerleri bu indirimden öncelikle faydalanıyor. Bu durumda, sigortalının prime esas kazancı üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi işveren hissesinden dört/beş puanlık indirimden sonra kalan işveren hissesi dikkate alınarak diğer sigorta prim desteği uygulanıyor.
Bu teşvikten sorunsuz faydalanmak için kayıt dışı sigortalı, sahte sigortalı çalıştırmamak, ayrıca SGK prim borcunun olmaması ya da taksitlendirilmiş olması gerekir. Dolayısıyla bu teşvik işverenler açısından büyük bir avantaj sağlarken, SGK açısından da prim tahsilatının süresinde yapılması ve kayıt dışılıktan kaynaklanan gelir kaybının önlenmesi açısından büyük bir fonksiyon görüyor.
Bu teşvikle ilgili olarak bu sene 2025 Şubat ayından/döneminden itibaren imalat sektörü dışında kalan bütün sektörlerde kamu harcamalarının gözden geçirilmesi ve kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması amacıyla 5 puanlık sigorta prim indiriminin bir puan düşürülerek 4 puan olarak uygulanması yönünde değişiklik yapıldı.
TBMM’de bulunan yeni Torba Kanun ile tekrar imalat sektörü dışında kalan bütün sektörlerde anılan teşvikin yüzde 4 yerine yüzde 2 olarak uygulanması öngörülüyor. Bu da teşvik miktarının yarı yarıya indirilmesi anlamına geliyor.
YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILACAK TEŞVİKLER
2018 yılından beri büyüme ve kalkınmanın itici gücü, yenilik ve yaratıcılığın en önemli kaynaklarından biri olan genç müteşebbislere Bağ-Kur prim teşviki ve vergiden muafiyet desteği sağlanıyor. Bu teşvik uygulamasıyla Gelir Vergisi Kanunu kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanmak suretiyle vergi teşvikinden faydalanan mükelleflerin, mükellefiyet başlangıç tarihi itibariyle 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanların 1 yıl süreyle aylık prime esas kazançları günlük prime esas kazanç alt sınırının 30 katını geçmemek üzere devlet tarafından karşılanıyor.
Söz konusu Torba Kanun’la birlikte belirli şartlarla genç müteşebbislere verilen Bağ-Kur prim teşviklerinin tamamen kaldırılması öngörülüyor.
PRİME ESAS KAZANÇ SINIRLARI
SGK uygulamasında prime esas kazançlar, yasal olarak prim ödeme gün sayısına göre tespit olunan prime esas kazanç alt sınırının altında, üst sınırının da üstünde olmaması gerekir. Prime esas kazanç üst sınırı asgari ücretin 6.5 katı iken en son 7.5 katına yükseltilmişti.
Yeni Torba Kanun’la birlikte bu oran tekrar artırılarak 9 kata çıkarılıyor. Bu düzenleme de aslında dolaylı olarak işverenlere maliyet olarak yansıyacak. Diğer yandan, emeklilik aylığı tutarının belirlenmesinde en önemli parametre sigorta primine esas kazanç olduğundan, yüksek ücretli çalışanlardan kesilecek tutar da artacağından bu durum aynı zamanda emeklilik aylığı tutarına olumlu yönde yansıyacak. Prime esas kazanç tavanın altında kazanca sahip olanlarla ilgili herhangi bir değişiklik olmayacak.
BİREYSEL EMEKLİLİKLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
Bireysel emeklilik tasarruf ve yatırım sisteminde tasarrufların artırılması, sistemin etkinliğinin artarak hedeflenen fon büyüklüklerine ulaşılması, kamu mali dengesinin gözetilmesi ve büyüyen fonların finansman ve yatırımlara dönüşmesinde dengeli büyüme sağlanmasını teminen devlet katkısı oranının mali hedefler doğrultusunda belirlenmesine yönelik imkan oluşturulması amaçlanıyor.
Halen yüzde 30 oranında olan devlet katkı tutarının yüzde 50 seviyesine kadar yükseltilmesi ve sıfıra kadar düşürülmesi yönünde Cumhurbaşkanına yetki veriliyor.
