Yeşilköy ya da eski adıyla Ayastefanos burnunda yer alan Yeşilköy Deniz Feneri, İstanbul Köşe Bucak’ın bu haftaki konuğu. Yapı, İstanbul’un taştan inşa ettirilen ilk deniz fenerlerinden biri.
Marmara Denizi’nden seyirle İstanbul Boğazı’na giren gemileri karşılayan, koruyan ve yol gösteren Yeşilköy Feneri, bize bir deniz kentinde yaşadığımızı hatırlatıyor. Fener, hem konumu hem mimarisiyle şehrin görülmesi gereken yapılarından...
DENİZ KENTİ İSTANBUL
İstanbul, dünyada hiçbir şehrin olmadığı kadar denizle iç içe. Gemileriyle uzak diyarlardan gelip, bu şehri kuran eski çağlardaki hemşehrilerimizden bugüne, hayat burada hep deniz etrafında döndü. Seyahatler, ticari faaliyetler, seferler asırlar boyu deniz yoluyla yapıldı. Balıkçılık, bu şehrin daima en önemli faaliyetlerinden biriydi. İstanbullular; yelkenliler, tekneler, kayıklar, kadırgalar, gemiler inşa etti, denize açıldı, uzak diyarlara gitti, balık tuttu, ticaret yaptı, ekmeğini denizden çıkardı.
DÜDÜKLERİYLE İŞ BAŞINDA
Denizin bereketi kadar tehlikeli yüzünden, fırtınalardan, azgın dalgalardan paylarına düşeni de aldı. Deniz şakaya gelmez. Denizi iyi tanımak, huyunu suyunu bilmek, seyrettiğiniz coğrafyayı öğrenmek önemli.
İşte burada deniz fenerleri çıkar karşımıza. Denizcileri tehlikelere karşı uyarmak onların işi. Fenerler, teknelerin en hayati seyir yardımcıları. Denizcilere, mevkilerini belirlemede kolaylık sağlar, ikaz eder ve rotalarında güvenle seyretmelerini sağlarlar. Fenerler; boğazlar, dar geçitler, liman girişlerinde değişik renk ve ışıklarla karşımıza çıkar.
Sisli havalarda düdükleriyle iş başında olurlar.
ŞEHRİN İLK FENERLERİNDEN
Eski adı Ayastefanos Feneri olan Yeşilköy Feneri, 162 yaşında ve şehrimizin taştan inşa ettirilen ilk fenerlerinden biri. 1856 yılında Sultan Abdülmecid tarafından yaptırılır. Semte Yeşilköy adını, 1930 yılında İstanbul’un idari yapısı yeniden düzenlenirken uzun süre burada ikamet eden ünlü yazar Halit Ziya Uşaklıgil verir.
Hem konumu hem mimarisiyle ilgi çekici Yeşilköy Feneri, Yeşilköy’de görülecek nice yapıdan sadece biri.
VAPUR SEFERLERİ ŞEHRE YAKINLAŞTIRDI
Yeşilköy’ün tarihi asırlara dayanır. Bizans döneminden bu yana yerleşimin bulunduğu alan, Osmanlı döneminde küçük bir Rum köyü olarak varlığını sürdürür. Yeşilköy, 19. yüzyılda şehirlilerin rağbet ettiği, ziyaret edip dinlendiği bir sahil kasabasına dönüşür. İstanbul’u anlatan 19. yüzyıl seyahatnamelerinde karşımıza etkileyici konumu, evleri ve bahçeleri ile dikkat çeken güzel bir sahil kasabası olarak çıkar. 1850’de Londra’da yayınlanan ‘Cruise on the Bosphorus’ adlı eserde, Yeşilköy sahillerinden ve şirin beyaz evlerinden övgüyle bahsedilir. Bu ilginin sebebi ulaşım imkanlarıdır. 19. yüzyıla kadar şehrin uzak bir köşesi olarak görülen Yeşilköy, 1852’de başlayan düzenli vapur seferleri ile şehre yakınlaşır. Bölgeye pek çok kez gezmek ve dinlenmek amacıyla gelen Sultan Abdülmecid, 1856’da buraya şehrin ilk modern deniz fenerlerinden birini inşa ettirir.
Fransız Sautter firmasının mühendisleri tarafından bir taş kule şeklinde yapılan fener, İstanbul’un deniz trafiğindeki emniyeti sağlamada önemli rol üstlenir ve kısa süre içinde semtle özdeşleşir.
Yeşilköy’e gelenler feneri ve çevresini ziyaret eder. Özellikle 1870 yılında demiryolunun çalışmaya başlaması ve Yeşilköy’e bir istasyon binasının kurulmasıyla bölgede yerleşim yoğunlaşır, günü birlik gezmeye gelenlerin sayısında da büyük bir artış yaşanır.
BOĞAZ GİRİŞİNİN BEKÇİSİ
Yeşilköy Feneri, 23 metre yükseklikte ve bekçisi için tasarlanan bir lojmanla birlikte yapılır. 162 yaşındaki yapı, 1945, 1971 ve 1988 yıllarında üç defa kapsamlı restorasyondan geçer. Marmara Denizi’nden İstanbul Boğazı’na giriş yapacak gemileri Yeşilköy Feneri karşılar. Fenerin, 10 saniyede bir yaydığı iki gruplu ışık, 15 deniz mili mesafeden görülebilir. Görüş mesafesinin kısaldığı sisli havalarda fenerden 30 saniyede bir sis düdüğü çalınır.
Haftaya bu köşede görüşünceye dek iyi gezmeler, iyi seyirler…
