Türkiye’nin ihracat seyri ise 1926’da Karadeniz Vapuru’nun 16 limanı ziyaretiyle başlamıştı. Bu vapurda imzalanan ticari işbirliği anlaşmalarının organize edilmesinde genç Cumhuriyet’in ilk milli bankası İş Bankası rol almıştı.
HABER:SÜMEYRA YARIŞ TOPAL
Geçen yıl 100. yaşını kutlayan Türkiye Cumhuriyeti, bir asırlık geçmişini 255 milyar dolarlık rekor ihracatıyla taçlandırmıştı.
Bu yıl eylül ayı ihracat rakamlarında 22.7 milyar dolarlık aynı tablo geçerli oladursun, Türkiye’nin bugünkü tabloya ulaşmasında önemli yapı taşlarından biri, ilk ihracat anlaşmalarından bazılarının imzalandığı gezici fuar niteliğindeki Karadeniz Vapuru olmuştu.
“Tam bağımsızlık iktisadi bağımsızlıktır” şiarıyla 1926 yılında yola çıkarak üç ay boyunca 16 limana uğrayan vapur, gezici İş Bankası şubesiyle Avrupa’ya milli bankacılık konusundaki kararlılığını da göstermişti.
Karadeniz Vapuru ve Türkiye’nin iktisadi bağımsızlık yolculuğuna dair izler, Cumhuriyet’in ilk milli bankası olan Türkiye İş Bankası’nın 100. yaş sergisiyle kamuoyuna tanıtılıyor.
ELDEKİ İMKANLAR
Genç Türkiye Cumhuriyeti, bağımsızlığını iktisadi yönden de perçinlemek için Avrupa’da düzenlenen fuarlarına katılmayı kararlaştırmıştı.
Karadeniz Vapuru gezici fuarı, ilk olarak 1925 yılında TBMM’deki bütçe görüşmelerinde gündeme geldi. Ticari fuarlarda yer almak için bir milyon liralık bir fona ihtiyaç olduğu, ancak bunu karşılamanın henüz savaştan çıkmış Türkiye Cumhuriyeti için zor olduğu tartışılarak, yeni çözüm önerileri masaya yatırıldı.
Bunlardan biri de Ticaret Vekili Ali Cenani Bey’in gezici fuar önerisiydi. Eğer böyle bir tertip olursa bunun maliyeti 80 bin liraya tekabül edecekti.
DÜNYADAN TALEP
Sergiye dair resmi oluşumlar tamamlandıktan sonra serginin hem yurt içi hem yurt dışı kanallarda tanıtımı yapıldı. Yurt dışında büyük bir yankı uyandıran sergi için önden anlaşma teklifleri de geldi.
Finlandiya, Türk hükümetine geminin kendi limanlarına uğraması için resmi teklifte bulunurken, ABD de elçilik vesilesiyle geminin New York’a uğramasını talep ettiğini bildirdi.
İTO’NUN GÖREVİ
İlk olarak yüzen sergiyi hazırlama sorumluluğu Seyr-i Sefain İdaresi’ndeyken, bu görev daha sonra resmi olarak İstanbul Ticaret Odası’na tevdi edildi.
İstanbul Ticaret Odası, sunduğu bir raporda serginin yer alacağı vapur için gerekli tüm hazırlıkları maddeler halinde sıraladı. Karadeniz Vapuru Haliç Tersanesi’ne çekildi ve vapurun balkon tertibatından teşhir bölümlerine kadar giydirmeleri yapıldı.
Vapur, Türk tarzı bir mimari ile döşendi.
YÜZEN BANKA ŞUBESİ
Kurtuluş Savaşı sürerken Birinci Meclis’te görev alan vekillere “Kazanılacak olan milli istiklal mücadelemizin feyizdar olması neye mütevakkıftır?” sorusuyla yapılan anket neticesinde hızlandırılan milli iktisat hareketinin en önemli çıktılarından biri de milli bankacılık olmuştu.
Milli bankacılığın ilk temsilcisi Türkiye İş Bankası da Karadeniz Vapuru’nda yerini aldı. Vapurda, İş Bankası’na bir şube tesis edildi.
Daha sonra açıklanan ayrıntılara göre bu şube Türk tüccarının Avrupa tüccarı ile yaptığı pek çok ihracat anlaşmasına aracılık etti.
BANKANIN DÖRT GÖREVİ
Vapurda yer alan İş Bankası Şubesi’nin görevleri Ticaret Bakanlığınca dört madde ile sıralandı.
Buna göre sergide hazır bulunmayan malların vekaleten satılması, çek ödemek ve havale kabul etmek, hesapları açık tutmak, para değişimi yapmak. Böylece İş Bankası ticari işbirliği anlaşmalarında taraflara destek sağlandı.
Yüzer sergi, içindeki her türlü teknik imkanı ile 12 Haziran 1926’da hareket etti.
285 KİŞİLİK MÜRETTEBAT
Sergide kaptandan aşçıya, orkestra görevlisinden makina adamlarına kadar 285 çalışan hazır bulundu.
Ayrıca Anadolu Ajansı, Resimli Gazete Akşam Gazetesi gibi basın kurumlarından da gazeteciler yer aldı.
İlk olarak Cezayir’e uğrayan Karadeniz Vapuru, ikinci durağı olan İspanya’da 2 gün kaldı.
Burada 11 bin kişi tarafından ziyaret edildi; lokum, pamuk ve tütün alanında ticari işbirlikleri yapıldı.
1.5 MİLYON LİRALIK SİPARİŞ
Fransa’da 2 bin 500 ziyaretçi ağırlayan sergi, İngiltere’de 6 gün kalarak 25 bin ziyaretçi kabul etti.
Cumhuriyet Gazetesi’nde yer alan ‘Seyyar sergi İngiltere’de nasıl karşılandı’ başlıklı habere göre, burada özellikle tütün, buğday ve fantezi eşyası, İngilizlerin en çok ilgisini çeken ürünler oldu.
Sadece İbrahim Paşa ve Mahdumları Firması’na 1.5 milyon liralık sipariş verildi.
Tekel İdaresi burada yeni şubeler açma kararı aldı.
86 gün 22 saat
Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin iktisadi bağımsızlığını dünyaya duyurma misyonu ile hareket eden Karadeniz Vapuru, 86 gün 22 saat süren yolculuğundan sonra Türkiye’ye döndü.
Seyahat boyunca 12 ülkede 16 limana uğranıldı ve yüzen sergi, toplam 65 bin kişi tarafından ziyaret edildi.
