AYŞE BAŞAK
Güneş yelkenleri, günümüzün büyüleyici teknolojilerinden biri. Çeşitli kavramları sıklıkla metaforlar yoluyla konuşup ifade ediyoruz ama güneş yelkenlerinin buna ihtiyacı yok. Yani güneş yelkenlerini anlaşır kılmak için yelkenli tekne benzetmesi yapmak gerekmiyor; çünkü güneş yelkenleri denizdeki yelkenlilerle tamamen aynı prensiple çalışıyor. Yelkenli tekneler su üzerinde rüzgar tarafından itilerek hareket ederken, güneş yelkenleri, Güneş’ten gelen güneş rüzgarları tarafından itilen bir boşlukta hareket ediyor.
YAKITA İHTİYAÇ YOK
Bu ‘uzay rüzgarı’, aslında Güneş’ten farklı hızlarda ve yoğunluklarda sürekli olarak yayılan proton ve elektronlardan oluşan bir plazma akışı ve atmosferik rüzgarlarımızla tamamen aynı şekilde kullanılabilir. Denizdeki yelkenli tekneler gibi güneş yelkenleri de güneş rüzgarıyla hemen hemen her türlü manevrayı gerçekleştirebiliyor.
Arada büyük bir fark da var: Güneş rüzgarlarının küçük bir alan üzerindeki basıncı bir not kağıdının ağırlığına eşdeğer olması. Yakıta ihtiyaçlarının olmaması, güneş yelkenlerinin süresiz olarak hızlanabileceği anlamına da geliyor.
KOMPOZİT BOOMLAR
Bu araçları verimli kılmanın zorluğu bu ortamda kullanışlı olacak kadar geniş yelkenli ve yeterince hafif bir uzay aracı yapmakta gizli. Yelken kısmı o kadar da zor değil. 1960’lı yıllardan beri mylar plastik filmler bu işe uygun olduklarını gösterdiler. Asıl sorun, yelkenleri yerinde tutmak için kullanılan boomlar. Güneş yelkenleri, kompakt bir şekilde katlanabilen büyük, sağlam ve hafif boomlara ihtiyaç duyuyor.
24 Nisan’da başarıyla fırlatılan yelkenin boomları tüp şeklinde ve düz bir şekilde ezilebiliyor; bir şerit metre gibi küçük bir pakete sarılabiliyor. Aynı zamanda sıcaklık değişimleri sırasında daha az bükülme ve esneme gibi kompozit malzemelerin tüm avantajlarını sunuyor. Bu yeni esnek polimer ve karbon kompozit boom, Nano Avionics tarafından üretilen 12 üniteli CubeSat ile birleştirilmiş. Araç fırlatıldıktan sonra yaklaşık 1.000 km yükseklikte Güneş ile eş zamanlı bir yörüngeye girecek ve yelken açıldıktan sonra güneş rüzgarına göre kendisini açılandırarak aracın yörüngesini ayarlayacak. Bu deneme uçuşu başarılı olursa, alanı bir futbol sahasının yarısı kadar olan yelkenler de dahil olmak üzere daha iddialı tasarımların gündeme geleceği öngörülüyor. Güneş yelkenlerinin ve hafif kompozit boomların kapasitesi bu teknolojiyi gelecekteki görevlerde daha yaratıcı biçimde kullanmayı sağlayabilir.
