Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün geliştirdiği ‘Değer Bilgi Merkezi’, ev ve arsa fiyatlarındaki fahiş artışı önlemeyi, gayrimenkul satışlarında şeffaflık ve adalet sağlamayı hedefliyor. Sistemle yapay zeka destekli analizlerle taşınmazların gerçek piyasa değeri mahalle düzeyinde belirlenecek. Her taşınmaz için piyasa değerini gösteren haritalar hazırlanacak. Bu haritalar, yatırım kararlarından kamulaştırma süreçlerine kadar birçok alanda kullanılabilecek. Uygulama ile birlikte dijital ve entegre taşınmaz yönetimi altyapısı oluşturulacak.
EKSİK BEYANLARA 15 GÜN SÜRE
Gayrimenkul satışlarında tapuda düşük değer gösteren işlemler sistem tarafından tespit edilecek. Beyanı hatalı olanlara 15 gün içinde düzeltme imkânı tanınacak. Bu süre içinde düzeltme yapılması durumunda cezai işlem uygulanmayacak. Yapay zeka; mahalle ve sokak düzeyinde ortalama metrekare fiyatları, emsal satışlar, ilanlar, ekspertiz raporları, geçmiş tapu kayıtları ve vergi beyanlarını analiz ederek gerçek değer hesaplamasını ortaya koyacak. Satıcıya, satış bedelinin düşük olduğu uyarısı yapıldığında ya rakam güncellenecek ya da mevcut bedelin doğruluğu ispat edilecek.
Harç ve vergiler gerçek satış değeri üzerinden alınacağı için kamu gelirlerinde artış bekleniyor. Yeni sistem sayesinde, vatandaşlar yatırım yapacakları taşınmazın maliyetini, getirisini ve satış fiyatı tahminlerini tek bir platformdan görebilecek. Devlet ise taşınmaz değerlerini anlık takip ederek vergi politikalarını daha etkili şekilde uygulayabilecek.
İLK UYGULAMA İSTANBUL’DA
Yeni sistemin ilk aşaması, 2026’nın ilk çeyreğinde İstanbul’da devreye alınacak. İlk uygulamanın İstanbul’da devreye alınmasının ardından, 2027 yılının ortasına kadar sistemin Türkiye genelinde de uygulanması hedefleniyor. Böylece taşınmaz değerleri daha adil ve şeffaf biçimde takip edilebilecek.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un açıklamasına göre; sistem sadece ekonomiye değil, aynı zamanda afet yönetimi ve kentsel dönüşüm süreçlerine de önemli katkı sağlayacak. Vatandaşlar, Değer Bilgi Merkezi sayesinde afet yönetimini, yatırım yapacakları gayrimenkulün maliyet analizini, beklenen getirilerini, satış fiyatı tahminlerini ve sürece dair diğer tüm bilgileri tek bir dijital ortamdan edinebilecek.
ALICI VE SATICI SAĞLIKLI KARAR VEREBİLECEK
Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, uygulamanın gayrimenkul sektöründe şeffaflık için kritik olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Yurt dışı örneklerinde olduğu gibi yapay zeka destekli bu sistemin değerleme raporları, imar planları ve kent bilgi sistemleriyle entegre şekilde çalışması, gayrimenkulde dönen ticaretin netleşmesi açısından çok kıymetli. Bu sistem sayesinde piyasalardaki manipülatif fiyat dalgalanmalarının önüne geçilebilir. Alıcı ve satıcılar daha sağlıklı kararlar alabilir.”
Özelmacıklı, sistemin devreye girmesinden önce ‘değer barışı’ süreciyle geçmiş işlemlerdeki değer farklılıklarının telafi edilmesi gerektiğini belirterek, “Sektör olarak, geçiş öncesi tapudaki işlemlere esas olacak değerlerin geçmişten arındırılmasını ve değer barışıyla bu sisteme geçilmesini arzu ediyoruz. Ayrıca, gerçek değer üzerinden alınacak tapu harçlarının vatandaşlar için daha makul seviyeye çekilmesi de önemli bir ihtiyaç olarak karşımızda duruyor” dedi.
